بریده‌هایی از کتاب ذهن بی‌حصار، عبور از مرزها برای پیشرفت و کشف سرزمین‌های جدید

در قسمت اول جملات خود آرمان‌هایتان را و در قسمت دوم واقعیت زندگی‌تان را بنویسید. مثلاً بنویسید در اینجا کسی آرمیده است که می‌خواست با همه مهربان باشد (یعنی آرمانش این بود)، اما دست به قتل زد (یعنی واقعیت زندگی‌اش این شد)، یا می‌خواست ۱۰۰۰ شغل ایجاد کند، اما هیچ‌گاه دست به کارآفرینی و توسعه نزد؛ یا می‌خواست زندگی ۲۰۰ کارتن‌خواب را سامان ببخشد، اما آن‌قدر سرگرم جمع‌آوری ثروت شد که فرصت نیافت؛ می‌خواست امین مردم باشد، اما دست به خیانت زد. سپس روی قسمت دوم جملات خود، یعنی قسمتی از جملات که واقعیت زندگی است، خط بکشید و از این لحظه به بعد طبق قسمت اول جملاتتان، یعنی طبق آرمان‌هایتان، زندگی را آغاز کنید.

بسیاری از تصمیمات ضعیف از آنجا ناشی می‌شوند که در تلهٔ انتخاب اولین راهی که به ذهن می‌رسد می‌افتیم.

جوان‌تر که بودم فکر می‌کردم که ما باید در تمام مسائل در جستجوی چاره‌های بنیادین و دست کم بهینه باشیم. اما اکنون سخت بر این اعتقادم که هر چهار نوع روش برخورد با مسئله، حتی رویکرد اول (بیچارگی/چاره نکردن)، می‌تواند برای برخی موقعیت‌ها مناسب باشد

وقتی افراد پاسخ پرسش یا تصمیمی را با ۹۹ درصد اطمینان می‌دهند، در ۴۰ درصد موارد کاملاً اشتباه می‌کنند!

پزشکان هر چقدر هم که حرفه‌ای باشند به دلیل غرق شدن در امور حرفه‌ای تخصصشان چیزهای ساده را نمی‌بینند؛ مثلاً تأثیر بعضی رفتارها و گفتارهای خودشان (از جمله جواب سلام دادن یا ارتباط چشمی) را بر رضایت بیماران نمی‌بینند. یک برخورد محترمانه و دلسوزانه می‌تواند تأثیر بسزایی در پایبندی بیمار به رعایت دستورالعمل و افزایش احتمال بهبودی و در نهایت تقویت برند و نام و نشان خود پزشک داشته باشد

پژوهشگری در دانشگاه ملبورن استرالیا دریافته است بازدهیِ افرادی که به «گشت‌وگذار اینترنتی در اوقات فراغت محل کار» می‌پردازند، حدود ۹ درصد بیش از دیگران است.

حتماً زمان‌هایی هرچند کوتاه را به مطالعهٔ مطالبی بی‌ارتباط با حوزهٔ فعالیت معمولمان اختصاص دهیم. فراموش نکنیم هرچقدر متخصص‌تر، خشک‌اندیش‌تر!

ما در زندگی شخصی، ادارهٔ سازمان و کشورداری دو مسیر کلی برای توسعه توانمندی‌ها و مهارت‌ها داریم. مسیر عمودی: یعنی اینکه در همان مهارت‌ها یا توانمندی‌هایی که داریم عمیق‌تر شویم و مهارت‌های تخصصی‌مان را افزایش دهیم. این به ما کمک می‌کند که آنچه را که تا به حال انجام می‌داده‌ایم بهینه‌تر و باکیفیت‌تر انجام دهیم. مسیر جانبی یا افقی: مهارت‌های مکمل دیگر را به مهارت‌های فعلی‌مان بیفزاییم. این کار باعث می‌شود فرصت‌های حرفه‌ای جدیدی را برای خودمان فراهم کنیم و اثربخشی مهارت‌های موجودمان را افزایش دهیم.

به عقیدهٔ او همهٔ انسان‌ها دارای انواع مختلفی از هوش هستند. او در کتاب خود ۹ نوع هوش مختلف را معرفی کرده است شامل هوش موسیقیایی، هوش درون‌فردی، هوش تصویری-فضایی و هوش کلامی- زبانی و ... .

یکی از باورهای بسیار غلطی که از کودکی در ذهن ما جای گرفته است این است که فقط برخی ژن خوبی دارند، برخی آی کیو دارند و باقی آدم‌ها متوسط و پایین هستند. فقط چند نفر در عالم می‌توانند طلای المپیاد بگیرند و می‌توانند استاد دانشگاه هاروارد شوند و کارهای خارق‌العاده کنند و بقیه هم باید آن‌ها را تحسین کنند و به آن‌ها غبطه بخورند. به همین خاطر، بر اساس تست‌هایی برخی را انتخاب می‌کنند و می‌برند مدرسهٔ تیزهوشان و باقی مردم هم باید در مدارس کندهوشان تحصیل کنند! از همان ابتدا، برچسب می‌زنیم به آدم‌ها. برخی جوگیر تیزهوشی‌شان می‌شوند و برخی نیز تا آخر عمر ننگ کندهوشی را به دوش می‌کشند. اما این باور نه تنها اشتباه است، بلکه بسیار فاجعه‌آمیز است.

