بریده‌هایی از کتاب کاش وقتی بیست ساله بودم می دانستم

زمان زیادی طول کشید تا متوجه شوم این ذهنیتِ رقابتی که «به‌قیمت باخت دیگری برنده می‌شوید»، کاملاً زیان‌بخش و دارای نتیجهٔ معکوس است. در زندگی تقریباً همه‌چیز تیمی انجام می‌شود و کسانی که نمی‌دانند چطور دیگران را به موفقیت برسانند، ایراد بزرگی دارند. بهترین بازیکنانِ تیم تا حد زیادی تلاش می‌کنند که بقیه را موفق کنند. درواقع، هرچه در سازمانی به مقام بالاتری برسید، دستاوردهای انفرادیِ شما اهمیت کم‌تری پیدا می‌کند؛ درعوض، شغل شما رهبری، الهام‌بخشی و انگیزه‌دادن به دیگران می‌شود. بیش‌تر کارِ شما را همکارانی انجام می‌دهند که موظف‌اند ایده‌های‌تان را پیاده کنند. بنابراین، اگر نمی‌توانید به‌خوبی با دیگران همکاری کنید، در آن صورت تواناییِ شما برای اجرا کاهش می‌یابد. بازیکنان تیمِ موفق درک می‌کنند چه‌چیزی در هر عضوِ تیم ایجاد انگیزه می‌کند و به‌دنبال راه‌هایی می‌گردند تا آن‌ها را موفق کنند. به‌علاوه، رهبرانِ بزرگ برای هر شخص راهی پیدا می‌کنند تا با نقاط قوت فردیِ خویش بازی کند.

کارآفرین کسی است که همیشه در جست‌وجوی مشکلاتی است که می‌توانند تبدیل به فرصت شوند و روش‌های خلاقانه را برای بهره‌برداری از منابعِ محدود در رسیدن به اهدافش استفاده می‌کند.

کلیدِ مذاکره‌ای موفق کشف علایقِ دیگران است. به‌این‌ترتیب می‌توانید نتیجه را برای همه به حداکثرِ مطلوب برسانید. گفتنش راحت‌تر از انجامش است؛ چون بیش‌تر مردم علایق خود را پنهان نگه می‌دارند و به‌نظرشان این باعث می‌شود جایگاهِ قوی‌تری در مذاکره داشته باشند. اما اغلبِ اوقات این راهبرد اشتباه است؛ زیرا در واقعیت چیزی که شما می‌خواهید ممکن است همسو با چیزی باشد که طرفِ دیگر می‌خواهد.

چه چیزهایی را باید انجام دهید و چه چیزهایی را مایلید انجام دهید؟ - بله‌گفتن به چیزهایی که لازم است و مایلید انجام دهید، مانند شرکت در عروسی یکی از دوستان نزدیک، آسان است. - نه‌گفتن به چیزهایی که نه می‌خواهید و نه لازم است که انجام دهید، مانند رفتن به جلسه‌ای که مستقیماً ربطی به کار شما ندارد آسان است. - باید به چیزهایی که لازم است انجام دهید اما نمی‌خواهید بله بگویید، مانند تکمیل گزارش هزینه‌ها یا بیرون‌بردن آشغال‌ها. - چالش‌برانگیزترین تصمیمات وابسته به چیزهایی است که می‌خواهید انجام دهید اما ضرورتی ندارند. در برخی موارد، این فرصت آن‌قدر وسوسه‌انگیز است که شاید در نهایت بگویید بله؛ ولو این‌که مجبور شوید از خودتان وقتی بتراشید تا آن کار را انجام دهید. خیلی مهم است که این‌را به خودتان یاد بدهید: وقتی عمیقاً می‌دانید که وقت ندارید، بگویید نه. مهم نیست فرصتی که به شما پیشنهاد شده چقدر جذاب است. در این مواقع یادداشتی را با عبارات زیر می‌نویسم: «به‌خاطر این فرصت فوق‌العاده بسیار ممنونم. کاش وقت مشارکت داشتم. لطفاً وقت‌نداشتن من را به پای علاقه‌نداشتنم نگذارید.»

دنیا به دو دسته آدم تقسیم می‌شود: یکی آن‌هایی که منتظرند دیگران به آن‌ها جوازِ انجام کارهایی را که دوست دارند بدهند و دیگری آدم‌هایی که خودشان این جواز را به خود می‌دهند. برخی انگیزه را درونِ خود جست‌وجو می‌کنند و بقیه منتظر می‌مانند تا نیروهای بیرونی آن‌ها را به جلو هل بدهند. از تجارب خودم خیلی چیزها می‌توانم بگویم: به‌جای این‌که منتظر دیگران باشید تا فرصت به شما بدهند، خودتان از فرصت‌ها نهایت استفاده را ببرید. همیشه جاهای خالیِ زیادی وجود دارند که باید پر شوند و تکه‌طلای‌های فرصت‌ها روی زمین منتظرند کسی برشان دارد.

در بعضی جاها باید تصمیم بگیرید که چه‌چیزی شدنی است؛ اما این نباید در حین مرحلهٔ تولید ایده اتفاق بیفتد. طوفان فکری یعنی کنارگذاشتن رویکردهای متعارف حل مسئله.

«هرچی سخت‌تر کار کنی، خوش‌شانس‌تر می‌شی.»

