بریده‌هایی از کتاب شکوه امر خدا

امام صادق (ع): «مَن حَسُنَت نِیَّتُهُ زِیدَ فی عُمرِهِ؛ هرکس خوش‌نیت شود، عمرش زیاد شود.»

چقدر زیباست این کلمهٔ «بندگی». چقدر زیباست آن لحظه‌ای که خدا انسان را به «بند» می‌کشد.

چقدر زیباست آن لحظه‌ای که خدا انسان را به «بند» می‌کشد.

بعضی‌ها خیال می‌کنند لطف کرده‌اند به خدا که به عبادت او می‌پردازند، و گاهی سری به او می‌زنند. انگار دارند به خدا مهربانی می‌کنند. خدا را کوچک می‌کنند؛ در حدّ یک محبوب زیردست یا در حدّ وسیلهٔ نقلیه‌ای که می‌توانند با آن به مقصد برسند. و نعوذ بالله می‌خواهند خدا مثل یک ماشین زیر پایشان باشد. و آن قدر خودپرست هستند که خدا را هم فقط با اذن خودشان پرستش می‌کنند. نه؛ بیاییم خدا را به امر او پرستش کنیم! شما ببینید چقدر این نگاه ریشهٔ معصیت را می‌سوزاند. ریشهٔ معصیت را می‌سوزاند که هیچ، نهال سر به فلک کشیدهٔ پاکی و نفس تزکیه شده را نیز در وجود انسان آب می‌دهد و ریشه‌دارتر می‌کند. نبودن «من»، ریشهٔ نهال اصلاح نفس را در وجود انسان عمیق می‌کند.

فرهنگ اعتکاف این است که بگویی: این قیمتی ندارد که «من» چون میل دارم، کار خوبی را انجام دهم. قیمتی‌تر آن است که اساساً «من» و میل «من» وجود نداشته باشد، بلکه تنها خدا و امر خدا باشد که مرا به کار خوب وادار می‌کند.

رسول خدا (ص): «اگر مردی با چاقوی تیزی به مردی حمله کند، برای او بهتر است از اینکه در مقابل صورتش از او تعریف کند؛ لَو مَشی رجُلٌ إلی رجُلٍ بسِکینٍ مُرهَفٍ کانَ خَیرا لَهُ مِن أن یثنی علَیهِ فی وَجهِهِ»(میزان‌الحکمه، حدیث ۱۸۶۷۹) و همچنین: «هرگاه در مقابل روی برادرت از او تعریف کنی، مانند این است که تیغ بر گلویش کشیده باشی؛ إذا مَدَحتَ أخاک فی وَجهِهِ فکأنّما أمرَرتَ علی حَلقِهِ المُوسی»(همان، حدیث ۱۸۶۸۰)

«ای شیعیان ما! قبل از ظهور خود را آماده کنید، تهذیب نفس کنید، به قدر کافی خود را مهیّا بفرمایید، چرا که وقتی امر ظهور رخ داد، امتحان‌های هولناکی در جا پدید خواهد آمد که دیگر آن موقع فرصت خودسازی ندارید؛ باید قبل از آن خود را ساخته باشید.»

امیرالمؤمنین (ع) دو نوع اتهام داشت؛ یک: وقتی امر و اقدام می‌کرد، متهم می‌شد به قدرت‌طلبی. دو: وقتی امر نمی‌کرد و منتظر می‌ماند جامعه رشد کند تا توان اجرا پیدا کند، متهم می‌شد به عافیت‌طلبی. هر دوی این اتهامات را در زمان خود امیرالمؤمنین (ع) صریحاً به ایشان گفته‌اند

چقدر زیباست این کلمهٔ «بندگی». چقدر زیباست آن لحظه‌ای که خدا انسان را به «بند» می‌کشد.

روزی ما در مقابل معبود خواهیم ایستاد. و به ملاقات او خواهیم شتافت. آنجا می‌فهمیم که همهٔ آنچه همیشه می‌خواسته‌ایم خود خداست. و آنجا می‌فهمیم که تمام عمر باید به یاد این لحظه می‌زیسته‌ایم و برای این لحظه ظرفیت پیدا می‌کرده‌ایم. چرا که آنجا هر کسی را به‌قدر ظرفیتش از جرعهٔ وصال می‌چشانند و سرمست می‌کنند. ولی آنجا دیگر تأسف خوردن دیر خواهد بود. باید از قبل و سر سجادهٔ هر نماز، تمرین ملاقات می‌کردیم و توجه به دیدار می‌داشتیم.

بعضی‌ها تواضعی که باید سر سجاده پیدا کنند و غرور و منیتی را که باید با عبادت درهم بشکنند، هنگام جان دادن (إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ) پیدا می‌کنند.

هم لازم است انسان کارهای خوبش را در زمان مداوم انجام دهدتا اثربخش باشد؛ وهم لازم است گاهی زمانی متراکم را صرف بهبود حال خویش کندتا مؤثر واقع شود. برای مداوای برخی از بیماری‌های جسمی هم همین کار را انجام می‌دهند. گاهی برنامهٔ دارویی مداوم و گاهی که کار سخت شده باشد برنامهٔ دارویی متراکم.

چقدر زیباست این کلمهٔ «بندگی».

وقتی خانهٔ خدا را با خانهٔ خودمان مقایسه کنیم، می‌بینیم اگر کاشانهٔ ما جایی برای کالبد مادی ما است، مسجد آشیانه‌ای برای روح لایتناهی ما است.

«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ؛ و من جن و انس را نیافریدم مگر برای اینکه عبادتم کنند». هر کس فطرتش را محجوب و معیوب نکرده باشد، از عبد بودن خود احساس لذت می‌کند، و هنگام صدور امر خدا، هنگام درک رابطهٔ عبد و مولاست؛ چیزی که گمشدهٔ ماست.

ممکن است وقتی از حضرت دور باشی او را دوست داشته باشی ولی اگر اهل امرپذیری از مولا نباشی، چه بسا نزدیک حضرت که شدی کم‌کم تو هم از او بیزار شوی. کسی که مشتاق امر نیست، نمی‌تواند امیرالمؤمنین (ع) را در درازمدت دوست داشته باشد.

اعتکاف، دربه‌در گشتن و جستن یک امر خداست. شما دو روز در خانهٔ خداوند متعال می‌نشینید برای اینکه خدا یک روز به شما امر کند که امروز را در خانهٔ من محبوس بمانید. اعتکاف یعنی داوطلب شدن برای دریافت امر خدا. اعتکاف یعنی شکوفا شدن فطرت و دریافتن زیبایی امر و بیرون آمدن از بلاتکلیفی عبد.

فرهنگ عامه‌ای که فعلاً تحت‌تأثیر اومانیسم، معنویت را صرفاً ابزاری برای آرامش و تخلیهٔ انسان می‌داند و خدا را هم تنها در خدمت انسان قبول دارد.

اعتکاف تمرین عجیب رعایت جمع و حفاظت از تنهایی است.

به زبان ساده اعتکاف یک جور به دردسر انداختن خودِ انسان توسط خودِ انسان است.