بریده‌هایی از کتاب صراط

آنها که از درون نجوشیده‌اند از بیرون پر خواهند شد.

اینجاست که تو، تویی که تمامی ساختمان را می‌شناسی، در گام‌هایت آنقدر آسوده هستی که گویا جز همین یک گام، کار دیگری برایت نیست. و این تویی که آماده شده‌ای و مسلط هستی. آنهمه سؤال که چه کنیم برای خدا باشیم؟ و چه کنیم که در خرابه‌ی وجودمان، چیزی بسازیم؟ اکنون برای تو باز شده و می‌فهمی که حرص و شتاب، ساختمان تو را خراب می‌کند و آن همه شور، دست و پای تو را می‌بندد. تو می‌فهمی که در روز اول مدرسه، لازم نیست که از فیزیک عالی درس بگیری و غصه بخوری که این درس را نمی‌فهمم و به خودت تلقین کنی که نمی‌توانم. تو نخواه که در روز اول تصمیمت، دلی را داشته باشی که زنده دل‌ها پس از سال‌های سال آباد کرده‌اند. و قلب سلیمی را صاحب شده باشی که رسول‌ها با یک عمر ریاضت و رنج ساخته‌اند و به نزد خدا آورده‌اند.

صراط مستقیم، یعنی راه نزدیک تا مقصد انسان و تا رشد انسان و در جهت عالی‌تر انسان، همین عبودیت است، نه عبادت، نه ریاضت، نه خدمت به خلق و نه شهادت. عبودیت یعنی هیچ کدام و یعنی تمام اینها. که اینها سبیل‌ها هستند و مادام که به صراط راه نیابند و از امر او الهام نگیرند ارزش ندارند. باید از صراط به سبیل راه یافت و وظیفه‌ها را شناخت وگرنه این سبیل‌هایی که از امر او برخوردار نیستند، جز گمراهی بهره‌ای نخواهند داشت. به شهادت قرآن آنها که در صراط هستند، به سُبُل هدایت می‌شوند، وظیفه‌ها را می‌شناسند و از مرداب‌های حیرت و اضطراب، به ساحل امن و اهتداء راه می‌یابند.

گفتم قدم اول این است که فهمیده‌ای در تو چه می‌گذرد و قدم دوم این است که این وضع را توجیه نکنی و قدم سوم این است که خودت را برای یک عمر درگیری آماده سازی و قدم چهارم این است که با محاسبه‌ها و مقایسه‌ها، خودت را همراه باشی. و تمرین‌ها را شروع کنی و از وزنه‌های کوچک دست به کار بشوی و برای بلاء و ضربه‌ها آماده شوی و آن وقت که به عجز رسیدی و از پای افتادی، با اعتصام و استعانت گام‌های نهایی را برداری و با این مرکب راه بروی.

گفتم قدم اول این است که فهمیده‌ای در تو چه می‌گذرد و قدم دوم این است که این وضع را توجیه نکنی و قدم سوم این است که خودت را برای یک عمر درگیری آماده سازی و قدم چهارم این است که با محاسبه‌ها و مقایسه‌ها، خودت را همراه باشی. و تمرین‌ها را شروع کنی و از وزنه‌های کوچک دست به کار بشوی و برای بلاء و ضربه‌ها آماده شوی و آن وقت که به عجز رسیدی و از پای افتادی، با اعتصام و استعانت گام‌های نهایی را برداری و با این مرکب راه بروی.

این اوست که می‌داند بر کجا فشار بیاورد و در کدام بزنگاه، تو را گرفتار کند. این است که باید بلاء را از بالا بفرستند. و این است که با تاکید می‌گوید: ولَنَبْلُوَنَّکمْ بِشَیءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الاَْمْوالِ وَ الاَْنْفُسِ وَ الثَمَرات.

