بریده‌هایی از کتاب نام من سرخ

رفتارش درست مثل رفتار نقاشای قدیمی ممالک عجم بود، همونا که اون‌قدر نقاشی می‌کنن تا چشم‌هاشون کور می‌شه و اون‌قدر زنده می‌مونن که دیگه به‌راحتی نمی‌شه گفت زنده‌ان یا مرده و تازه اون‌وقت می‌شن خوراک مردم برا ساختن افسانه‌های بی‌شاخ‌ودم در موردشون.

اگه دست خودم بود دوست داشتم از دریاها رد بشم و تو یه جزیره‌ی کوچیک سایه‌سار دوتا جوون عاشق‌پیشه که به همه‌ی دنیا پشت کردن باشم با یه عالمه میوه و پرنده رو شاخه‌هام، اون درختی که اسکندر بعد از فتح هند از گرمای زیاد خون‌دماغ می‌شه و زیرش جون می‌ده هم بد نیست. شاید هم اصلاً قرار بوده که یه پدر مهربونی به هنگام نصیحت پسرش برا نشون دادن قدرتش تو همون نوجوونیم منو بشکنه. قرار بوده که من به کدوم قصه معنا و مفهوم بدم؟

هنگامی که درختی را بلند کوهی را باشکوه و صخره‌ای را خطرناک می‌خوانیم. هنگامی که مخلوقی را مرد مخلوق دیگری را زن می‌نامیم. صفاتی به آن‌ها نسبت می‌دهیم که به ما تعلق دارند، نه به آن‌ها. و هنگامی که در این تعاریف غرق می‌شویم یک چیز را فراموش می‌کنیم زندگی کردن را، زندگی کردن را، زندگی کردن را.

«اولین مخلوقی که گفت "من" شیطان بود، اولین مخلوقی که گفت "غرب و شرق خدایان متفاوتی دارن" شیطان بود...»

آدم بعد از مرگش می‌فهمه که پول تو زندگی هیچ ارزشی نداره؟ اینا همه‌اش شعار بوده، آدم حتا بعد از مرگش هم خوب می‌فهمه که پول تو زندگی چه‌قدر ارزش داره.

آدم عاشق می‌تونه چیزای نامرئی رو هم ببینه و چیزایی رو که خیلی ازش دورن کنار خودش حس کنه.

تو اون لحظه یه‌بار دیگه به این فکر کردم که چه‌قدر راحت می‌تونم آدم بکشم. خدا از یه طرف این قدرت باورنکردنی رو به همه‌ی ما داده و از طرف دیگه هم یه ترس عجیبی رو عجینش کرده که یه وقت ازش استفاده نکنیم.

خدا دنیا رو به این دلیل خلق کرد که دیده بشه، بعدش هم کلمات رو به ما داد تا ما بتونیم در مورد اون‌چه می‌بینیم با همدیگه حرف بزنیم

هر کی تو زندگیش از هنر فاصله بگیره مهلت زندگیش تموم شده و می‌میره.

باید یه چیزی از بین بره تا یه چیزی به‌وجود بیاد که اگه این زندگی و مرگ نبود انسان هیچ‌وقت متوجه چیزی به اسم زمان نمی‌شد و در این‌صورت دنیا پر می‌شد از قصه‌ها و نقاشی‌های تکراری.

هنر واقعی رسیدن به یه اثر زیبای بی‌نظیره به‌شرطی که هیچ اثری از خود هنرمند در کار دیده نشه

خب قبول کنین که هر چه‌قدر هم کسی رو دوست داشته باشین اگه برا مدت طولانی نبینینش چهره‌اش از یادتون می‌ره.

تو این‌همه سال که به نقش و نقاشی مشغول بودم یاد گرفتم که می‌شه دنیا رو با همه‌ی حقیقتش جدی نگرفت. می‌شه غرق خیالات شد و به پس و پیش دنیا هیچ اهمیتی نداد. حتا می‌شه به خیالات رنگ واقعیت داد و با اونا زندگی کرد. برای همین از خیلی وقت پیش دیگه هیچی رو جدی نمی‌گیرم که این‌جوری نه ترسی از آینده‌ای داری و نه حسرتی برای گذشته

کتاب، کتاب، این کتاب‌ها که با اون تسلی آبکی که به ناامیدی‌هامون می‌دن جز عمیق کردن دردهامون به هیچ دردی نمی‌خورن.

اون پرنده رو می‌بینی تو دل اون تاریکی؟ لای اون ستاره‌ها؟ می‌بینی با دیدن این صحنه‌ی عاشقونه چه‌جوری خشکش زده؟ عشق واقعی یعنی همین دیگه، پرنده رو از پریدن واداشتن.

من که می‌دونم درد شماها چیه. شما آدم‌ها یه سری تن‌لش مفت‌خورین که می‌خواین هر کاری دل‌تون خواست بکنین, اون‌وقت تا گندش دراومد یکی پیدا کنین و همه‌ی کاسه‌کوزه‌ها رو سر اون بشکونین، آره دیگه, بلاهت و شهوت و ضعف و خریت شما همه‌اش تقصیر منه، آره جون عمه‌تون.

امثال من خوشبختی و بدبختی براشون خیلی هم فرق نمی‌کنه. منظورم اینه که تو زندگی‌شون هیچ‌چیز خاصی وجود نداره که برای نداشتنش حسرت بخورن یا داشتنش رو آرزو کنن و یا مثلاً چیزی وجود داشته باشه که بتونه زندگی رو براشون زیرورو بکنه، البته این هیچ‌وقت دلیل نمی‌شه که جون کندن بقیه رو برای رسیدن به خوشبختی و موفقیت درک نکنیم، اتفاقاً می‌تونم بگم که حتا بهتر از خودشون درک می‌کنیم و شاید هم این تنها دلیل زندگی‌مون باشه.

این سال‌های آخر زندگی ــ بعد از پیری رو می‌گم ــ هنوز هم یه چیزایی هستن که به آدم قوت قلب می‌دن: ۱. بچه‌ها. هیچ‌چیز دنیا برای من دوست‌داشتنی‌تر از یه بچه نیست. ۲. خاطره‌های خوب. دوست‌ها، دوستی‌ها، عشق. ۳. بعد از این‌همه سال هنوز هم از دیدن نقاشی‌های استادهای قدیمی هرات لذّت می‌برم.

از زندگی هر کسی فقط ثروت و قدرت و افسانه‌های عاشقونه‌اش با مال بقیه فرق می‌کنه، وگرنه مابقی، درد و جدایی و تنهایی و حسودی و دشمنی و اشک و بگومگو و فقر و فلاکت و بدبختی همه مثل لوازم خونه‌هاشون مثل همدیگه‌اس

از زندگی هر کسی فقط ثروت و قدرت و افسانه‌های عاشقونه‌اش با مال بقیه فرق می‌کنه، وگرنه مابقی، درد و جدایی و تنهایی و حسودی و دشمنی و اشک و بگومگو و فقر و فلاکت و بدبختی همه مثل لوازم خونه‌هاشون مثل همدیگه‌اس