بریده‌هایی از کتاب شیوه‌های دعوت به نماز

ما به مطالعه، تعقل، مشورت، عبرت گرفتن از تاریخ مأمور هستیم. در حدیث آمده است: اگر کسی استبداد رأی داشته باشد و حاضر نباشد از افکار دیگران بهره بگیرد، هلاک می‌شود.

والدین باید بدانند که فرزندان رمز بقا و سرمایه‌گذاری در تاریخ هستند و هرچه از جان، مال و زمان برا تربیت آنها سرمایه‌گذاری کنند، در طول تاریخ بهره خواهند برد و در تمام کارهای خیر فرزندان شریکند.

چگونه است‌که دشمنان بشریت برای عیاشی، هرزگی و گناه، مستهجن‌ترین عکس‌ها را به‌وسیله ماهواره، سایت، اینترنت و مانند آن رایگان در اختیار نسل نو می‌گذارند، ولی ما مسلمانان برای دعوت به نماز، حتی به اندازه درصدی از آن تلاش نمی‌کنیم.

اگر بین وضوی اسلام و دست و صورت شستن دیگران مقایسه کنیم، خواهیم دید که در وضوی اسلام افزون بر نشاط و نظافت، قرب به خدا نیز وجود دارد

باید مقایسه کنیم که انسان در مسجد چه می‌شنود و دیگران در جاهای دیگر چه می‌شنوند؟ در مسجد با چه افرادی رفیق می‌شود و در جای دیگر با چه افرادی؟ در مسجد پشت سر چه کسی می‌ایستد و در غیر مسجد پشت سر چه کسی؟ باید مقایسه کنیم میان کسانی که در تمام کارها قصد قربت دارند که چه سودی می‌برند، ولی آنان که با غیر خدا معامله می‌کنند، چه ضررهایی می‌بینند؟

یاد نعمت‌های او، عامل شکر اوست؛ یاد قدرت او، سبب توکل بر اوست؛ یاد الطاف او، سبب محبّت اوست؛ یاد قهر و خشم او، علتی برای خوف از اوست؛ یاد عظمت و بزرگی او، سبب خشیت در مقابل اوست؛ یاد علم او به پنهان و آشکار، مایه حیا و پاکدامنی ماست؛ یاد عفو و کرم او، مایه امید و توبه است؛ یاد عدل او، عامل تقوا و پرهیزکاری است؛

بر هر مسلمانی واجب است که در هر نمازی، از خداوند متعال هدایت خود را درخواست کند: «اِهدِنَا الصِّراطَ المُستَقیمِ»

امام رضا (ع) مشغول نوشتن بود؛ همین‌که صدای اذان بلند شد، قلم را به زمین گذاشت و حاضر نشد حتی با نوشتن چند کلمه، نامه را تمام کند!

تو اول بگو با کیان زیستی ‫که تا من بگویم که تو کیستی؟ ‫به قول شاعری دیگر: ‫منشین با بدان که صحبت بد ‫گرچه پاکی، تو را پلید کند ‫آفتابی ار چه روشن است، او را ‫پاره‌ای ابر ناپدید کند۲۵۲

‫دوش مرغی به صبح می‌نالید ‫عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش ‫یکی از دوستان مخلص را ‫مگر آواز من رسید به گوش ‫گفت باور نداشتم که تو را ‫بانگ مرغی چنین کند مدهوش ‫گفتم این شرط آدمیت نیست ‫مرغ تسبیح گوی و ما خاموش

مثال کسی که در میان مردم به نماز بایستد، مثال درخت سبزی در کویر خشک است!

به طور کلی اگر انسان ـ به‌ویژه نسل نو ـ خود را در جامعه عزیز و شریف احساس کرد، به کارهای سبک نمی‌پردازند: «مَنْ کرُمَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ لَمْ یُهِنْهَا بِالْمَعْصِیَة». این یک مسئله طبیعی است؛ هیچ سرهنگ و سرتیپی با لباس فرم، حاضر نیست در ملأ عام به کارهای سبک دست بزند. لذا بی‌جهت نیست که پیامبر اسلام (ص)، حتی کودکان را با اسم صدا نمی‌زد؛ بلکه آنان را با کنیه (که در عرب نشانه تکریم است) مورد خطاب قرار می‌داد. به آنان سلام می‌کرد و حق آنان را پاس می‌داشت.

بسیارند افرادی که در دعوت، از راه ملامت وارد می‌شوند؛ در حالی‌که نمی‌دانند این ملامت، شنونده را لجباز می‌کند.

حضرت امیر (ع) می‌فرماید: «امر به معروف و نهی از منکر، نه رزق شما را قطع و نه مرگ شما را نزدیک می‌کند».

یکی از عوامل دعوت به نماز که بستر نماز را فراهم می‌کند، داشتن جرئت و تمرین آن و القای جرئت به دیگران، به‌ویژه فرزندان است. حضرت علی (ع) می‌فرماید: چرا دیگران در باطل محکم هستند و شما در راه حق ضعیف هستید؟!

مؤذن باید بداند که اگر فضای سکوت را شکست و نام خدا را در میان غافلان مطرح کرد، بهترین حرف‌ها را زده است. زیرا قرآن کریم می‌فرماید: «وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَی اللَّه»‌؛ حرف چه کسی بهتر از آن است که مردم را به‌سوی خدا دعوت کند؟! اذان، دعوت به‌سوی خدا و شعاری بی‌هزینه، روان، موزون، پرمحتوا، ساده و در دسترس همگان است که در چند لحظه گفته می‌شود.

به هر حال نکته اساسی برای دعوت به نماز این است که باید خود و فرزندانمان را از خجالت‌های نابه‌جا دور کنیم. بهترین راه هم برای ایجاد جرئت، اذان گفتن است. کسی که روی بلندی و با صدای بلند اذان بگوید، ضمن دریافت پاداش اذان، امر به معروف، موعظه، تذکر، غفلت زدایی از جامعه و تکبیر و تهلیل، یک عیب مهم خود را که خجالت نابه‌جاست، از خودش دور می‌کند.

امام صادق (ع) در این‌باره فرمودند: همین که کودک سه ساله شد، به او بگویید عبارت «لا اله الا الله» را هفت بار بگوید. سپس او را هفت ماه و بیست روز رها کنید. همین که سن او به سه سال وهفت ماه و بیست روز رسید، به او بگویید که هفت بار بگوید: «محمد رسول الله». همین که چهار ساله شد، بگوید: «صلی الله علی محمد و اله». همین که پنج ساله شد، اگر دست راست و چپ را شناخت، او را رو به قبله بنشانید و به او بگویید که سجده کند. پس از تمام شدن هفت سال، دستور دهید تا دست و صورت خود را بدون مسح بشوید و نماز بخواند. پس از پایان نه سال، وضو را به او یاد بدهید و او را به نماز سفارش کنید. همین که فرزند وضو و نماز را یاد گرفت، خداوند او و والدینش را می‌بخشد.

دوش مرغی به صبح می‌نالید عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش یکی از دوستان مخلص را مگر آواز من رسید به گوش گفت باور نداشتم که تو را بانگ مرغی چنین کند مدهوش گفتم این شرط آدمیت نیست مرغ تسبیح گوی و ما خاموش

شنیدستم که هر کوکب جهانی است جداگانه زمین و آسمانی است زمین در جنب این افلاک مینا چو خشخاشی بود در قعر دریا تو خود بنگر از این خشخاش چندی سِزَد تا بر غرور خود بخندی؟