بریده‌هایی از کتاب اضطراب موقعیت

ممکن است با «کم» احساس خوشبختی کنیم، اگر «کم» چیزی باشد که انتظار داریم و ممکن است با «زیاد» احساس بدبختی کنیم، اگر به ما آموخته باشند که باید «همه‌چیز» را بخواهیم.

ثروت چیزی مطلق نیست. بسته به میل هرکس نسبی است. هر بار که ما آرزوی چیزی را در سر می‌پرورانیم که نمی‌توانیم از عهدهٔ هزینه‌اش بربیاییم، فقیرتر می‌شویم. هرقدر هم که منابع داشته باشیم و هر بار که از داشتهٔ خود احساس رضایت می‌کنیم، می‌توانیم خودمان را ثروتمند به حساب بیاوریم. هرقدر هم که دارایی‌های واقعی‌مان کم باشد.

«وقتی تلاشی نباشد، شکستی هم نیست. شکستی که نباشد، تحقیری هم نیست. بنابراین عزت نفس ما در این دنیا کاملاً وابسته به این است که خودمان تصمیم بگیریم چطور باشیم و چه‌کار کنیم. این عزت نفس حس ما را به واقعیت‌هایمان و پتانسیل‌های فرضی ما تعیین می‌کند»

ما همیشه از شکست تحقیر نمی‌شویم. تنها زمانی تحقیر می‌شویم که غرور و حس ارزشمان را در آرزو یا دستاورد مشخصی سرمایه‌گذاری کنیم و بعد از اینکه آن را دنبال کردیم احساس ناامیدی کنیم. اهداف ما معین می‌کنند که چه چیزی را پیروزی و چه چیزی را شکست مفتضحانه تفسیر کنیم.

الکسیس دوتوکویل بود. این وکیل و تاریخ‌شناس فرانسوی درحالی‌که در دههٔ ۱۸۳۰، در ایالات متحدهٔ جوان مشغول گشت و گذار بود، بیماری‌ای را تشخیص داد که روح شهروندان جمهوری جدید را در برمی‌گرفت. او مشاهده کرد که آمریکایی‌ها دارایی زیادی دارند، اما وفور نعمت آنها جلوی این را نمی‌گرفت که بیشتر نخواهند یا هر بار که می‌دیدند کس دیگری چیزی دارد که آنها ندارند رنج نبرند.

«این ناسازگاری بزرگ بین ما و دیگران نیست که باعث حسد می‌شود، بلکه برعکس نزدیکی ما به آنهاست. سرباز معمولی در مقایسهٔ خود با گروهبان یا سرجوخه‌اش، هیچ حسدی به فرمانده‌اش نمی‌ورزد.

پیشرفت‌های چشمگیر مادی همزمان شده با آنچه که نیکسون در سخنرانی‌اش در مقابل بینندگان شوروی اشاره‌ای به آن نکرد: افزایش سطح اضطراب موقعیت در بین شهروندان عادی غربی؛ یعنی افزایش سطح نگرانی دربارهٔ اهمیت، دستاورد و درآمد.

اضطراب موقعیت دارای ظرفیتی چشمگیر برای القای غم است. عطش رسیدن به موقعیت، مانند دیگر تمایلات فوایدی هم دارد: به ما مهمیز می‌زند که حق استعدادهایمان را ادا کنیم، برتری را تشویق می‌کند، راه ما را در انجام کارهای بی‌قاعده و زیان‌آور می‌بندد و اعضای یک جامعه را حول نظام ارزشی واحدی نگه می‌دارد. اما مانند دیگر تمایلات حجم زیاد آن می‌تواند کشنده باشد.

خرابه‌ها ما را وامی‌دارند که دست از تلاش و خیالبافی برای رسیدن به کمال برداریم. آنها به ما یادآوری می‌کنند که نمی‌توانیم زمان را شکست دهیم و اینکه ما صرفاً اسباب‌بازی نیروهای نابودگری هستیم که در بهترین حالت می‌توانیم آنها را برای مدتی دور نگه داریم، اما هیچ‌گاه بر آنها پیروز نمی‌شویم.

میل به ماده‌گرایی، کارآفرینی و شایسته‌سالاری که روزنامه‌ها و برنامه‌های تلویزیونی روزگار ما را پر کرده است، بازتاب پیچیده‌ای از علاقه‌های مسئولان نظامی را نشان می‌دهد که بیشتر مردم زندگی‌شان را زیر نظر آن می‌گذرانند. «ایده‌های حاکم در هر عصر همیشه ایده‌های طبقهٔ حاکم است.»