بریده‌هایی از کتاب اوضاع خیلی خراب است

در چند سال اخیر، صنعت کاملی پیرامون ایدهٔ "تغییردادنِ خودتان" از همه‌جا سر درآورده. این صنعت پر است از وعده‌ها و سرنخ‌های دروغین دربارهٔ رازهای شادبودن، موفق‌بودن و خویشتن‌داری. بااین‌حال همه‌چیز در این صنعت، همان انگیزه‌ای را تقویت می‌کند که در ابتدا باعث شده بود آدم‌ها احساسِ بی‌لیاقتی کنند.

به زندگیِ بهتر امید نداشته باشید. فقط خودتان زندگیِ بهتر باشید

هویت‌های ما در زندگی مثل گلوله‌برفیِ غلتان بزرگ می‌شوند و سر راه خود ارزش‌ها و معانیِ بیش‌تر و بیش‌تری جمع می‌کنند. شما در سن رشد به مادرتان نزدیک هستید و این رابطه به شما امید می‌دهد. بنابراین در ذهن خود داستانی می‌سازید که بخشی از شما را تعریف می‌کند

ما در دوران جالبی زندگی می‌کنیم، چراکه از لحاظ مادی، همه‌چیز قطعاً از همیشه بهتر است؛ بااین‌حال به نظر می‌رسد درگیرِ این فکر شده‌ایم که جهانْ کاسه‌توالتِ عظیمی‌ست که آمادهٔ تخلیه‌شدن است. احساسی غیرمنطقی از ناامیدی در جهانِ غنی و توسعه‌یافته در حال گسترش است. این تناقضِ پیشرفت است: هرچه اوضاع بهتر می‌شود، بیش‌تر احساسِ اضطراب و ناامیدی می‌کنیم.

«فرمولِ من برای بزرگیِ انسان amor fati است: یعنی انسان هیچ‌چیزی را به‌گونه‌ای دیگر نخواهد، نه در آینده، نه در گذشته، نه در هیچ‌جای عالم هستی. یعنی انسان نه‌تنها چیزهای ضروری را به دوش بکشد، بلکه علاوه‌بر پنهان‌نکردنِ آن، عاشقش هم باشد. آرمان‌گرایی در چهرهٔ ضروریاتْ دروغی بیش نیست.»

«فرمولِ من برای بزرگیِ انسان amor fati است: یعنی انسان هیچ‌چیزی را به‌گونه‌ای دیگر نخواهد، نه در آینده، نه در گذشته، نه در هیچ‌جای عالم هستی. یعنی انسان نه‌تنها چیزهای ضروری را به دوش بکشد، بلکه علاوه‌بر پنهان‌نکردنِ آن، عاشقش هم باشد. آرمان‌گرایی در چهرهٔ ضروریاتْ دروغی بیش نیست.»

نیچه متا را صدا کرد و گفت: «اون‌هایی که نمی‌دونن چطور زندگی کنن رو دوست دارم... چون فقط اون‌ها هستن که گذر می‌کنن.»

حقیقت این است که این ذهن عاطفی‌ست که ماشین هوشیاریِ ما را می‌رانَد. هیچ برای من مهم نیست که فکر می‌کنی چقدر آدم علمی‌ای هستی یا بعد از اسمت چند تا لقب داری، تو هم یکی از ما هستی مردِ جوان! تو هم مثل بقیهٔ ما رباتی گوشتی هستی که با ذهن عاطفیِ خل‌وچلت کنترل می‌شوی. خونسرد باش و آب دهانت را قورت بده!

متضادِ خوشحالی، ناامیدی‌ست، افقی خاکستری و بی‌پایان از تسلیم‌شدگی و بی‌تفاوتی. یعنی اعتقاد به این‌که همه‌چیز به فنا رفته! پس اصلاً چرا خودمان را به زحمت بیندازیم؟!

چطور می‌توانید با خیال راحت به کسی بگویید: «روز خوبی داشته باشی.» آن‌هم درحالی‌که می‌دانید تمام افکار و انگیزه‌هاشان از نیازی بی‌پایان برای اجتناب از پوچیِ ذاتیِ هستی نشئت می‌گیرد؟

وقتی از رنج دوری می‌کنیم، وقتی از اضطراب و هرج‌ومرج و غم و نابه‌سامانی فراری هستیم، شکننده می‌شویم.

ناامیدی ریشهٔ اضطراب، بیماری‌های روانی و افسردگی‌ست.

خوب‌زندگی‌کردن به‌معنای اجتناب از رنج‌ها نیست؛ بلکه به‌معنای رنج‌کشیدن برای هدفِ درست است.

بزرگ‌ترین ادیان جهان در خالص‌ترین رویکردشان ذات انسان را به کار می‌گیرند تا مردم را به‌سمت بالا و به سوی ارزش‌های بزرگسالانه سوق دهند، یا لااقل قصد اولیهٔ آن‌ها معمولاً همین است.

از اولین مسائلی که در رشتهٔ بازاریابی می‌آموزید این است که چطور "نقاط درد" مشتری را بیابید... و زیرکانه باعث شوید احساسِ بدتری پیدا کند. ایده این است: به شرم و تردیدهای مردم تلنگر می‌زنید و بعد برمی‌گردید و به آن‌ها می‌گویید کالای شما آن شرم را از بین می‌بَرَد

خوب‌زندگی‌کردن به‌معنای اجتناب از رنج‌ها نیست؛ بلکه به‌معنای رنج‌کشیدن برای هدفِ درست است. چون اگر صرفاً به‌خاطر زیستن محکوم به رنج‌کشیدن هستیم، شاید باید درست‌رنج‌کشیدن را هم یاد بگیریم.

وقتی استالین دربارهٔ اخلاقیات و نجابتِ انسانی برای شما سخنرانی کند، باید بدانید که قطعاً به فنا رفته‌اید!

همهٔ ما در کنارزدنِ احساسِ گناهی ذاتی که از وجودمان جذایی‌ناپذیر است، احساسِ ناتوانی می‌کنیم. همه رنج می‌بریم و به درجات مختلفی قربانی می‌شویم، مخصوصاً وقتی کم‌سن‌وسال هستیم. بعد همهٔ عمرمان را هم صرف تلاش برای جبرانِ آن رنج می‌کنیم.

«شما و تمام کسانی که دوست‌شان دارید، روزی خواهید مُرد. تنها بخش کوچکی از چیزهایی که گفته‌اید یا کارهایی که انجام داده‌اید برای تعداد کمی از مردم اهمیت خواهند داشت، آن‌هم صرفاً برای یک مدت کوتاه. این حقیقتِ ناخوشایندِ زندگی‌ست. تمام مسائلی که به آن‌ها فکر می‌کنید یا کارهایی که انجام می‌دهید، تنها گریزِ استادانه‌ای از این حقیقت‌اند. ما غبارهای کیهانیِ بی‌اهمیتی هستیم که در یک نقطهٔ آبی پرسه می‌زنیم و به هم برخورد می‌کنیم. عظمتی برای خودمان تجسم می‌کنیم و اهدافی برای خودمان می‌سازیم. اما راستش را بخواهید، ما هیچ نیستیم.

بچه‌ها پادشاهان و ملکه‌های ضدشکنندگی‌اند، استادانِ رنج. این ماییم که می‌ترسیم.