بریده‌هایی از کتاب نگاهی به رابطه‌ عبد و مولا

این ما نیستیم که خدا را انتخاب می‌کنیم این خداست که زمانی که ما را خلق کرده، ما را برای بندگی خود انتخاب کرده است

فرق حکیم با عالم این است که عالم باید تمام معادله را مرحله به مرحله حل کند تا به جواب برسد، ولی حکیم با اندکی تأمل و بدون طی کردن بسیاری از مقدمات، جواب را در می‌یابد. اهل منطق می‌گویند: «نمی‌توان از یک امر جزئی (از یک واقعیت کوچک) به یک استنتاج کلی رسید.» ولی حکیم معمولاً این‌گونه است که با دیدن یک امر جزئی و کوچک به یک قاعده کلی صحیح و جامع می‌رسد، بدون اینکه بسیاری از مقدمات متعارف برای رسیدن به این قاعده را پشت سر گذاشته باشد.

طرف آمده بود حرم امام رضا (ع) می‌گفت: «من دوست ندارم از امام رضا (ع) چیزی بخواهم!» وقتی علتش را پرسیدم نمی‌توانست خوب احساسش را توضیح دهد. به او گفتم: «اگر کسی در مقابل این عظمت امام رضا (ع) و محبتی که به او دارد، مثلاً بگوید من یک آب‌نبات می‌خواهم خیلی کوچک می‌شود، درست است؟» گفت: «بله، درست است و من هم همین مدّ نظرم بود.» گفتم: «خب کوچولو شو! چه کسی گفته تو این‌قدر خودت را بزرگ تصور کنی؟!» خدا به حضرت موسی (ع) فرمود: «ای موسی، تمام احتیاجاتت را از من بخواه حتی علف گوسفندهایت و نمک خمیرت را.» اتفاقاً این کار را بکن تا بشکنی.

وقتی بندگان بزرگ خدا نظیر رسول گرامی اسلام (ص) و علی بن ابیطالب (ع) از ذلت، ضعف، فقر، حقارت و جهل خودشان صحبت می‌کنند، نگاه این بزرگواران به این صفات بر این اساس که گناهی را مرتکب شده باشند یا در جایی از زندگی خود برای خدا کم گذاشته باشند، نیست. آنها مثل ما نیستند که اگر بخواهیم خجالت بکشیم، به گناهان نگاه می‌کنیم. نه، آنها به شرم ذاتی عبد در مقابل مولا نگاه می‌کنند.

«خدایا! اگر مرا به جهنم بیندازی، من که طاقت عذاب تو را ندارم این که به کنار، اما تو هم ناراحت می‌شوی. با ناراحتی تو چه کنم؟ نمی‌شود من جهنم بروم ولی تو خوشحال بشوی؟ تو برای من عزیز هستی.»

مبنای فرهنگ کمونیستی که مضمحل شد این بود که «برای خودت ندو، این عامل جنگ اعصاب است، این عامل جنگ آدم‌هاست، این عامل تبعیض‌ها و ستم‌هاست. برای خودت ندو، برای جامعه بدو» اما این مبنا نگرفت. حالا مبنای فرهنگ لیبرالی می‌گوید: «برای خودت بدو، به دیگران چه کاری داری، فقط خودت مهمی، فقط به فکر سود خودت باش.» و امروز ما شاهد نتیجه چنین تفکری هستیم. اما تو حرف سومی را مطرح کن؛ بگو: «برای خدا بدو!» آیا اگر آدم برای خدا بدود بهتر نمی‌دود؟ آیا اگر آدم برای خدا مهندس شود بهتر درس نمی‌خواند؟ آیا اگر آدم برای خدا کار کند بهتر کار نمی‌کند؟

بعضی از جوان‌ها گاهی در برخی از رابطه‌ها مثلاً در رابطه با جنس مخالف گیر می‌کنند. آنجا که یک‌دفعه‌ای توجه‌شان جلب می‌شود، از عنوانی نظیر «عاشقی» استفاده می‌کنند. امام صادق (ع) در ضمن روایتی می‌فرمایند که اگر کسی دلش را از محبّت خدا پر نکند و در رابطۀ با خدا وجود خود را خوب تعریف نکند خدا محبّت دیگری را به دل او می‌افکند. یک‌دفعه‌ای تمام هستی خودش را در یک رابطه‌ای می‌بیند و گیر می‌کند. او فکر می‌کند عاشق شده ولی نمی‌داند که او در بندگی کم گذاشته است و الان ثمرات همین کم گذاشتن را درو می‌کند. وجود آدمیزاد به گونه‌ای تعریف شده است که باید خود را در یک رابطه‌ای ببیند تا گرم شود.