ما خیال می‌کنیم که آمده‌ایم تا خانه بسازیم، بزمی بسازیم و همین که خانه‌مان راخراب می‌کنند و بزممان رابه هم می‌زنند ناله می‌کنیم و بانگ برمی‌داریم که مسلمانی نیست، که خدا نیست. بی‌خبر! بی‌خبر! آنها می‌خواهند تو را بسازند و تو را آورده‌اند که بسازند و این است که بزمت را می‌سوزانند، که خانه‌ات را خراب می‌کنند، که محبوب‌هایت را می‌شکنند، که مگر برخیزی. خرابت می‌کنند، تا آباد شوی

پس تو ما را مثل کسانی بدار، که درخت‌های شوق تو در باغ‌های سینه‌هاشان ریشه دوانده‌اند و آتش عشق تو تمامی دل آنها را گرفته

کسی که امکاناتش رابه کار نمی‌اندازد و به خیال خودش می‌خواهد، خدا کارش را راه بیندازد، محتکر است و بی‌حاصل.

این دیوانگی‌ها را که با تمام وسیله‌ها بمانی و دست به کار نشوی، با توکل عوضی نگیر. در روایت است که موسی مریض شد، دنبال درمان نرفت که می‌خواهم تو شفایم بدهی. به او گفتند که آیا می‌خواهی به خاطر توکل تو اثر و خاصیتی را که در داروها گذاشته‌ام، باطل کنم. تو دارو را بخور که من تو را شفا داده‌ام

صراط مستقیم، راه نزدیک، راه میان بر، همین عبودیت و اطاعت است، نه عبادت، نه ریاضت، نه خدمت به خلق و نه شهادت. شهادتی که از امر او الهام نگیرد و خدمتی که از او مایه نگیرد و ریاضتی که از او نباشد و عبادتی که نشان او را نداشته باشد، بر باد است.

گیرم تو در کنار رسول باشی و یا همراه فاطمه، این درست که اینجا زمینه بهتر است، ولی این هم هست که تکلیف بیشتری از تو می‌خواهند. در هر حال این زمینه‌ها مهم نیستند، وضعیتی که تو می‌گیری و اطاعتی که تو خواهی داشت، تو را بالا می‌برد و یا پایین می‌آورد

چون کوثر به معنای کثیر النعمه نیست، کثیر الخیر است. کوثر امکانات و نعمت‌های زیاد نیست. بهره‌برداری، حتی از امکانات کم و نعمت‌های محدود است. رسول از جهت امکانات و نعمت‌ها در چشم دیگران کوچک بود، ولی از این کوثر بهره داشت و این بود که ادامه یافت. اما سرشارها و بهره‌مندها، ابتر و بی‌ادامه ماندند.

با این دید معجزات، طبیعت‌هایی هستند که با آن مأنوس نشده‌ای و علیت‌هایی که آنها را نشناخته‌ای و طبیعت، معجزه‌ای است که با آن آشنا شده‌ایم و انس گرفته‌ایم.

جهاد با نفس، مبارزه بانفس، یعنی همین دو تا شدن انسان و تولد دوباره‌ی او. مبارزه دو طرف می‌خواهد. جهاد دو طرف می‌خواهد. تو که هنوز تولدی نیافته‌ای، بیش از یکی نیستی و این است که مبارزه‌ای نداری. مبارزه معنا ندارد. مبارزه زمینه ندارد.

خوبی و بدی عمل، دلیل خوبی و بدی آدم نیست، مگر آنجا که نیت‌ها و انگیزه‌ها شناسایی شده باشند.

تو باید تمام زندگیت را، تمام حرکت‌ها و حالت‌ها و محرک‌هایت را کنترل کنی و به عبودیت الله برسی، که حتی عبادت‌ها مادام که عبودیت نباشند، اثری ندارند

کسی که عشق رفتن دارد، زمین خوردن مانعش نمی‌شود، که تجربه می‌آموزد. تجربه‌ای برای درست رفتن.

داستان انسان، داستان شکر و کفر است

هنوز دیگران پاسدار دل‌ها هستند.