بریده‌هایی از کتاب یادداشت‌های امیراسدالله علم؛ دفتر دوم

یک ساعت و نیم کارهای جاری عقب‌افتاده را به عرض رساندم. مطلب مهمی نبود، جز آن که امر فرمودند به شیعیان لبنان محرمانه کمک پولی و اسلحه بکنیم

به قول کیسینجر که با شوخی یک وقتی به من می‌گفت: Being the enemy of U.S. A might be dangerous, but being a friend of U.S.A. is fatal.

فلاح گزارشی عرض کرده بود که ارزش دلار نسبت به ریال تنزل کرده، بنابراین باید تجدیدنظری در این برابری بشود. خیلی خیلی تأمل کرده و فرمودند باید بانک مرکزی در این زمینه گزارش بدهد، بر فرض این کار برای واردات ما و بالنتیجه مصرف‌کننده صرف داشته باشد ولی در نفت خیلی ضرر می‌کنیم.

دیشب یک ساعت و نیم با او وقت گذراندم و وضع ایران را کاملاً تشریح کردم که اغلب طبقات ایران طرفدار رژیم هستند، و اگر شما مزخرفاتی می‌شنوید نباید اعتنا کنید. به او گفتم زارعین که حالا صاحب زمین شده‌اند مدیون رژیم هستند، کارگرها از بهترین شرایط برخوردارند، یعنی هم در منافع شریک، هم در سهام کارخانه شریک هستند، هم صاحب خانه هستند و از مترقی‌ترین قوانین کارگری برخوردارند. شهریها هم پول دارند و مشغول فعالیت خودشان هستند. باقی می‌ماند یک طبقه جوان محصل در داخل و خارج کشور. آن‌ها هم بر دو قسم هستند، یک عده کوچکی هستند که شما آمریکایی‌ها یا روس‌ها بنا بر تمایل و افکار خودتان با آن‌ها تماس می‌گیرید

صحن این‌جا هم توسعه عجیبی پیدا می‌کند، ولی کار آن‌ها از بی‌پولی عقب بود. فرمودند، حالا حضرت امام رضا به برادرشان یک هفت میلیون تومانی بدهند که کار آن‌ها تعطیل نشود تا بعد ببینیم چه می‌کنیم مجموع کار در حدود ۴۰۰ میلیون تومان است، ولی باز خرید زمین‌های اطراف صحن دیگر پول زیادی نمی‌خواهد.

عرض کردم مطلب دیگری که گفت، این بود که این کمیسیون محرمانه مسؤولین انرژی اتمی کشورهای بزرگ در لندن برای این بود که از دادن اسرار بمب اتمی به برزیل و ایران که هر دو استعداد اتمی شدن دارند جلوگیری کنند. شاهنشاه خندیدند، فرمودند، پس هند که بمب درست کرد و چین که بمب ساخت چرا آن وقت جلویش را نگرفتند؟ من عرض کردم جلوی پیشرفت علم را هیچ چیز نمی‌تواند بگیرد. اینها حرف مفت است، مگر نه اول بمب اتمی را فقط آمریکا داشت بعد انگلیسی‌ها و روس‌ها و فرانسوی‌ها و چینی‌ها و هندی‌ها به آن دست یافته، ما هم چه بخواهند و چه نخواهند به آن دست می‌یابیم. فرمودند، آخر لازم نداریم. عرض کردم اگر اسرائیل داشته باشد ممکن است لازم شود. شاهنشاه خندیدند.

