بریده‌هایی از کتاب این راهش نیست

تحقیقات نشان می‌دهند که برخی خصوصیات منفی می‌توانند واقعاً احتمال رهبر‌شدن شما را بالا ببرند. مدیرانی که به‌سرعت پله‌های ترقی را طی کرده‌اند-و در مشاغل خود بهترین بوده‌اند-آن دسته از افرادی نبوده‌اند که کار گروهی خوبی انجام داده باشند یا بر تکمیل کار خود تمرکز کرده باشند. آنها افرادی بوده‌اند که بیشتر تمرکزشان روی به‌‌دست‌آوردن قدرت بوده است.

طبق مطالعات ترزا آمابیل در دانشگاه هاروارد تحت ‌عنوان بی‌نظیر اما بی‌رحم، این دو ویژگی باهم ارتباط معکوس دارند: یعنی اگر فردی خیلی خوش‌اخلاق و خوب باشد ما فکر می‌کنیم شایستگی کمتری دارد. درواقع شارلاتان‌بودن موجب می‌شود دیگران شما را فردی قدرتمندتر تصور کنند. کسانی که قوانین را می‌شکنند قدرتمندتر از افرادی که از آن اطاعت می‌کنند به‌نظر می‌رسند.

فقط افراد چاپلوس نیستند که پیشرفت می‌کنند؛ آدم‌های شارلاتان هم هستند. آیا شما خواستار مذاکراتی با دیدگاه برد-برد و سود دوجانبه برای تعیین حقوق ماهانه هستید؟ متأسفانه افرادی که برای منافع شخصی خود پول بیشتری می‌خواهند موفق‌تر هستند. طبق گزارشی که در نشریۀ هاروارد بیزینس ریویو چاپ شده افرادی که خصوصیت سازگاری و موافقت در شخصیت آنها کمتر وجود دارد سالانه بیش از ۱۰ هزار دلار بیشتر از افرادی که سازگاری بالایی دارند به‌دست می‌آورند. افراد بی‌ادب هم امتیازات اعتباری بهتری می‌گیرند.

آیا چاپلوسی‌کردن برای رئیس تأثیری دارد؟ تحقیقات نشان داده‌اند که چاپلوسی آن‌قدر قدرت دارد که حتی در مواقعی که رئیس می‌داند رفتار شما از سر ریاکاری است باز هم تأثیر خود را می‌گذارد. جنیفر چتمن، استاد دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، مطالعاتی انجام داد تا ببیند چاپلوسی در چه مواردی ممکن است نتیجۀ عکس داشته باشد... ولی او حتی یک مورد هم پیدا نکرد. پفر معتقد است که ما نباید فکر کنیم این دنیا دنیایی عادلانه است و اظهارات خود را این‌گونه بی‌پرده بیان می‌کند: هم از افرادی که کار خود را از دست داده‌اند و هم از آنهایی که هنوز سر کار هستند چنین درس می‌گیریم که تا وقتی رئیس یا رئیس‌های خود را راضی نگه دارید نوع عملکرد شما چندان اهمیت زیادی ندارد؛ و برعکس، اگر آنها را ناراحت کنید عملکرد خوب شما، شما را نجات نخواهد داد.

طبق گفته‌های جفری پِفِر، استاد مدرسۀ عالی کسب‌و‌کار استنفورد، دستیابی به آنچه رئیستان درمورد شما فکر می‌کند بسیار مهم‌تر از سخت ‌کار‌کردن است. یکی از مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد افرادی که روی دیگران تأثیرات خوبی گذاشته بودند از نظر عملکردی نسبت به افرادی که سخت کار کرده بودند ولی موفق نشده بودند مثل دستۀ اول تأثیر خوبی روی دیگران بگذارند جایگاه بهتری داشتند. این مسئله درنهایت به چیزی منتهی می‌‌شود که برای همۀ ما آشناست: چاپلوسی زیاد.