اگر کل چیزی که داشتید پنج دلار و دو ساعت وقت بود، چه‌کار می‌کردید تا پول بیش‌تری دربیاورید؟

کلید کشفِ نیاز، شناسایی و پرکردن شکاف‌هاست؛ شکاف در روشی که افراد از محصولات استفاده می‌کنند، شکاف در خدماتِ موجود و شکاف در داستان‌هایی که افراد، موقع صحبت دربارهٔ رفتارشان بیان می‌کنند.

آن‌ها در تلاش برای یافتن راه‌حل‌های خلاقانه برای مشکلاتِ به‌ظاهر حل‌نشدنی، محدودیت‌های چیزی را که منطقی و شدنی است، زیر سؤال می‌برند. آن‌ها زندگیِ خود را در مکان‌های عجیب‌غریب آغاز می‌کنند، پروژه‌هایی را به عهده می‌گیرند که دامنهٔ وسیعی دارند، انتخاب‌هایی می‌کنند که افراطی به‌نظر می‌رسند و مسیر جدیدی را شکل می‌دهند که آن‌ها را به قلمرویی ناشناخته سوق می‌دهد.

«همیشه به‌اندازهٔ یک تصمیم از زندگی‌ای کاملاً متفاوت جدا هستید.» (۲)

کارلوس ویگنولو یکی از اساتید چیره‌دست در دانشگاه شیلی، به من گفت به‌شدت توصیه می‌کند که دانشجوها، کلاس‌هایی را با بدترین آموزگاران در دانشکدهٔ خود بردارند؛ زیرا باعث می‌شود برای زندگی آماده شوند، چون در زندگی مربیانِ بااستعداد نخواهند داشت تا راهنمای مسیرشان باشند.

پیام اصلی این است که نگرش شما بزرگ‌ترین عامل تعیین‌کننده است برای این‌که چه‌کاری را می‌توانید به انجام برسانید، و شما به‌تنهایی نگرش خود را کنترل می‌کنید.

درواقع، شکست بخش مهمی از فرایند یادگیری زندگی است. درست مانند تکامل که مجموعه‌ای از آزمایش‌های آزمون‌وخطاست، زندگی نیز پر از آغازهای غلط و لغزش‌های ناگزیر است. هیچ‌یک از ما با اولین تلاش نتوانسته راه برود یا دوچرخه‌ای براند.

در مدرسه معمولاً دانش‌آموزان را به‌عنوان فرد ارزیابی می‌کنند و طبق منحنی‌ای نمره‌دهی می‌شوند. خلاصه، وقتی برنده می‌شوند که دیگری چیزی می‌بازد. نه‌تنها این مسئله تنش‌زاست، بلکه روشی نیست که بیش‌تر سازمان‌ها اعمال می‌کنند. خارج از مدرسه، معمولاً افراد با هدفی مشترک و به‌صورت گروهی کار می‌کنند؛ پس وقتی برنده می‌شوند، بقیه هم برنده می‌شوند. درواقع، در دنیای کسب‌وکار، معمولاً تیم‌های کوچکی هستند که درون تیم‌های بزرگ‌تر جای گرفته‌اند و هدف در هر سطحی، موفق‌شدن همه است.

تلاش ما این است که افرادِ تی‌شکل بسازیم؛ یعنی کسانی که حداقل در یک رشتهٔ علمی دانش عمیقی دارند و وسعت دانش آن‌ها دربارهٔ نوآوری و کارآفرینی به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به‌طور مؤثر با متخصصان و حرفه‌ای‌های سایر رشته‌های علمی کار کنند تا بتوانند ایده‌های خود را محقق سازند.

بسیاری از آن‌ها، بعداً گفتند که هرگز بهانه‌ای برای بی‌پولی ندارند؛ چون همیشه مشکلی دم‌دست است که التماس می‌کند حلش کنی.

کارآفرین کسی است که همیشه در جست‌وجوی مشکلاتی است که می‌توانند تبدیل به فرصت شوند و روش‌های خلاقانه را برای بهره‌برداری از منابعِ محدود در رسیدن به اهدافش استفاده می‌کند.

فرصت‌ها فراوان‌اند. در هر مکان و زمان، می‌توانید به دوروبَر خود نگاه کنید و مشکلاتی را که نیاز به حل‌شدن دارند، شناسایی کنید. برخی پیش‌پاافتاده‌اند، مانند رزرو میز در رستورانی محبوب یا بادزدن لاستیک‌های دوچرخه. بسیاری از آن‌ها خیلی بزرگ‌ترند و هرچه مشکل بزرگ‌تر، فرصت بزرگ‌تر. (۶)

داستانِ کایل مک‌دونالد الهام‌بخشِ این پروژه بود که با یک گیرهٔ کاغذِ قرمز شروع کرد و آن‌قدر دادوستد کرد تا یک خانه خرید. (۳) او وب‌نوشتی راه انداخت تا پیشرفتش را ثبت و برای تجارتش بازاریابی کند. یک سال طول کشید؛ اما قدم‌به‌قدم به هدفش رسید. او گیرهٔ کاغذِ قرمز را با یک خودکارِ ماهی‌شکل معامله کرد. سپس این خودکار را با دستگیرهٔ در و دستگیرهٔ در را با یک اجاق‌گازِ سفَریِ کلمن و همین‌طور تا آخر معاوضه کرد. ارزش این اقلام، طی یک سال، آرام اما پیوسته بالا رفت؛ تا این‌که خانهٔ رؤیایی‌اش را به دست آورد.