بریده‌هایی از کتاب دینداری خوب

دینداری خوب آنست که فروتنانه و عاری از برتری‌خواهی باشد.

دینداری خوب آن است که به معنی طلب باشد و نه تملّک. دین دارایی تو نیست، طلب توست.

به‌گفتهٔ مایستراکهارت: «می‌توانی خدا را عشق بنامی؛ می‌توانی خدا را خوبی بنامی؛ اما بهترین نام خدا این است: شفقت»

عارف نامدار مسیحی، مایستر اکهارت (۱۲۶۰–۱۳۲۷) گفته است: «اگر کسی در بالاترین شور و جذبه‌اش متوجه انسان بینوایی شود که نیازمند چند لقمه است، برای او بهتر است که شور و جذبه‌اش را رها سازد و به آن نیازمند خدمت کند».

ابوالحسن خرقانی حکایت می‌کند: «دو برادر بودند و مادری. هرشب یک برادر به‌خدمت مادر مشغول شدی و یک برادر به خدمت خداوند مشغول بود. آن شخص که به خدمت خدا مشغول بود، با خدمت خدایش خوش بود، برادر را گفت: امشب نیز خدمت خداوند به من ایثار کن. چنان کرد. آن شب به خدمت خداوند سر به سجده نهاد. در خواب دید که آوازی آمد که برادر ترا بیامرزیدیم و ترا بدو بخشیدیم. او گفت: آخر من به خدمت خدای مشغول بودم و او به خدمت مادر، مرا در کار او می‌کنید؟ گفتند: زیرا که آنچه تو می‌کنی، ما از آن بی‌نیازیم؛ ولیکن مادرت از آن بی‌نیاز نیست که برادرت خدمت کند»(تذکرة‌الاولیا).

بیماری و گرسنگی و تشنگی خداوند درحقیقت، بیماری و گرسنگی و تشنگی آدمیان است. کسی که به رنج دیگری بی‌اعتناست، گویا به رنج خداوند بی‌اعتناست. عارفان می‌گویند هیچ‌کجا گنجایی او را ندارد، او تنها در دل بندگان خود مأوی گزیده است. مراعات کردن دل‌ها، مراعات کردن خداست. حرمت نهادن به آدمی، حرمت نهادن به خداست.

خدای من، ما را از زمرهٔ کسانی قرار بده که درختان اشتیاق به سوی تو در باغ‌های سینه‌شان ریشه دوانده و شعلهٔ محبت تو تمام دلشان را دربرگرفته است».

سیمون وی (۱۹۰۹-۱۹۴۳) الهی‌دان و عارف مسیحی می‌گوید: «هرکس که بتواند نسبت به انسانی رنجدیده شفقت بی‌شائبه نشان دهد، یقیناً واجد عشق به خدا و ایمان است؛ حتّی اگر سرِ سوزنی در فکر عیسی مسیح نباشد».

از پیامبر اسلام نقل شده که گفته‌اند: «گاهی که به نماز می‌ایستم، دوست دارم آن را طولانی بخوانم. در آن اثنا، صدای گریهٔ کودکی به گوشم می‌رسد. آنگاه، نماز را مختصر می‌کنم تا باعث آزار مادرش، نشوم»(به‌روایت بخاری). پیامبر به ما می‌آموزد که ذوق و وجد نیایش مجذوبانه با خدا در برابر آزردگی دل مادری که نگران کودک گریان خویش است، کم‌اهمیت است. تسلای دلی رنجور بر التذاذ سخن گفتن با خدا، اولویت دارد. چرا که خدا آنجاست، در شکستگی‌های دل.

بیماری و گرسنگی و تشنگی خداوند درحقیقت، بیماری و گرسنگی و تشنگی آدمیان است. کسی که به رنج دیگری بی‌اعتناست، گویا به رنج خداوند بی‌اعتناست.