بریده‌هایی از کتاب سیذارتا

کماله به وی گفت: «تو بهترین دوستی هستی که من تا کنون داشته‌‌ام. تو از دیگران قوی‌‌تر، نرمتر و بامیل‌‌تری و هنر مرا نیکو فرا گرفته‌‌ای. ای سیذارتا، روزی که من پیر شدم از تو باردار خواهم شد، امّا عزیزم تو همان سامانا باقی مانده‌‌ای. و به راستی که مرا دوست نداری. تو هیچ کس را دوست نداری. آیا این صحیح نیست؟ سیذارتا با خستگی گفت: «شاید من هم مثل تو باشم، تو نیز نمی‌‌توانی کسی را دوست داشته باشی. وگرنه چگونه می‌‌توانستی که دوست داشتن را چون هنری مورد آزمایش قرار دهی؟ شاید مردم چون ما نتوانند دوست داشته باشند. مردم عادی قادر به دوست داشتن می‌‌باشند و این راز زندگی آنهاست.»

نوشتن نیکو و تفکر از آن نیکوتر است. هشیاری نیک و صبر از آن نیک‌‌تر است»

حتی درباره این معلم بزرگ نیز کردار از گفتار بیشتر اهمیت دارد. زندگی و کردار او در نظر من از افکار و عقایدش بالاتر می‌‌باشد. من او را از لحاظ سخنان و یا افکارش مرد بزرگی نمی‌‌دانم. بلکه بزرگی او را در زندگی و کردارش می‌‌بینم.

آن چیزی که در نظر کسی دارای ارزش و معرفتی می‌‌باشد در نظر دیگری یاوه و بیهوده است.

در هنگام تفکر و به خود فرو رفتن ممکن است که زمان را به دور اندازیم و در آنِ واحد گذشته و حال و آینده را ببینیم. آن وقت همه چیز خوب و کامل جلوه‌‌گر می‌‌گردد. و همه چیز براهمان می‌‌شود. بدین سبب می‌‌بینیم هرچیزی که وجود دارد نیکو است.

اطلاع از چیزی ممکن است که به کس دیگر منتقل شود. امّا معرفت آن غیرقابل نمایش می‌‌باشد.

دانش چیزی نیست که از کسی به کسی داده شود. دانشی که مرد دانشمند می‌‌کوشد آن را به دیگران عرضه دارد اغلب ابلهانه به نظر می‌‌آید.

چه بسیارند مردمی که باید بسیار تغییر کنند

تو می‌‌دانی که مهربانی از سخت‌‌گیری نیرومندتر است، تو می‌‌دانی که آب از سنگ قوی‌‌تر و محبت از زور بالاتر است

و یک جوینده حقیقی هم در صورتی که واقعاً در جستجوی چیزی باشد نمی‌‌تواند هیچ تعلیمی را بپذیرد. امّا آن که جست و یافت آن وقت می‌‌تواند درباره هرچیزی اظهارنظر کند و نسبت به‌‌هرچیز و هدف و مقصودی دانا باشد

اینک از رودخانه فرا گرفته‌‌ای که در خود فرو رفتن و در خود غرق شدن و اعماق اشیاء را در خود جستن نیک است.

ای سیذارتا حال که بعد از آن همه آشفتگی طولانی آوای مرغ را از درون سینه خود شنیده‌‌ای و به چیزی دست یافته‌‌ای خود دلیل آن است که مقصودی عالی داشته‌‌ای، به تو تبریک می‌‌گویم.

بیشتر مردم چون برگ‌‌های خزانی هستند که در حال ریزش می‌‌باشند. اینان از درخت جدا شده، می‌‌چرخند و به هرطرف می‌‌روند و بالاخره به زمین می‌‌افتند. امّا آنان که چون ستارگان در مدار معینی در گردشند بسیار معدودند. بادی به آنها نمی‌‌رسد و راه و راهنمای آنها در خودشان است.

راستی که مردم چون کودکان می‌‌باشند.

فکر و حواس هردو خوبند و در پس آنها آخرین معنی نهفته است. پس ارزش آن را دارند که به هردوی آنها گوش فرا داد و با هردوی آنها بازی شود. نباید آنها را بد پنداشت و درباره آنها نیز اغراق سزا نیست. امّاباید به آواز هردوی آنها گوش فرا داشت.

وی در طلب حقیقت نبود و دیگر هدف وی در ماوراء چیزها وجود نداشت. آن وقت که گیتی را بدین گونه نگریست آن را زیبا، ساده و کودکانه یافت. ماه و ستارگان زیبا بودند، ساحل دریا، گل‌‌ها، صخره‌‌ها، بزها، سوسک‌‌های طلایی رنگ و پرندگان همه زیبا بودند. تماشای جهان را که اینقدر ساده، روشن و فارغ از قیود شک و تردید بود زیبا و دلپسند یافت.

«چقدر کر و ابله بودم، اگر کسی در طلب خواندن چیزی باشد و بخواهد آن را مورد مطالعه قرار دهد نباید با حروف و نقاط، سر جنگ و جدال داشته باشد و آنها را وهم، فریب، تصادف و یا مثل صدف‌‌های بی‌‌ارزش بداند. بلکه باید آنها را بخواند و کلمه به کلمه و مشتاقانه مورد مطالعه قرار دهد.

پس این اراده و میل الهی است که در رنگ آبی و زرد آسمان و جنگل و سیذارتا ظهور مییابد. معانی و حقایق هیچگاه در جایی و در پس چیزی مخفی نشده‌‌اند، بلکه در باطن هرچیزی وجود دارند و هیچ چیز تهی از خداوند نیست»

از خودشروع به یاد گرفتن خواهم کرد و شاگرد خود خواهم شد. من راز سیذارتا را از خود سیذارتا فرا خواهم گرفت.

«من» سیذارتا می‌‌باشم سر در نیآورده‌‌ام. از سیذارتا چیزی نمی‌‌دانم. و بلکه از هیچ چیز دیگر در جهان تا بدین حد بی‌‌اطلاع نیستم»