بریده‌هایی از کتاب نئو گلستان

یکی را حکایت کنند که تا پسر بود، همه شلتاقی زدی. سپس دختری دوشیزه و نیکو گرفته بود و به‌اتفاق می‌زیستند. لیکن نگاه هرجایی‌اش آرام نشده بود و شیطان درونش رام نشده. زنش را اجازت خروج از منزل نمی‌داد و خود به نظربازی می‌شد. گفتندش: «چندان به ناموس خلایق چرا بنگری چون تو را نیز ناموس باشد؟» گفت: «من مَردم، فرق می‌کنم.»

توانگرزاده‌ای دیدم به مکتب حواسش پرت و گرمِ شعر و آهنگ بگفتم درس خوان گر نمره خواهی جوابم داد آن شنگولِ الدنگ بگفتا تیک ایت ایزی نو پِرابلم ددی‌جان می‌کُند آن را هماهنگ

کو آن کس که زَهره کند و ما را به محکمه بخواند؟ پس برو و راحت باش. این‌ها را برای خلایق گفتیم. تو برو حالت را بکن.»

هر از چندی به من می‌گویند فلان کسی که فرمان قتلش صادر نمودی بی‌گناه است و گناه دارد. نکشش. نفهمیدیم بالاخره چه می‌گویند، ولی همین‌قدر می‌دانیم که اگر متهم گناهکار باشد، از کشتنش چه سود؟ چه لذت؟ اگر زن و شوهری از جلوِ ادارهٔ منکرات بگذرند، دیگر هیجانی ندارد. آدم تا بی‌گناه است قتلش در دل رعیت رعب می‌اندازد، وگرنه هر ننه‌قمری می‌تواند گناهکاران را قصاص نماید. و دیگر این‌که اگر قرار باشد گناهکاران را بکشیم، پس چه کسی شحنه و داروغه و جلاد شود؟ می‌پندارند می‌شود با نی‌نی و نانا مملکت‌داری کرد.

ظاهرش بین که راهب بوداست جیبش اما سه ضلع برموداست

از آن‌جا که خردمندان گفته‌اند پسِ بدترین هم بدتری باشد، سگان در قفای وی افتادند. خواست به کسی شکایت کند، دید شحنگان از دور با تلفن همراه خود فیلم می‌گیرند و می‌خندند و یکی از ایشان می‌گوید: «این‌جا مداین، هوا خیلی سرد است، این‌جا همه‌چی درهم است، دوستت داریم رودابه!» خواست سنگی برگیرد و سگان دفع کند، در زمین یخ گرفته بود و سنگی به دستش نمی‌آمد. عاجز شد، چنان که گفت: «این چه حرام‌زاده مردمان‌اند؛ سگ را گشاده‌اند و سنگ را بسته.»

«هر آن پیجی که بهر کار خیر است بکردی لایک و گفتی ما چنین‌ایم ولی وقتی که حرف از مایه آید به جز قطعی و ساین‌اوتت نبینیم»

به زندان خشک‌دینی با خماری بگفتا ای پناه از می‌گساری بگفتش می‌گریزم زان بهشتی که دارد چون تویی پرهیزگاری

به زندان خشک‌دینی با خماری بگفتا ای پناه از می‌گساری بگفتش می‌گریزم زان بهشتی که دارد چون تویی پرهیزگاری

داشت و عمرش پی حسرت سپرد سیر نشد سیر نشد تا بمُرد

از این دافان کجا رویَد خدایا رَوم بلبل شوم آن باغ را من زِ یادم رفت ورد صبح و مغرب ملک دارد تو گویی کرم بر تن

بی‌ترس دزد و تیغ شود روز، شام ما چیزی درون خانه نداریم و ژنده‌ایم دیدی قوی‌ترین یل ایران به دشنه‌ای کشتند و ما که زور نداریم زنده‌ایم

گیرم برسی به کعبه اِی اعرابی زحمت ببری و سود تو آخر هیچ صد لامپِ درست گر زنی بر سر سیم روشن نشود چو عیب دارد سرپیچ

«ای که از اقبال خوش سلطان شدی تا که سلطانی به ریش ما بخند هر چه خواهی کن، ولیکن آخرش پشت‌سر سیفون بکش در را ببند»

در کار خودت چو توسن ترکمنی در نفع خلایقت چو خر در چمنی

چو عمرت در پی دانش نهادی در تنگی به روی خود گشادی دو صد فاضل اگر در بستر افتند بدون زر کسی دارو ندادی

همیشه پاسخ دشنام مشت است نود را پاسخی جز صد نباید

گرگ آمد و سگ بشد از آن تخت بیچاره خلایق نگون‌بخت

بازنشستهٔ ارتشی که تاریخ این دیار از بر بود و معمولاً از نزدیک من می‌گذشت، چون این حدیث شنید، گفت: «شرح احوال مُلک و ملت ما از دو حالت قدم برون ننهاد یا که بی‌داد بعدِ آشوبی یا که آشوب بعدِ استبداد»

«وقتی می‌ری با چشمِ تر هر چی می‌خوای با خود ببر بربطو با خودت نبر وقتی داری می‌ری سفر هر چی دلت می‌خواد ببر بربطو با خودت نبر بربطو با خودت نبر»