بریده‌هایی از کتاب انسان در جستجوی معنا

زندانیان اردوگاه از هرگونه تصمیم گیری می‌هراسیدند. زیرا گمان میکردند که در هر صورت سرنوشت تعیین کننده است و انسان نباید به هیچ وجه با ان بازی کند بلکه، باید بگذارد تا هرچه پیش آید، خوش آید. علاوه بر آن بی تفاوتی بر همهٔ عواطف زندانیان چیره شده بود.

داستان عزرائیل در تهران

اوتو حالا تو کجایی؟ زنده‌ای؟ از آخرین باری که با هم بودیم و از هم جدا شدیم بر سرت چه آمده؟ آیا همسرت را دیدی؟ یادت هست که چگونه از تو تمنّا کردم تا کلمه به کلمهٔ وصیتم را به ذهن بسپاری و تو مثل کودکان اشک می‌ریختی!

اگرمن به خانه بازنگشتم و مُردم و همسرم را ندیدم و اگر تو زنده ماندی و همسرم را دیدی به او بگو که هر روز و هر ساعت از او حرف می‌زدم. یادت می‌ماند؟ دیگر اینکه بگو او را بیشتر از هرکس دیگر دوست می‌داشتم و سوم اینکه: آن مدت زمان کوتاهی که با او زندگی کردم، با وجود مشقات زیادی که در این جا بر سرم آمد، از همه چیز برایم عزیزتر و گرانبهاتر بود.»

می‌دیدم با بیگاری که می‌کنم پس از مدتی خواهم مرد، امّا حالا که باید مُرد چرا نباید علّت و مفهومی در آن مرگ باشد. دیدم بهتر است به عنوان پزشک بمیرم و تا لحظهٔ مردن درد و رنج همقطاران خود را التیام بخشم و این کار بسی بهتر از ادامهٔ زندگی نباتی است، چه سرانجام به عنوان یک کارگر بی‌مصرف جان خواهم داد

کیست که در این دنیای وانفسا و نبرد میان مرگ و زندگی که دیر یا زود به سراغشان می‌آید، کسی را به خاطر اولویت دادن به دوستانش ملامت نماید. هیچ‌کس چنین حقّی ندارد، مگر کسی که نخست با کمال صداقت و راستی با خود عهد ببند که اگر او هم به جای آن شخص بود، چنین کاری نمی‌کرد

رنج انسانی شبیه عملکرد گاز است: یعنی چنانچه مقدار معینی گاز را وارد اتاقی کنیم، گاز همهٔ اتاق را به‌طور یکنواخت پر می‌کند و ربطی به بزرگی و کوچکی اتاق ندارد. بنابراین، رنج و درد هم چه کم باشد و چه زیاد، روح و وجدان بشر را می‌آزارد. از این جهت می‌توان گفت میزان رنج انسان کاملاً نسبی است. به همین علّت می‌توان گفت که یک رخداد کوچک می‌تواند روح انسان را سرشار از شادمانی سازد

از جایی ندای پیروزمندانهٔ «آری» را در پاسخ به این پرسشم شنیدم: آیا در خلقت هدفی غایی وجود دارد یا خیر؟ در همان لحظه و در دور دستها، از کلبه‌ای روستایی نوری درخشید. کلبه همانند یک تابلو نقاشی، در میان سپیدهٔ غمبار باواریا در افق مشاهده می‌شد، و نوری در تاریکی درخشیدن گرفت. ساعت‌ها زمین یخ‌زده را با کلنگ می‌شکافتم. نگهبان به هنگام عبور از آنجا به من دشنام داد و من دوباره راز و نیاز با همسر خود را از سر گرفتم. اکنون به نظر می‌آمد که او آنجاست و می‌توانم دستش را بگیرم. این حس بسیار قوی بود. او آنجا بود، درست در همان لحظه پرنده‌ای بر روی تودهٔ خاکی نشست که به تازگی کنده بودم، بال‌های خود را گشود و به من چشم دوخت.

«آه که دنیا می‌توانست چقدر زیبا باشد!»

«عشق از وجود مادی معشوق برتر و بالاتر است و معنی حقیقی و ژرف خود را در هستی و وجود روحانی او می‌یابد، حال دیگر تفاوتی نمی‌کند که محبوب حضور داشته باشد یا نداشته باشد، زنده باشد یا نباشد!»