در کوتاه‌مدت، شاید بد‌بودن خوب باشد. می‌گویند: «سخت کار کنید، عادلانه رفتار کنید و این‌گونه است که پیشرفت خواهید کرد.» آه متأسفم، ولی درواقع شواهد بسیار زیادی وجود دارد که نشان می‌دهند این‌طور نیست. افرادی که موردبررسی قرار گرفتند معتقدند که تلاش و کوشش بهترین عامل موفقیت هستند ولی تحقیقات نشان می‌دهند که درواقع بدترین عامل هستند.

این کار مثل آزمون تورینگ است. سال‌هاست که متخصصین کامپیوتر افرادی را به‌عنوان قاضی در مقابل کامپیوتر قرار می‌دهند و از آنها می‌خواهند از طریق تایپ‌کردن با کسی صحبت کنند. کمی بعد از آنها می‌پرسند: «با یک انسان صحبت می‌کردی یا یک ماشین؟» برنامه‌ای که بتواند بیشترین تعداد افراد را فریب دهد جایزۀ لوبنر را از آن خود می‌کند. البته در این رقابت جایزۀ دیگری هم داده می‌شود؛ این جایزه تعلق می‌گیرد به انسانی که بهتر از بقیه بتواند دیگران را متقاعد کند که انسان است. وقتی این قاضی‌ها به آنچه افراد تایپ کرده‌اند نگاه می‌کنند کدام‌یک از آنها در مقابل یک کامپیوترِ بسیار هوشمند کمتر دچار اشتباه می‌شود؟ در سال ۱۹۹۴ چارلز پلَت برندۀ این رقابت شد. آیا به‌خاطر پاسخ‌هایی که از نظر احساسی واقعی‌تر بودند، و یا استفادۀ بهتر و ظریفانه‌تر از زبان انگلیسی توانست موفق شود و ثابت کند که یک انسان است؟ معلوم است که نه. او با رفتارهای ناخوشایند، بداخلاقی و ترشرویی موفق به انجام این کار شد.

اگر معایب خود را با آغوش باز بپذیرید احتمال اینکه به قله‌های موفقیت-و خوشبختی-دست پیدا کنید بسیار بالاست.

وقتی بوریس گرویسبرگ، استاد مدرسۀ کسب‌و‌کار هاروارد، بهترین تحلیلگران وال‌استریت را که محل کار خود را تغییر داده بودند و حالا مشغول کار برای رقبای خود بودند موردبررسی قرار داد متوجه موضوع جالبی شد: آنها دیگر جزو بهترین تحلیلگران نبودند. چرا؟ ما فکر می‌کنیم متخصصین به‌خاطر توانایی‌های منحصر‌به‌فردی که دارند متخصص شده‌اند و قدرت شرایط، محیط، تیمی که آنها را حمایت می‌کند و کارهایی که در طول زمان باهم انجام داده‌اند را فراموش می‌کنیم. گرویسبرگ متوجه شد تحلیلگرانی که محل کار خود را تغییر داده‌ بودند ولی تیم خود را همراه خود برده بودند همچنان عملکردی عالی داشتند.

از خودتان بپرسید: کدام شرکت، مؤسسه و یا شغلی برای کاری که من انجام می‌دهم ارزش قائل است؟ محیط عاملی‌ست که روی همۀ افراد تأثیر می‌گذارد. درواقع، دانشجویان ممتاز و وظیفه‌شناسی که به‌خوبی از قوانین تبعیت می‌کنند در این قسمت بیشترین لغزش‌ها را دارند. بدون داشتن علاقۀ شدید به چیزی و با اشتیاق برای راضی‌کردن دیگران این افراد در شرایطی که خودشان تصمیم‌گیرنده باشند اغلب مسیر غلط را انتخاب می‌‌کنند.

