بریده‌هایی از کتاب رومی (جلال الدین محمد)

جلال‌الدین گفت: سید، من تنها هستم. برادر، مادر، گوهر و پدرم همه رفته‌اند. برهان‌الدین گفت: مولای من، کسی که خدا را دارد هیچ‌وقت تنها نیست،

برهان‌الدین، تقدیر همه ما مقدّر است؛ ما در آنچه برای خودمی سازیم مقدّریم، تقدیرمان را خودمان می‌نویسیم مثل تور صیدی که خرد خرد می‌بافیم، فرار از هر گره تور کار سهلی به نظر می‌رسد امّا وقتی گره‌ها از حد گذشت و تور تمام شد صیدِ ساخته خود می‌شویم، یکی برای خودش تورمی بافد و گرفتار می‌شود و یکی برای خودش بال می‌بافد پرواز می‌کند،

من از خود خسته‌ام کسی را ز جنس خود می‌خواهم که دوست و قبله خود کنم، آیا می‌فهمی اینکه می‌گویم من از خودم خسته شده‌ام یعنی چه؟ من از سمرقند تا بغداد و از اسکندریه تا دمشق و از دمشق تا قیصریه را گشته‌ام، شاگرد معلمینی بزرگ بوده‌ام و شاگردان زیادی داشته‌ام امّا رفیقی برای خود نیافته‌ام، روح من از اعصار و قرون می‌آید و اگر کسی آن را نبیند افسرده و ملول می‌شود، مردم تنم را می‌بینند و حتی به ژنده‌پوش بودنم با چشم حقارت نگاه می‌کنند امّا کسی روح اثیری مرا نمی‌بیند، حتی اگر گنج باشی دلت می‌خواهد روزی کسی تو را بیابد چنانچه خدا خواست تا اذهان او را بیابند و دست به آفرینش دستگاه خلفت زد. حالا آمده‌ام در تو روحم را از ملالت برهانم، تنهایی درد غریبی است مولای من!

از خویشتن خویش برون آمدم آنگونه که مار از پوست خود آنگاه در خویشتن نگریستم دیدم که من اویم

جلال‌الدین پرسید: شما از جماعت جعفری چه ایرادی می‌گیرید؟ بهاءولد گفت: هیچ ایرادی جز آنکه در تکریم امامشان غلو می‌کنند، عشق آدم را کور می‌کند و وقتی در چیزی غرق شوی می‌میری، حال آن چیز می‌خواهد آب باشد یا خاک یا عشق یا امام.

ما هم یک روز خواهیم مرد، خوشا به حال کسی که عاشق باشد و عاشق بمیرد.

ما زنان درد هم را می‌فهمیم.

فیلسوف می‌گوید من این را فهم کردم، من آن را فهم کردم، من همه‌چیز را فهم کردم تو غلط کردی همه‌چیز را فهم کردی، تو به‌قدر فهم خود، فهم کرده‌ای امّا همه حقایق و معانی در قدر فهم تو نیست.

اگر زنان سؤالی از تو می‌کنند نه آن است که جواب آن را نمی‌دانند، آنها اقرار می‌خواهند نه جواب!

شما با چشمانتان دنیا را نگاه می‌کنید امّا با ذهنتان آن را می‌بینید، اگر ذهنتان نبیند، چشمانتان به درد نخواهد خورد.