بریده‌هایی از کتاب حرفه؛ داستان نویس ۱

نویسنده باید ساعت‌ها، روزها، ماه‌ها و حتا سال‌ها دلتنگی و تلاش بی‌پاداش را تحمل کند، توجهی دائمی و توأم با وسواس به جزئیات داشته باشد، شروع‌های نادرست را تجربه کند، آزمون‌وخطا کند، نوشته‌هاش را بررسی و اصلاح کند، با عدم اطمینان و ناامیدی کنار بیاید، و باز هم آن کار سخت و یکنواخت را انجام دهد ــ منظورم صاف پشت میز نشستن است ــ تا آمادهٔ حضور در رویداد اصلی شود.

حتماً دربارهٔ نوابغ منفعلی که هرگز کارهاشان را به کسی نشان ندادند و شاهکارهاشان را در اتاق زیرشیروانی گذاشتند تا پس از مرگ‌شان چاپ شود، چیزهایی شنیده‌اید. در این فروتنی بیمارگونه هیچ فضیلتی وجود ندارد که بخواهید از آن تقلید کنید.

در شرایط انقلابی هیچ‌چیزی ضداجتماعی‌تر و غیرانسانی‌تر از این نیست که فردی تنها در اتاقی آرام بنشیند و داستان‌هایی خلق کند که لازم است یک نفر دیگر ده‌ها سال بعد یا هزاران مایل آن‌طرف‌تر در اتاق آرام دیگری رمزگشایی‌شان کند.

چرا می‌نویسی؟ در جواب این سؤال مهم دوباره باید بگویم ما می‌نویسیم، چون ناگزیریم کار باشکوهی انجام دهیم، که همان فاش کردن و تفسیر اسرار است

داستان‌های اصیل از رویاها بهره می‌برند و داستان‌های مبتذل از خیالات.

اولین چیزی را که باید در خودتان درمان کنید، ترس از کاغذ سفید است. هر چیزی را بنویسید. عادت به نوشتن را در خودتان پرورش دهید. آوردن کلمات روی کاغذ ــ حتا رونویسی کردن ــ شیوهٔ بسیار مطمئنی برای درمان این ترس است. ابتدا فقط به کمیت توجه کنید. به خودتان بگویید «باید هزار کلمه دربارهٔ اتفاقات جالب روز بنویسم.» کم‌کم درخواهید یافت که بر ترس‌تان غلبه کرده‌اید. حالا آماده‌اید که کیفیت یادداشت‌هاتان را بهبود دهید. می‌توانید آن‌ها را دست‌چین و بهترین‌هاشان را به روشی دقیق و روشن ذخیره کنید.

خویشتنی که بعدِ بستن کتاب با آن تنها می‌مانیم، شاید یک منِ قابل استفاده و قابل فروش نباشد.

همیشه به شاگردهام می‌گویم دربارهٔ موضوعی بنویسند که برای‌شان مناسب است. شاید بپرسید آن‌ها از کجا می‌فهمند که دارند موضوع مناسب خودشان را می‌نویسند. جواب این است: از سهولتی که در نوشتن احساس می‌کنند، از بی‌میلی‌شان به توقف نوشتن، از احساس شوروشعف بابت انجام کاری که می‌بایست انجام می‌شد، از اعتراف به احساساتی که معمولاً قابل اعتراف نیستند، از گفتن چیزهایی که پیش از این به‌نظر می‌رسید قابل گفتن نیستند. اگر نوشتن و رابطه برقرار کردن با موضوع برای‌تان مشکل است، دست نگه دارید. دوباره شروع کنید، و البته با موضوعی دیگر. خود موضوع مناسب، خودش را می‌نویسد، نمی‌تواند ساکت شود.

فیتزجرالد ــ که هر داستان‌نویسی باید به صورت روزانه و به عنوان یک عادت به او رجوع کند ــ می‌گفت نوشتن داستان خوب، شنا کردن زیر آب و نگه داشتن نفس است.

بیان جمله داستان آوردن جمله‌ای بعدِ جملهٔ دیگر نیست. مجموعه‌ای از جمله‌های هدفمند است.

ما داستان می‌نویسیم به همان دلیلی که رویا می‌بینیم، چون نمی‌توانیم رویاپردازی نکنیم، چون رویا دیدن در ذات ذهن انسان نهفته است. گروهی از ما که می‌نویسیم ــ کسانی که واقعیت را آگاهانه و به منظور کشف معانی پنهان آن، سازمان‌دهی و بازسازمان‌دهی می‌کنیم ــ رویاپردازهای جدی‌تری هستیم.

نویسنده‌ها هم زمان شروع داستان‌هاشان و هم زمان کار روی جزئیات آن‌ها به دفترچه‌هاشان رجوع می‌کنند. مواد و مصالح توی دفترچه‌ها کم‌وبیش داستانی‌شده‌اند.

در دفترچهٔ یادداشت‌تان اطلاعاتی واقعی از رنگ‌ها، شکل‌ها، نام‌ها و نحوهٔ کار اشیا را گردآوری کنید. سطرهای گفت‌وگویی را که به طور اتفاقی به گوش‌تان می‌خورد و ذات یک شخصیت، یک وضعیت و موقعیت، یک زمان یا یک مکان را بیرون می‌کشد و به نمایش می‌گذارد، ثبت‌وضبط کنید. حوادث روزنامه‌های عصر و شایعات سر زبان‌ها را مطالعه و بررسی و بهترین‌های آن‌ها را انتخاب کنید.

«با حس شروع می‌کنم، با احساسات. احساس مادهٔ اولیهٔ داستان است و من همیشه تلاش می‌کنم که پیش از هر چیز دیگری حسم را روی کاغذ بیاورم. بدون آن، انگار هیچ‌چیزی ندارم.»

من بارها و بارها شنیده‌ام که «اگه یکی پیدا شه که کارم رو چاپ کنه، هر روز می‌نویسم.» تردیدی نیست، هر کس دیگری هم همین کار را خواهد کرد. کار واقعی این است که وقتی نوشتن‌تان برای کسی مهم نیست، به‌رغم تنهایی و اضطراب‌تان به آن ادامه دهید.

شاگردات می‌خوان داستان بنویسن یا می‌خوان نویسنده شن؟

کسی که زیاد مطالعه می‌کند، بزرگ‌ترین معلم‌هایی را که هر هنرجویی ممکن است در خیال بپروراند، در اختیار دارد.

یک داستان قدرتمند آن‌قدر بی‌واسطه ما را با خودش درگیر می‌کند، که آن را داستان خودمان فرض می‌کنیم. به عبارت دیگر تبدیل به جزئی از آن می‌شویم.

بیرون از آن‌چه در درونت می‌جوشد، ننویس. دربارهٔ چیزی که به آن اعتقادی نداری، ننویس. خلاصه کنم، صادق باش.

کم‌حافظگی را تمرین کنید. من چند وقت پیش متوجه شدم که می‌توانم اولین رمانم را بردارم و با کنجکاوی تمام بخوانم تا ببینم در پایانش چه اتفاقی می‌افتد!