در محیط مناسب قرار بگیرید. شما باید در محیط‌هایی قرار بگیرید که برای شما مناسب هستند... شرایط موجود از اهمیت بالایی برخوردار هستند. رهبر فیلترنشده‌ای که در یک موقعیت موفقیت‌های شگفت‌آوری کسب می‌کند در شرایط دیگری شکست‌های فاجعه‌باری به بار می‌آورد؛ و این تقریباً درمورد همۀ رهبران فیلترنشده صدق می‌کند. خیلی ساده است که فکر کنید: «من همیشه موفق شده‌ام، من انسان موفقی هستم، من موفق هستم چون موفقیت در ذات من است، چون من این‌گونه‌ام؛ پس من در محیط جدید هم موفق خواهم شد.» نه در اشتباهید. شما موفق شدید چون در محیط مناسبی قرار گرفتید و تمایلات، آمادگی‌ها، استعدادها و توانایی‌هایتان همگی کاملاً با مسائلی که در آن محیط منجر به موفقیت می‌شدند در یک راستا قرار گرفتند.

تحقیقات روان‌‌شناسی مثبت مدرن بارها و بارها نشان داده‌اند که یکی از عوامل اصلی شادی اهمیت‌دادن به چیزهایی به نام «مهارت‌‌های فردی» است. بر اساس یکی از تحقیقاتی که شرکت گالوپ انجام داده هرچه در طول روز زمان بیشتری را برای انجام کاری که در آن مهارت دارید صرف کنید استرس کمتری خواهید داشت، بیشتر می‌خندید و بیشتر احساس می‌کنید که با شما با احترام برخورد می‌شود.

«شما در چه زمینه‌ای مهارت دارید که همواره با انجام آن نتایج مطلوبی به‌دست می‌آورید؟» دراکر برای پی‌بردن به اینکه ما در چه کاری مهارت داریم سیستمی به‌نام «تجزیه‌و‌تحلیل بازخوردها» را پیشنهاد می‌دهد. طبق این سیستم وقتی شما مسئولیت پروژه‌ای را به عهده می‌گیرید بنویسید که انتظار دارید چه اتفاقی بیفتد، سپس بعد از مدتی نتیجه را هم بنویسید. با گذشت زمان متوجه خواهید شد چه کاری را خوب انجام می‌دهید و چه کاری را خوب انجام نمی‌دهید. با پی‌بردن به اینکه شما در دستۀ افراد فیلترشده قرار دارید یا فیلتر‌نشده، و با آگاهی از اینکه در چه زمینه‌ای توانایی دارید، برای دستیابی به موفقیت و شادی فرسنگ‌ها از افراد معمولی جلوتر هستید.

دراکر با فرض بر اینکه شما توانایی‌های خود را می‌شناسید می‌گوید: این مسئله باعث می‌شود شما بتوانید به یک فرصت، یک پیشنهاد و یا یک مأموریت بگویید: «بله من انجامش می‌دهم. ولی از این طریق باید انجامش دهم. این‌گونه باید آن را ساماندهی کنم. روابط من باید این‌گونه باشد. اینها نتایجی هستند که شما در این بازۀ زمانی باید از من انتظار داشته باشید، چون من این‌گونه هستم.» خیلی از افراد در این مورد مشکل دارند. آنها مطمئن نیستند چه توانایی‌هایی دارند.

افرادی را در نظر بگیرید که همۀ ما به آنها غبطه می‌خوریم، کسانی که قادرند با اعتماد‌به‌نفس کامل کاری را شروع کنند و بگویند که در آن موفق خواهند شد، سپس با خونسردی آن را انجام می‌دهند و واقعاً هم در آن موفق می‌شوند. راز آنها این است: آنها در همۀ زمینه‌ها خوب نیستند ولی توانایی‌های خود را می‌شناسند و کارهایی را انتخاب می‌کنند که برای آنها مناسب باشد.

اگر شخصیتی متفاوت دارید و هنرمند یا رهبری فیلترنشده هستید و می‌خواهید طبق اصول رسمی و خشک موجود به موفقیت برسید مسیر سختی در پیش خواهید داشت. با سرکوب‌کردن صفات تشدیدکنندۀ خود نه‌تنها از شخصیت اصلی خود دور می‌شوید بلکه منکر برتری‌های کلیدی و مهم خود هم می‌شوید. اگرچه اصلاح برخی رفتارها لازم و ضروری‌ست ولی تحقیقات نشان داده‌اند که بسیاری از جنبه‌های اصلی شخصیتی تغییر نمی‌کنند. خصوصیاتی مثل شیوایی کلام، سازگاری، تکانشگری و تواضع از آن دسته صفاتی هستند که از سنین کودکی تا بزرگسالی تغییری نمی‌کنند.

