بریده‌هایی از کتاب نگاهی به رابطه‌ عبد و مولا

امام صادق (ع) می‌فرمایند: «لَا خَیرَ فِی مَنْ لَا یحِبُّ جَمْعَ الْمَالِ مِنْ حَلَال؛ کسی که جمع کردن مال از حلال را دوست ندارد، خیری در او نیست»

رسول گرامی اسلام (ص) به نقل از شیطان نکته‌ای را می‌فرمایند که بسیار زیبا و در عین حال عبرت‌آموز است. شیطان می‌گوید: «لَن یسلَمَ مِنّی صاحِبُ المالِ من إحدی ثلاثٍ أغدو علَیهِ بهِنَّ و أرُوحُ: أخذُهُ مِن غیرِ حِلِّهِ، و إنفاقُهُ فی غیرِ حَقِّهِ، و اُحَبِّبُهُ إلَیهِ فیمنَعُهُ مِن حَقِّهِ؛ صاحب مال در یکی از این سه مورد از دست من نخواهد رَست و صبح و شب با این سه پیش او می‌روم: به دست آوردن مال از راه غیرحلال، خرج کردن نابجای آن، و اینکه مال را محبوب او می‌گردانم و در نتیجه حق و حقوق آن را نمی‌پردازد.»

تا می‌توانید انفاق کنید. به این نیت انفاق نکن که خدا به تو اجری بدهد، بلکه به این نیت انفاق کن که کم‌کم برایت جا بیفتد که تو مالک نیستی و تنها خداست که مالک حقیقی است.

امروزه انسان‌ها خیلی دم از حق و حقوق انسان و به اصطلاح «حقوق بشر» می‌زنند. به آنها اعلام کنید که «شما اصلاً حقی ندارید! همه مال خدایید، مملوکید، مملوک که این‌قدر رویش را زیاد نمی‌کند.» و این‌گونه هیبت و هیمنۀ خدا در دلش می‌نشیند.

در روایات داریم که اگر می‌خواهی محبت مردم را به خود جلب کنی، چشم به مال آنها نداشته باش.

نگران گذشته و آینده هم نباشید. وقتی خدا به تو دستور می‌دهد، با طیب خاطر دستورش را گوش کن، نترس چیزی کم نمی‌آوری!

بحث انفاق، خدا با انفاق تو کاری ندارد، بلکه با آنچه پشت سر انفاق توست، کار دارد. آیا فکر کرده‌ای خلق‌الله محتاج پول تو هستند؟ خدا اگر بخواهد کسی را از گرسنگی دربیاورد، درمی‌آورد. به تو هم هیچ احتیاجی ندارد. خدا زندگی هیچ کسی را به تو وابسته نکرده است. فلسفۀ انفاق این است که خدای متعال می‌خواهد ببیند که وقتی تو را به انفاق توصیه کرد، آیا دلت می‌لرزد یا نه.

وقتی عبد شدی یک علاقه شدید و جدیدی به مخلوقات خدا پیدا می‌کنی که دیگر منشأش نفع و ربط آنها به تو نیست، بلکه ربط آنها به مولاست

فرق حکیم با عالم این است که عالم باید تمام معادله را مرحله به مرحله حل کند تا به جواب برسد، ولی حکیم با اندکی تأمل و بدون طی کردن بسیاری از مقدمات، جواب را در می‌یابد.

حکمت یعنی اینکه مردم خودشان هم علم تولید کنند.

حقیقت علم تنها با عبودیت به‌دست می‌آید. در اثر عبودیت خدا قدرت فهم به انسان عنایت می‌کند.

علم و دانش به یادگیری نیست. بلکه نوری است که خدا در دل کسی که می‌خواهد او را هدایت کند، قرار می‌دهد. اگر طالب علم هستی ابتدا بندگی حقیقی را در جان خود جستجو کن. و علم را برای عمل‌کردن بیاموز و از خدا طلب فهم کن تا خدا همه چیز را به تو بفهماند.

اولین اثر روانی آیات کریمه قرآن، القاء کبریایی ذات لایزال احدیت بر قلب تو و القاء تذلل در قلب تو نسبت به مقام ربوبی پروردگار است.

قرآن به آدم حال نمی‌دهد، حال آدم را می‌گیرد. همین که شروع می‌کنی، می‌گوید: «ذَلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیبَ فِیهِ هُدًی لِّلْمُتَّقِینَ؛ آن کتاب با عظمتی است که شک در آن راه ندارد و مایه هدایت پرهیزکاران است.» قرآن به جای اینکه نوازش کند و بگوید: «چقدر خوب است آمدید قرآن بخوانید و...» و خلاصه تحویل بگیرد، گویی همان اول کار می‌فرماید تو که هستی؟ اگر متقی هستی، بیا آدم می‌شوی و الا برو که این کتاب اصلاً به درد تو نمی‌خورد: «هُدًی لِّلْمُتَّقِینَ».

تلاوت قرآن حال نفس امّاره‌تان را می‌گیرد. قرآن رو کم‌کن است. اگر بپرسید که آدم با قرآن خواندن بیشتر با خدا «حال» می‌کند یا بیشتر «رویش کم می‌شود»؟ می‌گویم معلوم است، بیشتر رویش کم می‌شود. لذا کسانی که زیاد خوششان نمی‌آید رویشان کم شود، کمی که قرآن می‌خوانند، خسته می‌شوند. آنهایی که با کم‌شدن رویشان حال می‌کنند، هر چه قرآن می‌خوانند بیشتر لذت می‌برند و صفا می‌کنند.

آیات قرآن را بخوانید. شما را ادب می‌کند

وقتی عبد شدی، تازه رأفت و مهربانی خدا شروع می‌شود. خدا اگر بعضی‌ها را نوازش کند، مغرور و متکبّر می‌شوند، رویشان زیاد می‌شود و دست خدا را پس می‌زنند. لذا اینها انگار خدا را محدود می‌کنند، نمی‌گذارند خدا محبتش را به ایشان برساند. اما آن کسی که عبد شد، دیگر خدا اِبایی از محبت کردن به او ندارد. دستور می‌دهد که «به او برسانید، سیرابش کنید!» می‌بیند این حسابی ربوبیت حضرت حق و عبدبودن خودش را پذیرفته است. خدا شروع می‌کند او را در آغوش گرم خودش نوازش‌دادن و او غرق در نعمات و رحمت خدا می‌شود، بدون اینکه یک‌ذره غرور پیدا کند. آن‌وقت خدا دیوارها را برمی‌دارد؛ دیوار بین خودش و بنده را. می‌گوید تو هم بیا مثل خودم شو. همان کارهای مرا انجام بده. می‌خواهی زنده کنی؟ زنده کن! می‌خواهی شفا بدهی؟ شفا بده! دیگر خدا برای چنین بنده‌ای حدی نمی‌گذارد. می‌گوید: «تو جایت را شناختی، تو تعدّی نمی‌کنی و رویت زیاد نمی‌شود، پس بیا!» و او را در کنار خود جای می‌دهد.

میزان استجابت به استعداد تو برمی‌گردد. بستگی دارد به اینکه تو چقدر عبد هستی.

درست است که دعا مستجاب است ولی بعضی‌وقت‌ها تو استعدادش را نداری. دو نفر پیش هم نشسته‌اند و یک چیز را می‌خواهند، اما اینکه به هر کدام چقدر بدهند، می‌شود زبان استعداد.

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «لَا یقْبَلُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ دُعَاءَ قَلْبٍ لَاه؛ خدای متعال دعایی که از یک قلب بی‌توجّه سرچشمه گرفته باشد را مستجاب نمی‌کند.»