خلاقیت و یادگیری در تعامل جمعی رخ می‌دهد. شبکهٔ نورون‌های (مغز) خود را در شبکهٔ سیال قرار دهیم. تنهایی و تمرکز مهم است، اما گفتگو و تعامل آن را کامل می‌کند. خود را در فضاهایی قرار دهیم که آدم‌های متفاوت، ایده‌های متنوع و دیدگاه‌های متضاد را تجربه کنیم. گفتگو کنیم آن هم غیررسمی، همیشگی و افقی (اینکه کسی بالاتر از بقیه نباشد و همه هم‌سطح باشند)؛ آن‌گاه لحظه‌های شگفت‌انگیز بیشتری را تجربه خواهیم کرد.

در کشورداری نسل جدید یا در کشورداری بی‌وزن دولت نه سد می‌زند و نه جاده احداث می‌کند و نه بیمارستان و نه مدرسه؛ بلکه مکانیزی طراحی می‌کند که بخش مردمی اقتصاد با انگیزه تمام سرمایه‌گذاری‌های لازم را انجام می‌دهند. در این حالت، دیگر این دولتی‌ها نیستند که در مراسم کلنگ-قیچی نفر اول هستند. همچنین، دیگر از فساد دولتی (از لفت و لیس‌های کوچک تا رانت‌های کلان) خبری نیست. دولت و اقتصاد بی‌وزن است! سبک است و چالاک! سالم است و شفاف!

اگر صحبت از ایجاد یک پل، تأسیس یک بیمارستان یا احداث یک جاده باشد، همه دوست دارند در کلنگ و قیچی‌اش باشند. کلنگ یعنی آغاز پروژه (زمانی که پروژه کلید می‌خورد) و قیچی یعنی زمانی که در انتهای پروژه روبان را می‌برند (زمانی که پروژه افتتاح می‌شود). این پروژه‌ها ملموس هستند، دیده می‌شوند. به همین خاطر، جذابیت بیشتری دارند. اما آیا این‌ها مهم‌ترین کاری است که ما باید انجام دهیم؟ به این می‌گویند کشورداری کلنگی. کشورداری و اقتصادی که مبتنی بر سرمایه‌های فیزیکی و ملموس و سنگین است.

زمانی جمله‌ای منسوب به چارلی چاپلین را خوانده بودم: افکار هر آدمی میانگین افکار پنج نفری است که بیشتر وقت خود را با آن‌ها می‌گذراند، خود را در محاصرهٔ افراد موفق قرار دهید.

بیش از نیمی از یادگیری‌های ما ناخواسته و در اثر نوعی الگوبرداری ناخودآگاه از محیط اطرافمان شکل می‌گیرد؛ درست مانند یک اسفنج که وقتی در یک مایع قرار گیرد، مایع را به خودش می‌کشد.

عقیدهٔ استاد روانشناسی و اقتصاددان رفتاری حداکثر بازدهی شما در روز بین دو تا دو و نیم ساعت می‌باشد. «واضح است که اغلب افراد بیشترین بازدهی را در ۲ ساعت اول صبح دارند. البته نه دقیقهٔ بعد از بیدار شدن؛ به عنوان مثال، اگر شما ساعت ۷ از خواب بیدار شدید، بین ساعت هشت تا ده و نیم بیشترین بازدهی را خواهید داشت.»

مواجههٔ ما ایرانیان با نوآوری و فناوری همواره با ترس همراه بوده است؛ چه این ترس از طرف دولت باشد، چه از سویِ مردم.

زندگی حتی وقتی انکارش می‌کنی، حتی وقتی نادیده‌اش می‌گیری، حتی وقتی نمی‌خواهی‌اش، از تو قوی‌تر است، از هر چیز دیگری قوی‌تر است. آدم‌هایی که از بازداشتگاه‌های اجباری برگشتند دوباره زاد و ولد کردند؛ مردان و زنانی که شکنجه دیده بودند، که مرگ نزدیکانشان و سوختن خانه‌هایشان را دیده بودند، دوباره به دنبال اتوبوس‌ها دویدند؛ به پیش‌بینی هواشناسی با دقت گوش کردند و دخترهایشان را شوهر دادند. باورکردنی نیست، اما همین‌گونه است. زندگی از هر چیز دیگری قوی‌تر است.

آیا شما در سبد مهارت‌هایتان چیقو دارید؟ دو تجویز زیر را جدی بگیرید: یکی از مشکلات زندگی امروزمان این است که اغلب مهارت‌ها و تخصص‌هایمان آن‌قدر کوچک و محدود است که تنها یک یا دو جا بیشتر مخاطب برایش پیدا نمی‌شود! تخصص‌گرایی بد نیست که خیلی هم خوب است، اما زندگی همیشه طبق روال جلو نمی‌رود. پس تا دیر نشده این سؤال صریح و سخت را از خود بپرسیم که چه مهارت یا تخصصی داریم که همه‌جا (یا حداقل خیلی از جاها) به کار می‌آید و برایش پول می‌دهند.

یعنی جایی که شما آدم‌ها و ایده‌های متفاوت بسیاری را در کنار هم دارید، پیشینه‌های مختلف و علایق گوناگون در جوش و خروش هستند و با یکدیگر در رقابت‌اند؛ آن فضا در حقیقت فضایی است که به نوآوری ختم می‌شود