خودتان را بشناسید. این جمله در طول تاریخ به‌کَرات گفته شده و حتی توسط پیشگویان نیایشگاه دلفی هم روی سنگ حکاکی شده است. در انجیل توماس این‌گونه نوشته شده که: «اگر آنچه را که درون شماست بشناسید چیزی را شناخته‌اید که شما را نجات خواهد داد؛ و اگر آنچه را که درون شماست نشناسید، همان موجب از‌بین‌رفتن شما خواهد شد.»

در سال ۱۹۸۴ از نیل یانگ به‌خاطر ‌اینکه شبیه خودش نبود شکایت شد. دیوید گفن، از برجستگان دنیای موسیقی، قرارداد بزرگی با افسانۀ راک‌اند‌رول امضا کرده بود ولی از آلبوم اول یانگ خوشش نیامده بود. وی در شکایت خود گفته بود این آلبوم «متفاوت و عجیب» است. به بیان ساده‌تر: گفن می‌خواست یانگ همان کسی باشد که همیشه بوده، کاری را انجام دهد که همیشه انجام داده و صراحتاً خواسته بود تعداد زیادی از آلبوم‌هایش به فروش برسد. از نظر گفن آلبوم ترانس به‌شدت شبیه موسیقی کانتری بود. نیل یانگ آلبومی که نیل یانگ همیشگی می‌ساخت را نساخته بود.

لیست افراد یتیمی که به موفقیت‌های چشمگیر دست یافته‌اند-یا حداقل بسیار تأثیرگذار بوده‌اند-بسیار بیشتر از تعدادی‌ست که در اینجا نام برده شده و شامل بیش از پانزده نخست‌وزیر بریتانیا هم می‌شود. بدون شک برای بسیاری از افراد از‌دست‌دادن یکی از والدین در سنین جوانی بسیار دردناک است و تأثیرات منفی بسیار زیادی روی آنها می‌گذارد؛ ولی برای عده‌ای دیگر، همان‌طور که دن کویل در کتاب رمز شکوفایی اشاره کرده، محققین بر این عقیده‌اند که چنین اتفاق ناگواری در کودک این حس را به‌وجود می‌آورد که دنیا جای امنی نیست و برای‌ زنده‌ماندن به حجم عظیمی از انرژی و تلاش نیاز دارند. این بچه‌های یتیم به‌خاطر شخصیت و شرایط خاصی که دارند بیش‌از‌حد تلاش می‌کنند و آن اتفاق ناگوار را به سوختی برای رشد و پیشرفت خود تبدیل می‌کنند.

روش پیش‌فرض برای انجام سرمایه‌گذاری کارآفرینی استفاده از چک‌باکس است. بسیار خوب، «یک مؤسس عالی، یک ایدۀ عالی، محصولاتی عالی و مشتریانی عالی. تیک، تیک، تیک، تیک. بسیارخوب، قابل‌قبول است، من روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنم.» آنچه شما از طریق آن چک‌باکس‌ها به‌دست می‌آورید بسیار مهم است و این کاری است که همیشه انجام می‌شود؛ ولی افرادی که از این روش استفاده می‌کنند معمولاً چیزهایی که واقعاً قابل‌توجه و خاص باشند برای ارائه ندارند. قدرت آنها به‌قدری نیست که از دیگران متمایزشان کند. از طرفی، شرکت‌هایی که توانایی‌های بسیار بالایی دارند اغلب نقص‌هایی جدی هم دارند. پس یکی از درس‌های پندآموز سرمایه‌گذاری کارآفرینی این است که: اگر بر مبنای نقطه‌ضعف‌های جدی سرمایه‌گذاری نکنید درواقع به این معناست که روی اکثر برنده‌های بزرگ سرمایه‌گذاری نکرده‌اید.