رئیس تشریفات صورت مفصلّیی برای مهمانی کیسینجر داده بود که مدعوین زیادی دعوت شوند منجمله نخست‌وزیر و چند تن از وزرا. فرمودند به این احمق بگو چرا این قدر افکار استعماری داری؟ من نفهمیدم، عرض کردم متوجّه نمی‌شوم. فرمودند آخر کیسینجر با وزیر خارجه کشور دیگری چه فرق دارد؟ مگر من به وزرای خارجه دیگر که مهمانی می‌دهم جز از وزیر خارجه و تو کسی دیگر هست؟ دیگر نخست‌وزیر و همه وزرا را به این جا کشیدن، که کیسینجر می‌آید، چه معنی دارد؟ دوشنبه ۵۳/۷/۲۹

شاهنشاه مجلسین را افتتاح فرمودند. در قانون هر سال ۱۴ مهر مراسم افتتاح باید باشد، ولی چون چهاردهم مصادف با ضربت خوردن حضرت امیرالمؤمنین است یک روز قبل انتخاب شد. من نمی‌دانم تا کی باید مذهب در ملیت ما به این صورت تأثیر بگذارد. درست است که ما نگهبان guardian مذهب شیعه هستیم، ولی این که نگاهداری مذهب نیست، این یک شترمآبی آخوندی است که همه ما گرفتار آن می‌باشیم. چنان که وقتی نوروز با عاشورا تصادف می‌کند، حتی با دهه عاشورا، نه روز قتل حضرت امام حسین، باز هم از برگزاری مراسم منصرف می‌شویم. شاهنشاه با همه قدرت خود این رعایتها را می‌فرمایند، با آن که من فکر می‌کنم مراسم ملی قدمت و ارزش بیشتری دارند

ظهر برای نیم‌ساعتی جلسه هیئت امناء خانه‌های فرهنگ روستایی را داشتم و جای بسی تأسف من شد که وقتی جویا شدم در دهات چه قدر برق و آب آشامیدنی داریم، معلوم شد یک درصد دهات ایران آب آشامیدنی تمیز دارند، البتّه چون در ایران قنات و چاه هست اشکال زیاد در این زمینه نیست ولی چهاردرصد دهات ایران برق دارند. خیلی عجیب است و جای تأسف.

در مجلس هم هر وزیری حاضر می‌شود فقط تکیه کلامش این است که به عرض رسیده و تصویب شده است. دیگر شما غلط زیادی نکنید. تازه این را به اعضاء حزب اکثریت می‌گویند، تکلیف اقلیت که معلوم است.

در اطراف تهران تنها تا حالا بیش از ۱۲ میلیون درخت در پارک آریامهر، همین تپه‌های لشگرک و لتیان و فرح‌آباد و غیره غرس شده است.

عرض کردم با آن که ازدیاد قیمت نفت به نفع آمریکاست و قیمت نفت استخراجی از ذغال و هم‌چنین قیمت انرژی اتمی را برای آمریکا قابل تحمل می‌سازد،

چندی پیش اردشیر تلگرافی کرده بود که از فلان نماینده کنگره آمریکا، چون عضو حزب دموکرات است و دموکرات‌ها در آینده بر سر کار می‌آیند، چنین و چنان پذیرایی کنید. شاهنشاه فرمودند، سخت به او جواب بده که وقتی نماینده مجلس ما به آمریکا می‌رود، مگر کاخ سفید White House چنین و چنان از او پذیرایی می‌کند؟ این چه طرز فکری است؟ مگر ما کلنی آمریکا هستیم؟

شاه‌چراغ، زیارت فرمودند. حرم مطهر که از پول آستان قدس رضوی تعمیر می‌شود آیینه‌کاری بسیار عالی و ظریفی شده و از یادگارهای این عصر فرخنده باقی خواهد ماند. ساختمان صحن بزرگ بیش از امکانات بودجه آستان قدس رضوی است و حدود ۱۲۰ میلیون تومان می‌شود که از دولت خواهیم گرفت.

از اخبار مهم جهان کمک خارجی پنج میلیارد دلاری آمریکا است که به مصر و اسرائیل هم تعلق خواهد گرفت، هر کدام حدود سیصد میلیون دلار. کار ابرقدرتها هم مثل ابرقدرت خداوندی است که به آهو می‌گوید بگریز و به تازی می‌گوید بگیر! نعوذباللّه.

