بریده‌هایی از کتاب زندگی ۳.۰؛ انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی

اما بر پایهٔ دانش فیزیکدانان، مغز متشکل از کوارک‌ها و الکترون‌هایی است که طوری آرایش یافته‌اند که مانند رایانه‌ای قدرتمند عمل کنند، و هیچ قانونی در فیزیک نیست که ما را از ساختن مجموعه کوارک‌هایی که از این هم باهوش‌تر باشند منع کند.

تواناییِ زندگی ۲.۰ برای طراحیِ نرم‌افزارش سبب می‌شود که بسیار باهوش‌تر از زندگی ۱.۰ باشد. هوش بالا مستلزم وجود بخش‌های سخت‌افزاری بسیار (متشکل از اتم‌ها) و همین‌طور نرم‌افزار قابل‌توجه (مرکب از بیت‌ها) است.

حیات می‌تواند در سه مرحله پیشرفت کند: مرحلهٔ زیستی (۱.۰)، که سخت‌افزار و نرم‌افزارش حاصل تکامل است، مرحلهٔ فرهنگی (۲.۰) که می‌تواند نرم‌افزار خود را (از راه یادگیری) طراحی کند، و مرحلهٔ تکنولوژیک (۳.۰) که می‌تواند سخت‌افزار خود را نیز طراحی کند و مهار سرنوشت خود را به دست بگیرد.

تعریف زندگی یا حیات عبارت است از: فرایندی که می‌تواند پیچیدگی‌اش را حفظ و خود را تکثیر کند.

عقیدهٔ عمومی در میان پژوهشگران حوزهٔ هوش مصنوعی این است که مسئلهٔ هوش اساساً با اطلاعات و محاسبات ارتباط دارد نه با گوشت یا پوست یا اتم‌های کربن. معنای این سخن آن است که هیچ دلیل بنیادی‌ای وجود ندارد که روزی ماشین نتواند دست کم به اندازهٔ ما باهوش باشد.

ترس از شرور شدن ماشین‌ها هم نکتهٔ انحرافی دیگری است که ما را از توجه به مسائل اصلی بازمی‌دارد. نگرانی واقعی بدخواهیِ ماشین‌ها نیست، توانایی آنها است. هوش مصنوعیِ ابرهوشمند بنا به تعریف در دستیابی به اهداف خود، هرچه باشد، بسیار خوب عمل می‌کند، پس لازم است اطمینان یابیم هدف‌هایش در راستای اهداف ما است. احتمالاً شما از مورچه‌ها متنفر نیستید و از سرِ بدجنسی روی آنها پا نمی‌گذارید، اما اگر مسئول یک طرح سدسازی برای تولید انرژی سبز باشید، و لانهٔ مورچه‌ها در منطقه‌ای واقع باشد که قرار است زیر آب برود، باید گفت بدا به حال مورچه‌ها. جنبش هوش مصنوعی سودمند در پی آن است که بشریت جای آن مورچه‌ها قرار نگیرد.

حیات را به صورت خیلی کلی این‌گونه تعریف کنیم: فرایندی که می‌تواند پیچیدگی‌اش را حفظ و خود را تکثیر کند. چیزی که تکثیر می‌شود ماده (یعنی مادهٔ متشکل از اتم) نیست، بلکه اطلاعات است (یعنی از بیت تشکیل شده است) و مشخص می‌کند که اتم‌ها چگونه باید در کنار یکدیگر سامان یابند. وقتی که یک باکتری رونوشتی از DNA خود می‌سازد، هیچ اتم تازه‌ای پدید نمی‌آید، بلکه مجموعهٔ تازه‌ای از اتم‌ها مطابق همان الگویی که در باکتری اول وجود دارد آرایش می‌یابند و به این ترتیب اطلاعات تکثیر می‌شود.

برای تأمین انرژی مورد نیازِ مغزِ سیزده واتی‌تان در طی صد سال، انرژی موجود در نیم میلی‌گرم ماده لازم است -کمتر از مادهٔ موجود در یک دانهٔ شکر معمولی. پژوهش‌های ست لوید نشان می‌دهد که بازدهی انرژی مغز را می‌توان یک کوادریلیون برابر بیشتر کرد. در این صورت انرژیِ یک دانه شکر برای شبیه‌سازی زندگی همهٔ انسان‌هایی که تاکنون زندگی کرده‌اند و هزاربرابر بیشتر بسنده است.

اگر همان‌طور که آخرین داده‌های مشاهدتی نشان می‌دهند، انرژی تاریک همچنان کهکشان‌ها را با شتاب از یکدیگر دور کند، آنگاه مانعی عمده پیش روی آیندهٔ حیات قرار می‌گیرد. ادامهٔ چنین روندی به معنای آن است که حتی اگر تمدن آینده بتواند در یک میلیون کهکشان مستقر شود، انرژی تاریک در طول ده‌ها میلیارد سال این امپراتوریِ کیهانی را به هزاران منطقهٔ مختلف تقسیم می‌کند که نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط داشته باشند

۹۸٪ جهان ما «ببینید اما دست نزنید» است، یعنی می‌توانیم آن را ببینیم اما حتی اگر تا ابد هم با سرعت نور حرکت کنیم، هرگز به آن نخواهیم رسید. چرا این‌طور است؟ به هر حال وجود حد برای اینکه تا چه اندازه دور را می‌توانیم ببینیم صرفاً ناشی از این واقعیت است که سنّ جهان ما بی‌نهایت نیست، بنابراین پرتوهای دور از ما هنوز به اندازه‌ای زمان نداشته‌اند که به ما برسند. پس چرا اگر زمان سفرمان محدودیت نداشته باشد، نباید بتوانیم به هر کهکشانی، هر اندازه هم که دور از ما باشد، برسیم؟