بریده‌هایی از کتاب نگاهی به رابطه‌ عبد و مولا

جبر تکوینی است، یعنی اساس هستی این‌گونه چیده شده که تو هیچ‌کاره‌ای

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «هر کس شرایط عبودیت را در خود محقق سازد، اهلیت و شایستگی آزادی را می‌یابد.»

«هیچ یک از فرزندان آدم نیست مگر اینکه ناصیۀ او (موی پیشانی او) به دست فرشته‌ای است؛ اگر تکبّر بورزد، آن فرشته ناصیه‌اش را به زمین می‌کشد و می‌گوید: فروتن و متواضع باش، خدا تو را خوار کند! و اگر تواضع کند، آن فرشته ناصیه‌اش را بلند می‌کند و می‌گوید: سرت را بالا بگیر، خدا تو را بلند دارد و به سبب فروتنی تو، هیچ‌گاه تو را خوار نسازد.»

بعد از نماز تعقیبات نخوانده راه می‌افتد می‌رود! آخر کجا می‌رود؟ اگر به دنبال مال می‌رود که دست خداست، اگر به دنبال آبرو می‌رود که دست خداست، اگر به دنبال جاه و مقام می‌رود که دست خداست، اصلاً همه چیز دست خداست، او کجا می‌رود؟ چه کار مهمی دارد که فرصت چند لحظه نشستن در محضر خدا را ندارد؟ وقتی عبدی بدون اینکه از مولای خود چیزی بخواهد، بلند شود و برود دنبال کارهای خودش، مولا هم حق دارد که ناراحت شود و عمل او را قبول نکند.

بعضی‌ها را دیده‌اید که می‌گویند: «چرا ما باید نماز بخوانیم؟» می‌بینی صدایش چقدر کلفت شده؟ او متوجه نیست که تمام زندگی‌اش در ید تقدیرات الهی است و او اصلاً این وسط عددی به حساب نمی‌آید.

لازم نیست شما با همه گناه‌ها کُشتی بگیری و زمینشان بزنی. اتفاقاً اکثراً گناه‌ها تو را زمین می‌زنند. بین خودت و گناه دیوار بکش و خیال خودت را راحت کن.

«در ماه رمضان با کسی مجادله نکنید.» تا دیدید بگو مگویتان دارد شروع می‌شود، بگویید: «من روزه‌ام حالا ولش کن و...» خلاصه بهانه‌ای برای فرار از مجادله بیاورید.

هرچه جز مشغول شدن به امر و نهی الهی بیاید، مقدمۀ فساد است.

اگر دیدی نگاهت نگاه غیرمشغول به امر و نهی الهی شد، بدان که این مقدمۀ غیبت، حسادت، فساد و هزار بدبختی دیگر است. عبد که دچار این چیزها نمی‌شود. عبد گرفتار است؛ گرفتار امر و نهی مولاست.

وقتی جناب بنیامین پیش حضرت یوسف (ع) آمد، حضرت یوسف (ع) از او پرسید که آیا برادرِ مادری داری (برادری که هم از پدر و هم از مادر با او برادری داشته باشی، چون سایر برادارن یوسف از مادر دیگری بودند)؟ بنیامین جواب داد که بله، برادری داشتم که می‌گویند او را گرگ خورده است. یوسف پرسید: «حال تو در فراق او چگونه است؟» گفت: «به قدری به یاد اویم که خدا دوازده پسر به من عنایت کرده و من نام همه آنها را مشتقی از اسم برادر خودم قرار دادم.» یوسف پرسید: «می‌بینم که توانستی بعد از برادرت ازدواج کنی و بچه بیاوری!» (یعنی تو که در فراق برادر و منتظر او بودی اصلاً نباید دل و دماغ ازدواج را می‌داشتی) بنیامین گفت: «من پدر صالحی دارم که مرا به ازدواج امر کرد تا فرزندانی بیاورم که تسبیح خدا را بگویند و زمین از وجود آنها سنگین شود.»

زندگی ما مثل امتحان تستی است که باید یکی را علامت بزنیم. ولی اینکه کدام گزینه‌ها در مقابل ما باشد، در اختیار ما نیست.

امیرالمؤمنین (ع) این را که انسان قصد انجام کاری را به صورت جدی داشته باشد ولی خدا به او اجازه انجام این کار را ندهد، یکی از نشانه‌های شناخت خدا معرفی کرده است.

تک‌تک لحظات ما صحنه امتحان الهی است و باید در لحظه‌لحظه زندگی خود مراقب باشیم.

امام رضا (ع) می‌فرماید: «هر گاه خداوند انجام کاری را بخواهد، عقل و اندیشه بندگانش را می‌بندد (یکی از معانی آن این است که ذهن آنها را مشغول چیز دیگری می‌کند) و کارش را به انجام می‌رساند و خواسته‌اش را محقق می‌کند. وقتی خواسته‌اش را عملی ساخت، عقول هر خردمندی را به او با می‌گرداند و او با خود می‌گوید: چطور من این کار را کردم!»

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «آگاه باشید که قَدر، سرّیست از اسرار خدا و پرده‌ای از پرده‌های خدا و حرزی از حرزهای خدا که خدا آن را در حجاب خود پوشانده... عمقش به اندازه فاصله آسمان‌ها و زمین و عرضش ما بین مشرق و مغرب و چون شب بسیار تار، سیاه است...»

توکّل این نیست که تو حتماً همیشه پیروز شوی. نه، توکل یعنی همه چیز را به خدا بسپار، اگر صلاح دید پیروز می‌شوی و اگر صلاح ندید، شکست می‌خوری.

خداوند متعال در یکی از آیات قرآن کریم، خطاب به رسول خدا (ص) می‌فرماید: «قُلْ لَنْ یصیبَنا إِلاَّ ما کتَبَ اللهُ لَنا هُوَ مَوْلانا وَ عَلَی الله فَلْیتَوَکلِ الْمُؤْمِنُون؛ بگو هیچ حادثه‌ای برای ما رخ نمی‌دهد، مگر آنچه خداوند برای ما نوشته و مقرّر داشته است او مولا (و سرپرست) ماست و مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند.»

امام حسن مجتبی (ع) می‌فرماید: «أَنَا الضَّامِنُ لِمَنْ لَمْ یهْجُسْ فِی قَلْبِهِ إِلَّا الرِّضَا أَنْ یدْعُوَ اللهَ فَیسْتَجَابَ لَهُ؛ من ضمانت می‌کنم برای کسی که جز رضایت از خدا در دلش خطور نکند، دعایش به‌درگاه خدا مستجاب شود.»

نباید در کار خدا دخالت کرد، باید تدبیر امور را به خود خدا سپرد.

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «أَنَا یعْسُوبُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمَالُ یعْسُوبُ الْفُجَّار» یعسوب یعنی رئیس، صاحب، مدیرکل و فرمانده. آنهایی که اهل فسق و فجورند، مال، رئیس و صاحب آنهاست، ولی صاحب مؤمنین علی (ع) است.