اکنون درآمد خالص نفتی ما در سال ۲۲ میلیارد دلار می‌شود. فرمودند با این پول‌ها ایران بزرگ و متمدن را خواهیم ساخت

عرض دیگر این بود که در جلسه خانه‌های فرهنگ روستایی معلوم شد که روستاهای ایران فقط ۴% برق و ۱% آب آشامیدنی مطمئن دارند و این به کلی مغایر نظرات شاهنشاه است. ما دو هزار خانه فرهنگ روستایی داریم و فقط در ۱۳۶ خانه برق هست. فرمودند می‌دانم. عرض کردم، پس چرا اقدامی نمی‌فرمایید؟ فرمودند، آخر باید شبکه برق به تمام ایران برسد. عرض کردم، در بعضی جاها هم که رسیده برای انشعاب هر ده، وزارت آب و برق سی‌هزار تومان حق انشعاب مطالبه می‌کند. این کار که مضحک است، آن هم با این همه پول و مقدورات. به علاوه ۳ ریال کیلووات مطالبه می‌کنند

شنبه ۵۳/۱/۳۱ صبح در منزل پذیرایی زیادی داشتم، منجمله یک نفر آخوند خراسانی که اوقاتم را تلخ کرد. اصولاً آن‌ها که زندگی‌شان از جهل و نادانی مردم تأمین می‌شود کم‌کم یک نوع عمل و حرف ساختگی جزء خمیره آن‌ها می‌شود. حالا این مرد که یک تقاضایی از من دارد از این جا شروع می‌کند و مشورت می‌دهد که من باید بیشتر به تظاهرات مذهبی بپردازم و چون تاکنون این کار را نکرده‌ام، به این جهت در سالروز درگذشت مادرم مردم مشهد شرکتی در مراسم نکردند. وقتی به او می‌گویم اتفاقاً برعکس این بود. آن وقت می‌گوید، خوب قلباً شرکت نکرده بودند. مردکه پدرسوخته بی‌شرف، تو از قلب مردم چه خبر داری؟ بعد معلوم می‌شود با نماینده من در مشهد و بیرجند حرفش شده و تقاضاهایش انجام نگرفته است

ظهر برای نیم‌ساعتی جلسه هیئت امناء خانه‌های فرهنگ روستایی را داشتم و جای بسی تأسف من شد که وقتی جویا شدم در دهات چه قدر برق و آب آشامیدنی داریم، معلوم شد یک درصد دهات ایران آب آشامیدنی تمیز دارند، البتّه چون در ایران قنات و چاه هست اشکال زیاد در این زمینه نیست ولی چهاردرصد دهات ایران برق دارند. خیلی عجیب است و جای تأسف. قطعاً شنبه به شاه عرض می‌کنم که با این پیشرفت‌های کشور این ارقام غیرقابل قبول می‌باشند.

کمکی هم که شاهنشاه پیشنهاد فرموده‌اند به کشورهای عقب‌افتاده شود در نامه همفری که توضیح فرموده‌اند کاملاً منعکس است. عرض کردم این همه دنیا ما را تجلیل می‌کند. متأسفانه در داخله به واسطه غفلت متصدیان نه گوشت در دسترس مردم هست، نه شکر، نه گوشت مرغ و مردم خیلی ناراضی هستند و این صحیح نیست. آخر چرا این پیش‌بینی‌ها را نمی‌کنند؟ همه چیز هم گران شده. تعجّب است که شاهنشاه تمام گوش کردند ولی همان طور که چشمشان را روی هم گذاشته بودند اصلاً باز نکردند و یک کلمه جواب ندادند. من که شاهنشاه را می‌شناسم، می‌دانم که این به معنی این است که حرف تو را می‌شنوم، ولی نمی‌خواهم جواب بدهم، اما در فکر هستم، خواهی دید چه می‌کنم. شنبه ۵۳/۱/۲۴