بریده‌هایی از کتاب پاییز پرستوی سفید

تا عمرِ رفیقت به دنیا هست، احترامش کن. یه‌وقت دلشو نشکنی.

دلشو نشکن! دلِ زن مثل حبابِ روی آب چشمه‌ست. باید دنیایی حوصله به خرج بدی تا دلشو به دست بیاری. ولی وقتی هم دلش به چنگت افتاد، دیگه هزارتا برنو هم نمی‌تونه تو رو از دلش بیرون کنه. دل زن، معجزهٔ خداست. حیفِ گلوله که آدم بزنه تو سینهٔ اون مردی که دل زنی رو پای‌مال کرده و رفته پی کارش.

نمی‌دانم خوشبختی چیست. ولی فکر می‌کنم هر چه هست، باید چیزی شبیه همین لحظه‌ها باشد. این لحظه‌هایی که هیچ اسمی نمی‌شود برای‌شان پیدا کرد. لحظه‌هایی که آدم انگار سوار بر تکّه‌ابری بزرگ توی دلِ آسمان رها می‌شود. آرزو می‌کنم ای کاش این لحظه‌های سبک‌تر از گلبرگ‌های سفید تا ابد طول می‌کشیدند. ای کاش تمام زندگی در همین لحظه‌ها می‌گذشت. کاش تمام سال‌های عمرمان با این لحظه‌ها می‌رفت و چشم‌مان را که باز می‌کردیم می‌دیدیم که به پیری رسیده‌ایم.

از نظر بابا، تمام کارهای هیجان‌آورِ دنیا «خربازی» است: کاراته‌بازی، فوتبال، ترّقه‌بازی و هر کاری که سروصدا و هیجان داشته باشد.

آخ از رفیقِ خوب! آخ از هم‌صحبتِ داغ‌ازدل‌بردار! رفیق خوب که گیرت اومد بزن به دریا! رفیق خوب راهو کوتاه می‌کنه. دریا هم که دیگه نگو! آدم که به دریا بزنه، ترسش می‌ریزه. از قدیم هم گفتن تا کسی به دریا نزنه، نهنگ نمی‌شه

گیرِ این حرفای مفت که زن عقلش پاره‌سنگ برمی‌داره و اینا نباش. زن و مرد نداره که. وقتی خدا نور تو دل کسی انداخت، چه زن باشه، چه مرد، آباد می‌شه.

چیز عجیبی به ذهنم رسید. درست از همان لحظه، فهمیدم که بدبختی بزرگِ زندگی، مردن نیست. دوست‌نداشتن است. بدبختی بزرگِ زندگی پیدانکردن آدم‌هایی است که بتوانی تا آخرِ دنیا، تا ابد دوست‌شان داشته باشی.

من و تو باید کار خودمونو بکنیم. چی کار به بقیه داریم؟ اگه همه بی‌تفاوت باشن که دنیا از این چیزی هم که هست بدتر می‌شه. تو اگه فکر می‌کنی کاری درسته، انجامش بده. بقیه اگه دوست داشتن انجام می‌دن. اگه هم دوست نداشتن به خودشون مربوطه.

من و تو باید کار خودمونو بکنیم. چی کار به بقیه داریم؟ اگه همه بی‌تفاوت باشن که دنیا از این چیزی هم که هست بدتر می‌شه. تو اگه فکر می‌کنی کاری درسته، انجامش بده. بقیه اگه دوست داشتن انجام می‌دن. اگه هم دوست نداشتن به خودشون مربوطه.

هر آدمی بالاخره یک‌روز همهٔ قشنگی‌های دنیا را یک‌جا توی یک جفت چشم می‌بیند. همهٔ قشنگی‌هایی را که توی خواب‌وبیداری دوست داشته و عمری دنبال‌شان می‌گشته.

دانستن بیشتر از ندانستن آدم را نگران می‌کند.

تابه‌حال آدم‌های زیادی را دوست داشته‌ام و دلم هم برای آدم‌های زیادی تنگ شده. آدم‌هایی از زن و مرد و با هر سن‌وسالی. اما این بار فقط دوست‌داشتن و دلتنگ‌شدن نیست. چیزِ ترسناک و ناشناخته‌ای است. چیزی که به این سادگی‌ها نمی‌توان اسمی برایش پیدا کرد.

به گمانم هر آدمی بالاخره یک‌روز همهٔ قشنگی‌های دنیا را یک‌جا توی یک جفت چشم می‌بیند. همهٔ قشنگی‌هایی را که توی خواب‌وبیداری دوست داشته و عمری دنبال‌شان می‌گشته.

