بریده‌هایی از کتاب اقتصاد به زبان ساده

یارانه‌ها و مالیات‌ها، همانند قیمت‌گذاری، مداخله در سازوکار قیمت‌ها هستند و موجب مازاد عرضه یا کاهش عرضه می‌شوند؛ زیرا با آمدنشان مانع شفاف‌سازی خودکار بازار می‌شوند و اقتصاد را ناکارآمد می‌کنند.

وضع مالیات بر کالاها یا خدمات، موجب افزایش قیمت و کمیابی آنها می‌شود. همان‌گونه که یارانه‌ها موجب مازاد عرضه می‌شوند، مالیات‌ها موجب کمیابی آنها می‌شوند؛ زیرا هر چیزی که مالیات آن افزایش یابد و بر اثر این مالیات، قیمتش بالا برود، متقاضیان کمتری خواهد داشت.

یارانه‌ها علاوه بر دامن زدن به مازاد عرضه کالاهای یارانه‌ای، نتایج ناخواسته‌ای مانند کمیاب شدن کالاهای دیگر هم به دنبال دارد.

یارانه‌ها موجب مازاد عرضه می‌شوند، زیرا تولیدکننده کالا و خدماتی که یارانه دریافت می‌کند انگیزه فراوانی برای افزایش عرضه دارد.

کنترل قیمت‌ها، اعم از تعیین سقف یا تعیین کف، مانع انتخاب آزادانه افراد می‌شود. این کنترل‌ها مداخله در معاملات داوطلبانه مردم هستند و به کمبود یا مازاد عرضه دامن می‌زنند، بازار سیاه یا فعالیت‌های اقتصادی زیرزمینی ایجاد می‌کنند، و موجب اَعمال مجرمانه می‌شوند. قیمت‌هایی که در بازار آزاد شکل می‌گیرند، سبب شکل‌گیری عرضه و تقاضای هماهنگ می‌شوند و بازارها را شفاف و اقتصاد را کارآمد می‌کنند.

تعیین سقف قیمت همیشه باعث کمبود می‌شود و همواره به مردمی که قرار است این قوانین به کمکشان بیاید آسیب می‌زند.

کتاب بعدی این مجموعه «سیاست اقتصادی: شش گفتار درباره سوسیالیسم، کاپیتالیسم، اقتصاد و سیاست» نوشته لودویگ فون میزس است.

سهمیه‌بندی مبتنی بر زد و بند و خاصه‌خواری معمولا در کشورهایی یافت می‌شود که دیکتاتورها بر آن حکم می‌رانند یا تحت سلطه سختگیرانه نخبگان حاکم قرار دارند و فساد در آنها به‌شدت رواج دارد.

چگونه بعضی کشورها خود را از تنگنای کمبود منابع و فقر شدید خلاص کرده و به کامیابی و رونق اقتصادی رسیده‌اند؟ پاسخ، حکومت قانون و از جمله حقوق مالکیت پرقدرت است. حکومت قانون و حقوق مالکیت پرقدرت، راه همیاری و مبادله سودمند و آزاد کالاها و خدمات را به روی مردم می‌گشاید.

خودکفا بودن از بعضی جهات بسیار رضایت‌بخش است، اما با وجود این رضایتمندی، موجب خلق ثروت فراوان نمی‌شود؛ زیرا خودکفایی لزوما موجب کارآمدی نمی‌شود. همه‌کاره بودن یعنی تبحر نداشتن در هیچ کاری. همه‌کاره بودن، اساسا نمی‌تواند کارآمدی بیاورد. پایانِ راه خودکفایی، تهیدستی است.

درس اول اقتصاد کمیابی است: چیزی در جهان نمی‌توان یافت که فراوان باشد و نیاز همگان را برآورده کند. درس اول سیاست، نادیده گرفتن درس اول اقتصاد است. «توماس ساول»

وقتی‌که مهندسان از اصطلاح «کارآمد» استفاده می‌کنند منظورشان این است که بازدهی کار از نیرویی که صرف انجام آن شده بیشتر است.

اقتصاد مطالعه انتخاب‌های شخصی است که افراد برای پیگیری منافع شخصی به آنها دست می‌یازند.

کمبود منابع در سراسر جهان امری عادی است. کمبود منابع در کشورهای در حال توسعه بیداد می‌کند و در کشورهای ثروتمند هم، اگرچه به میزانی کمتر، وجود دارد.

درس اول اقتصاد کمیابی است: چیزی در جهان نمی‌توان یافت که فراوان باشد و نیاز همگان را برآورده کند. درس اول سیاست، نادیده گرفتن درس اول اقتصاد است. «توماس ساول»

تقسیم کار تخصصی مرهون مبادله است و مبادله مرهون تقسیم کار تخصصی.

موانع تجاری مانند محدودیت صادرات و واردات، سهمیه‌بندی، حمایتگرایی، تعرفه‌های گمرکی، قوانین ضد دامپینگ، و مالیات‌های گزاف همگی موجب ناکارآمدی اقتصادی و کاهش ثروت می‌شوند.

سهمیه‌بندی مبتنی بر زد و بند و خاصه‌خواری هم انگیزه‌های سخت‌کوشی و خلاقیت افراد عادی جامعه را از بین می‌برد، زیرا در چنین نظامی آنچه افراد عادی با سخت‌کوشی و خلاقیت تولید می‌کنند به قبضه نخبگان حاکم در می‌آید و افراد مولد و خلاق درمی‌یابند میان خودشان و افراد غیرِمولد و غیرخلاق فرقی نیست. سهمیه‌بندی مبتنی بر زد و بند و خاصه‌خواری معمولا در کشورهایی یافت می‌شود که دیکتاتورها بر آن حکم می‌رانند یا تحت سلطه سختگیرانه نخبگان حاکم قرار دارند و فساد در آنها به‌شدت رواج دارد.

کارایی تقسیم کار تخصصی بیش از خودکفایی است و پرداختن به یک کار تخصصی، ثروت بیشتری نصیب افراد می‌کند تا اینکه خودشان بخواهند همه‌چیز را تولید کنند. شکوفا شدن مبادله و تجارت در گرو مصونیت داشتن در برابر غارتگریِ جنایتکاران و رهایی از جبر و زور دیکتاتورهاست. انتخاب آزاد مستلزم حکومت قانون و اعمال استیفای حقوق مالکیت افراد است که فرجامش رونق و شکوفایی جامعه است.

کشورهایی هم هستند که در آنها حکومت قانون یا کمرنگ است یا اصلا وجود ندارد و حقوق مالکیت در آنها مبهم و غیرقابلِ‌اتکاست و دولت‌ها همه‌چیز را زیر سیطره مقررات خود در آورده‌اند و موجب فقر مردم شده‌اند. چنین کشورهای فقرزده‌ای در آفریقا و آسیا و آمریکای لاتین، فراوان یافت می‌شود. این کشورهای فقیر تا نتوانند حکومت قانون برپا کنند و حق مالکیت نیرومندی را به کرسی بنشانند و مقررات پرشمار و دست‌وپاگیر دولتی را کاهش دهند از این ورطه فقر خارج نخواهند شد.