بریده‌هایی از کتاب حکمت‌ها و اندرزها؛ جلد ۱

خداشناسی یگانه منطق صحیح و درست و مستحکم انسانیت است، پایه اصلی تقوا و پاکدامنی و راستی و درستی و شجاعت و شهامت و فداکاری است، مبنای انسانیت و منشأ امتیاز واقعی انسان از حیوان است

علی علیه‌السلام فرمود: «از آن کسان مباش که سعادت آخرت را می‌خواهد اما بدون رنج و عمل، و توبه را تأخیر می‌اندازد به واسطه طول امل، همیشه به خود تلقین می‌کند که هنوز دیر نشده، زمان دراز است».

رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: هرکس که می‌خواهد بدون آنکه مالی در کف داشته باشد بی‌نیاز باشد و بدون آنکه فامیلی و عشیره‌ای و خدم و حشمی داشته باشد عزیز و محترم باشد و بدون آنکه در رأس یک قدرت اجتماعی باشد و پستی را قبضه کرده باشد مهابت و صلابت داشته باشد، راهش این است که خود را از خواری معصیت و گناه خارج کند و به عزت طاعت پروردگارْ خود را پیوند کند.

ظرفیت غذایی معنوی روح سیرشدنی و پرشدنی نیست، هر اندازه بیشتر معلومات کسب کند برای کسب معلومات دیگر آماده‌تر و گرسنه‌تر می‌شود

امام زین‌العابدین علیه‌السلام در دعا از خداوند متعال چنین مسألت می‌نماید: خدایا بر محمد و آل او درود بفرست و ایمان و یقین مرا به اعلی درجه برسان، نیت مرا نیکوترین نیتها گردان و عمل مرا فاضل‌تر و بهترین اعمال گردان.

سعدی در اول باب هفتم گلستان می‌گوید: حکیمی پسران را پند همی داد که جانان پدر هنر آموزید که ملک و دولت دنیا اعتماد را نشاید و سیم و زر در سفر بر محل خطر است، یا دزد به یک بار ببرد یا خواجه به تفاریق بخورد، اما هنر چشمه زاینده است و دولت پاینده و اگر هنرمند از دولت بیفتد غم نباشد که هنرمند در نفس خود دولت است، هرجا که رود قدر بیند و در صدر نشیند و بی‌هنر لقمه چیند و سختی بیند.

تن تدریجا پیر و فرسوده و ضعیف می‌گردد ولی روح هرگز پیر و فرتوت و فرسوده نمی‌گردد؛ تن می‌میرد و متلاشی می‌گردد و هر ذره‌اش به جایی می‌رود ولی روح مردنی نیست، متلاشی شدنی نیست، باقی ماندنی است، بعد از رها کردن قشر بدن به عالمی دیگر منتقل می‌شود همان‌گونه که رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «شما برای جاوید ماندن آفریده شده‌اید نه برای فانی شدن و از بین رفتن».

امروز به یک جمله از حکمتهایی که به عنوان وصیت به ابوذر غفاری فرموده سخن خود را زینت می‌دهیم؛ فرمود: ای ابوذر! از آن بپرهیز که خیالات و آرزوها سبب شود که کار امروز به فردا بیفکنی، زیرا تو متعلق به امروز و مال امروز هستی نه مال روزهای نیامده؛ در آنجا که کار مفید و لازم و خداپسندی می‌خواهی انجام دهی تأخیر و دفع‌الوقت را روا مدار؛ ای ابوذر! به عمرت بیشتر بخل بورز تا به مالت.

خرما نتوان خورد از این خار که کشتیم دیبا نتوان بافت از این پشم که رشتیم بر لوح معاصی خط عذری نکشیدیم پهلوی کبائر حسناتی ننوشتیم پیری و جوانی چو شب و روز برآمد ما شب شد و روز آمد و بیدار نگشتیم افسوس بر این عمر گرانمایه که بگذشت ما از سر تقصیر و خطا در نگذشتیم ما را عجب ار پشت و پناهی بود آن روز کامروز کسی را نه پناهیم و نه پشتیم

علی علیه‌السلام می‌فرماید: «دنیا خواه ناخواه منزلگاهی است برای بشر که چند صباحی در آن زندگی می‌کند و می‌رود». بعد می‌فرماید: «ولی مردم در این دنیا دو دسته‌اند: یک دسته به بازار این جهان می‌آیند و خودشان را می‌فروشند و برده می‌سازند؛ دسته دوم مردمی هستند که خود را در این بازار می‌خرند و آزاد می‌سازند»