«به قول کریم، تو چشمات انگار دوتا سگِ هار بستن» و زورکی خندیده بودم. حالا که خوب نگاه می‌کنم می‌بینم حرف کریم به دردِ خودش می‌خورد. باید به چیزهایی بیشتر از این حرف‌ها فکر کرد. چیزهایی حتّی بالاتر از دوپلنگ سیاهِ بالابلند و کشیده که می‌توانند در یک چشم‌به‌هم‌زدن آدمی را پاره کنند. در چشم‌هایش دوشاعرِ پر از شعر، دو نویسندهٔ پُر از قصه نشسته‌اند. شاعر و نویسنده‌ای که به دنیا، به آدم‌ها، به درخت‌ها، به پرنده‌ها، به پروانه‌ها طوری نگاه می‌کنند که هیچ‌کس تابه‌حال نگاه نکرده. از این همه کلمه و خیال که ته چشم‌هایش می‌بینم، تعجّب می‌کنم. به گمانم هر آدمی بالاخره یک‌روز همهٔ قشنگی‌های دنیا را یک‌جا توی یک جفت چشم می‌بیند. همهٔ قشنگی‌هایی را که توی خواب‌وبیداری دوست داشته و عمری دنبال‌شان می‌گشته.

کار دنیا همینه. مرد که شدی، خوشی هست، درد هم هست. درد شاید بیشتر هم باشه. مرد باید از همین دردا هم چیزی یاد بگیره.

نمی‌دانیم کدام‌مان باید به آن یکی دلداری بدهد. نمی‌دانیم چه دروغ‌هایی باید سرهم کنیم تا بتوانیم دوباره کمی حرف بزنیم. لحظه‌ای سخت‌تر از این وقت‌ها نیست. وقت‌هایی که می‌دانی هر چه بخواهی بگویی مزخرف است. حرفِ مفت است. یادم می‌افتد به وقت‌هایی که همه دارند گریه می‌کنند و بابا چشم‌هایش را به جایی در دوردست‌ها می‌دوزد و زورکی چیزی می‌پرسد.

نمی‌دانیم کدام‌مان باید به آن یکی دلداری بدهد. نمی‌دانیم چه دروغ‌هایی باید سرهم کنیم تا بتوانیم دوباره کمی حرف بزنیم. لحظه‌ای سخت‌تر از این وقت‌ها نیست. وقت‌هایی که می‌دانی هر چه بخواهی بگویی مزخرف است. حرفِ مفت است. یادم می‌افتد به وقت‌هایی که همه دارند گریه می‌کنند و بابا چشم‌هایش را به جایی در دوردست‌ها می‌دوزد و زورکی چیزی می‌پرسد.

این چه دنیایی است که آدم‌ها مثل آبِ خوردن هم‌دیگر را گم می‌کنند. حتّی موقعی که خیلی چیزها دربارهٔ هم می‌دانند. حتّی موقعی که گمان می‌کنند دیگر هزارهزار پُل هم که خراب بشود، هزار راه‌هم که بند بیاید، هم‌دیگر را گم نمی‌کنند.

درس‌های‌مان، حتّی ادبیات و تاریخ و جغرافیا، همیشه مثل عددها و رقم‌هایی بوده‌اند که بدون‌این‌که بدانیم از کجا آمده‌اند یا قرار است بعدش چه اتفاقی بیفتد، حفظ‌شان کرده‌ایم و نمره‌ای گرفته‌ایم و تمام.

چه‌طور بعضی‌ها می‌توانند ساعت‌ها تلفنی صحبت کنند؟ آن‌هم با آدمی که حرف‌های زیادی با او دارند. با آدمی که بهترین حرف‌های‌شان را فقط به او می‌توانند بگویند. حرف‌هایی که حیف است بدون دیدنِ آن آدم، بدون زل‌زدن به چشم‌ها و پیشانی او بگویند. نمی‌دانم چرا فکر می‌کنم تلفن حرف‌های خوبِ آدم را می‌دزدد. حرف‌هایی که شاید یک‌بار بیشتر نتوان آن‌ها را گفت. یک‌بار برای همیشه. حس می‌کنم صدایم، کلمه‌هایم، همهٔ چیزهای قشنگی که پشت جمله‌هایم نشسته‌اند، در تودرتوی سیم‌های تلفن گم می‌شوند. تلفن، مثل کسی است که هیچ اطمینانی به او نمی‌توان داشت. تلفن هیچ‌وقت نمی‌تواند حرف دلت را وسط دل آدمی که دوستش داری، بنشاند. این سیم‌های پیچ در پیچ، کلمه‌ها را از تو می‌گیرند، جمله‌ها را از تو می‌قاپند امّا وسطِ راه، در یک چشم‌به‌هم‌زدن، بی‌ریخت‌شان می‌کنند و به گوش آن آدم می‌رسانند. بی‌ریخت و عادی و تکراری. این سیم‌ها مثل دزدهایی هستند که حرف‌هایت را وسطِ راه لخت می‌کنند. چیزهای خوبی را که پشت کلمه‌هایت هستند، گم‌وگور می‌کنند