بریده‌هایی از کتاب پاپ و مرتد

زمان همه‌چیز را می‌دهد و همه‌چیز را باز پس می‌گیرد؛ همه‌چیز در تغییر است اما هیچ‌چیز تباه نمی‌شود.

در نظر کاردینال‌هایی که چهارچشمی از زندگی زمینی ممتاز خود محافظت می‌کردند، عوام‌الناس هر چه نفهم‌تر، بهتر.

«آن کس که می‌خواهد به تفکر فلسفی بپردازد، پیش ازهر چیز باید در بارهٔ هر موضوعی شک کند»،

در سرتاسر قرون وسطا، کلیسای رم به گونه‌ای فزایندهٔ سیاسی و این‌جهانی شد و امور دینی را در امور غیردینی ادغام کرد به طوری که پاپ، هم به رهبر حکومت و هم به رهبر دینی بدل شد. کلیسا به منظور تأمین بودجه برای جاه‌طلبی پاپ دست و دلبازانه از الهیات چشم می‌پوشید و هرگاه نظام اعتقادی ساختگی‌اش نابسنده از آب درمی‌آمد کاردینال‌ها دامنهٔ تفسیر کتاب مقدس را تا حد نقض آن گسترش می‌دادند. شاید وقیحانه‌ترین نمود این امر استفادهٔ روزافزون از «آمرزش» جهت افزایش وجوه خزانهٔ پاپ بود. گناهکاران به واسطهٔ نظام آمرزش می‌توانستند برای بخشوده شدن گناهانشان پول بدهند و پاپ‌هایی که پی‌درپی به رهبریت دینی درآمدند به قدری این روند را دستکاری کردند که این ترفند ساده در زمان نهضت اصلاح دین منبع عمده‌ای از درآمد واتیکان را فراهم می‌کرد.

افکارم به ستارگان دوخته شده‌اند.

کلیسا خودش را یگانه ایمان حقیقی می‌دانست

بسیار مبارزه کرده‌ام. فکر می‌کردم که می‌توانم پیروز شوم... و هم تقدیر و هم طبیعت اشتیاق و توانم را سرکوب کردند. حتی پیش رفتن هم مهم است، چون می‌دانم که می‌توانم پیروز شوم، که پیروزی در دست تقدیر است. با وجود این، آنچه را در توانم بود، انجام دادم، که هیچ در قرنی در آینده آنچه را که متعلق به من است انکار نخواهد کرد و انکار نخواهد کرد آنچه را که متعلق به پیروزمند است: من از مرگ نهراسیده‌ام، به همتایانم تسلیم نشده‌ام، به دلیل طبیعت قاطعم مرگی شجاعانه را ترجیح داده‌ام بر زندگی بدون مبارزه.

زمان همه‌چیز را می‌دهد و همه‌چیز را باز پس می‌گیرد

زمان همه‌چیز را می‌دهد و همه‌چیز را باز پس می‌گیرد؛ همه‌چیز در تغییر است اما هیچ‌چیز تباه نمی‌شود. جوردانو برونو

در خلال قرن‌ها حاکمان و قضاتی که پی‌درپی سر کار آمدند، حتی یک بار هم به این دستورِ در لفافهٔ دستگاه پاپی اعتراض نکردند و هرگز هیچ حکمی را تخفیف ندادند چون اگر اساساً تصمیم می‌گرفتند دستور دستگاه پاپ را نادیده بگیرند، بلافاصله تکفیر می‌شدند و شاید هم خود را رو در رو با مرگی «بدون ریخته شدن خون» می‌یافتند.

عوام‌الناس هر چه نفهم‌تر، بهتر.

کم‌تر کسی در بارهٔ این‌که دین مسیحی در آغاز پاک و مقدس بود تردید دارد، اما شهوات انسانی این نهاد را به‌سرعت آلوده کرد. در زمان برونو، کلیسا مدت‌ها بود که در منجلاب فساد فرو رفته بود.

برای یک زندگی خوب همین کافی است که آنچه را بر خود نمی‌پسندیم بر دیگران هم نپسندیم.

به زعم برونو، دنیا لایتناهی و به مثابه یک واحد است. ما همه یکدیگریم. هر چیزی چیز دیگر است.

تمام متون دینی، از جمله انجیل و کتاب دعا فقط به زبان لاتین در دسترس بود؛ تمام مراسم مذهبی و عبادی و تمام احکام و فتاوی فقط به زبان لاتین بود. و معنایش این بود که اکثریت مردم اصلاً نمی‌دانستند در کلیسا چه چیزی را از بر می‌خوانند یا به چه ایمان می‌سپرند.

آه، باید دشواری‌ها را برتابید، آدم‌های بزدل و جبون، آن‌هایی که به توپ بازی می‌مانند، و ترسوها می‌گریند. تکلیف گرچه دشوار است، اما ناممکن نیست. آدم‌های جبون باید کنار بایستند. کارهای معمولی و آسان به آدم‌های معمولی و تودهٔ مردم تعلق دارند، مردان نادر، قهرمان و الهی بر دشواری‌های راه چیره می‌شوند و از دل ضرورت، پیروزی جاودان به دست می‌آورند. ممکن است در دستیابی به هدف خود ناکام بمانید، اما همچنان ادامه دهید. نیروهایتان را صرف کاری بس والا کنید. تا آخرین نفس همچنان به مبارزه ادامه دهید.

رویه‌ای که امروز کلیسا اعمال می‌کند همانند رویه‌ای نیست که به دست حواریون اعمال می‌شد: زیرا آن‌ها مردم را با موعظه به راه و روش زندگی خوب هدایت می‌کردند، اما اکنون هر کس که نخواهد کاتولیک باشد، باید به مجازات و عذاب تن دهد، زیرا اکنون به زور متوسل می‌شوند نه به عشق؛ دنیا نمی‌تواند این گونه ادامه یابد، زیرا این همه جز جهالت نیست و هیچ مذهب این‌چنینی نمی‌تواند خوب باشد.

در نظر کاردینال‌هایی که چهارچشمی از زندگی زمینی ممتاز خود محافظت می‌کردند، عوام‌الناس هر چه نفهم‌تر، بهتر.

زمان همه‌چیز را می‌دهد و همه‌چیز را باز پس می‌گیرد؛ همه‌چیز در تغییر است اما هیچ‌چیز تباه نمی‌شود.

افکارم به ستارگان دوخته شده‌اند.