«خدا من که نمی‌دانم آخرش چه می‌شود، همه چیز دست توست، هوای من را داشته باش!»

«اگر می‌توانی هر روز یک سوره یاسین بخوان و آن را به حضرت زهرا (س) هدیه کن.» اگر شما همین یک کار ساده را انجام بدهی، بعد از یکسال می‌بینی ارتباط خاصی با حضرت زهرا (س) پیدا می‌کنی.

مردم از عشق، حال، لذت، روحیه، نشاط و قدرت خیلی خوششان می‌آید، اما از امر و نهی و بند و بست بدشان می‌آید، درحالیکه همه این چیزهای دوست‌داشتنی را خدا در عبودیت قرار داده است. در همان چیزی که مردم خوش‌شان نمی‌آید. علی بن ابیطالب (ع) می‌فرماید: «مَن قامَ بِشَرائِطِ العُبودِیة، اُهّلَ لِلعِتق؛ کسی که شرایط عبودیت را فراهم کند سزاوار آزادی می‌شود.»

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «همان‌گونه که خورشید و شب با یکدیگر جمع نمی‌شوند، محبت دنیا و محبت خدا هم با هم جمع نمی‌شوند.»

حیاتی‌ترین نیاز انسان، نیاز به ربّ است.

خدا چرا مثلاً به نماز امر و آن را واجب کرده است؟ برای اینکه خدا خواسته است تو حس کنی خدا داری. و تو هر چه این اوامر را بیشتر اجرا کنی، به تدریج بیشتر موفق می‌شوی رابطه‌ات با خدا را کشف کنی.

«اِلهی و ربی مَنْ لی غَیرُک»،

بعضی از جوان‌ها گاهی در برخی از رابطه‌ها مثلاً در رابطه با جنس مخالف گیر می‌کنند. آنجا که یک‌دفعه‌ای توجه‌شان جلب می‌شود، از عنوانی نظیر «عاشقی» استفاده می‌کنند. امام صادق (ع) در ضمن روایتی می‌فرمایند که اگر کسی دلش را از محبّت خدا پر نکند و در رابطۀ با خدا وجود خود را خوب تعریف نکند خدا محبّت دیگری را به دل او می‌افکند. یک‌دفعه‌ای تمام هستی خودش را در یک رابطه‌ای می‌بیند و گیر می‌کند. او فکر می‌کند عاشق شده ولی نمی‌داند که او در بندگی کم گذاشته است و الان ثمرات همین کم گذاشتن را درو می‌کند. وجود آدمیزاد به گونه‌ای تعریف شده است که باید خود را در یک رابطه‌ای ببیند تا گرم شود.

برخی تصور می‌کنند خدا مثل یک زیارتگاه و ضریحی است که ثابت سر جای خودش ایستاده و هرگاه ما اراده کردیم به سمتش می‌رویم و اگر به سمتش نرفتیم از او فاصله می‌گیریم. در حالی که خیلی وقت‌ها ما اراده می‌کنیم که به سمت او برویم ولی خدا راه نمی‌دهد، بعضی وقت‌ها هم ما اصلاً نمی‌خواهیم به سمت خدا برویم ولی او به دلیلی ما را به سمت خودش می‌کشاند.

عبد یعنی چه؟ یعنی «کسی که دستور می‌گیرد، نه اینکه بخواهد پیشنهاد بگیرد، رویش فکر کرده و توافق کند.» اینها مال شازده‌هاست، مال برده‌ها نیست. دستور گرفتن از خدا لذّت‌بخش است. قشنگ‌ترین قسمت نماز، واجب بودنش است نه عشق‌بازی کردنش.

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «همین که دوست داشته باشی بند کفشت بهتر از بند کفش دوستت باشد، این از مصادیق «یرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ» است.»

«تِلْک الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذِینَ لا یرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِین؛ این سرای آخرت را (تنها) برای کسانی قرار می‌دهیم که اراده برتری‌جویی در زمین و فساد را ندارند و عاقبت نیک برای پرهیزگاران است.»

کسی که رابطه‌اش را با خدا، که اصلی‌ترین رابطه روح او و شریان حیاتی اوست، پیدا نکرد، بقیه رابطه‌هایش را هم پیدا نمی‌کند.