بریده‌هایی از کتاب حماسه گیلگمش

Deborah (در زبان عبری به معنی زنبور عسل): پیغمبری مؤنث و یکی از داوران بنی‌اسرائیل (ر.ک تورات، سفر داوران) و یگانه زنی که به این مقام رسید و که به اسرائیلی‌ها کمک کرد تا از شر کنعانی‌ها خلاصی یابند. به راهنمایی وی باراق، سیسرا را شکست داد بنی اسرائیل از چنگ ظلم یابین نجات یافت. سرود پیروزی وی از زیباترین قطعات کتاب مقدس است. (ر.ک مصاحب)

نسخهٔ نهایی و کامل‌ترین ویرایش موجود مربوط به سدهٔ هفتم پیش از میلاد و کار آشور بنی‌پال، دوستدار و گردآورندهٔ آثار دنیای کهن و آخرین پادشاه امپراتوری آشور است. آشور بنی‌پال، سرداری مخوف و غارتگر مصر و شوش بود. اما درعین‌حال، کتابخانهٔ باارزشی از آثار تاریخی عصر خود، سرودهای روحانی، اشعار، متون علمی و مذهبی بسیار کهن‌تر گرد آورد.

در فوریهٔ ۲۰۰۴، از روی حماسهٔ گیل‌گمش، فیلمی به کارگردانی راجر کریستین و بازیگری عمر شریف و پیتر اوتول تهیه شده است

سومریان فکر می‌کردند که خورشید شب‌هنگام در آغوش مادرش زمین می‌خوابد، اما سامیان معتقد بودند که خورشید سوار بر کشتی از زیرزمین و بر فراز آب‌های جهان زیرزمینی می‌گذرد تا به کوه‌های مشرق برسد و صبحگاه با عروس خود سپیده از جا برخیزد.

جدل‌های فراوانی در باب چه‌گونگی ارتباط سیل مندرج در سِْفر «پیدایش» تورات و متون آشوری بابلی و سومری بوده است. این عقیده که زمانی بسیار شایع بود که شرح تورات بازگویی منسجم‌تر داستانی است که وقتی در تپه‌های بابل رایج بود، امروزه چندان پذیرفته نیست. اما این نظر که شرح مزبور مستقیماً از تاریخ مستقل و بسیار کهن سرچشمه می‌گیرد، طرفداران زیادی دارد.

در عصر تشکیل نخستین سلسله‌های سومری هر شهر معابد و خدایان خاص خود را داشت. معابد بناهای باشکوهی بودند (مزین به حجاری و موزاییک) که معمولاً متشکل از یک سرسرای بزرگ یا مکانی مقدس در داخل و گاهی مثل اوروک یک برج چنداشکوبهٔ پلکان‌دار در عقب بودند. هرکدام کوهی روحانی در ابعاد کوچک بودند، حجله‌ای میان آسمان و زمین که خدایان در آن می‌توانستند با بشر سخن گویند

حماسهٔ گیل‌گمش می‌بایست در هزارهٔ دوم پیش از میلاد، بسیار معروف بوده باشد. چرا که شرحی از آن در بایگانی پایتخت امپراتوری هیتی در بُغازکوی آناتولی به زبان اکدی سامی، یافت شده است و آن را به زبان‌های هند و اروپایی هیتی و هوریانی نیز ترجمه کرده‌اند

خدایان، از آن‌جا که نامیرا هستند، نمی‌توانند تراژیک باشند. اگر گیل‌گمش نخستین قهرمان انسانی نباشد، نخستین قهرمان تراژیکی است که ما تاکنون شناخته‌ایم. او درعین‌حال، برای‌مان بسیار مایهٔ همدلی بوده و نمونه‌ترین فردی است که در جست‌وجوی زندگی و ادراک بر آمد و چنین جست‌وجویی، ناگزیر سرانجامی تراژیک در پی دارد

از طریق مجموعهٔ اشعاری که پیرامون شخصیت گیل‌گمش سروده‌اند، ما به میان آن عصر بازمی‌گردیم. این اشعار در ادبیات جهانی مقام ویژه‌ای دارند؛ هم ازآن‌رو که مربوط به هزاروپانصد سال قبل از زمان حماسهٔ هومر هستند و هم به دلیل کیفیت و درونمایهٔ داستانی که بازمی‌گویند. این حماسه آمیزه‌ای از ماجراجویی، اخلاق و تراژدی محض است.

آداپا داستان کنایه‌آمیز کوتاهی است دربارهٔ فرصت‌های ازدست‌رفته و دارای آن ابهام غریبی است که در بینش بابلیان، مشخصهٔ برخورد خدایان با انسان بوده و از عیار و روح اثر گیل‌گمش بسیار دور است.