کتاب حماسه گیلگمش

من از شکست در میدان نبرد واهمه داشتم، اما کسی که در نبرد جان می‌سپارد، نیکبخت است. چون من می‌بایست در شرمساری بمیرم.

نماد زندگی تنها سنجاقک ماده‌ای است که تخم می‌پراکند و نظاره‌گر خورشید پرشکوه است. از روزگاران کهن تاکنون زندگی، جاوید نبوده است. ببین، خفتگان و مردگان چه‌سان به یک‌دیگر می‌مانند. خفتگان چون مردگانِ نقاب بر چهره‌اند. وقتی تقدیر به انجام می‌رسد، چه فرقی است بین خداوندگار و بنده؟

اموالت را به دور افکن، زندگی را حفظ کن. اموال جهان را پدیدهٔ تحقیر بنگر و روح خود را زنده نگاهدار. به تو می‌گویم، خانه‌ات را از هم بگسل و قایقی بنا کن. ابعاد کشتی که تو باید بسازی این است بگذار دکل اصلی آن برابر درازای آن باشد. سقف عرشه را چون طاقی که مغاکی عمیق را دربر می‌گیرد بساز. سپس نطفه تمام آفریدگان زنده را با خویش به درون کشتی ببر.»

او گفت: «گیل‌گمش این‌سان شتابناک به کجا می‌روی؟ تو هیچ‌گاه آن زندگی را که در جست‌وجویش هستی نخواهی یافت، وقتی خدایان انسان را آفریدند، مرگ را قسمت او قرار دادند، اما زندگی را برای خود نگاه داشتند. لیکن تو گیل‌گمش، اندرون خود را از طعام نیکو آکنده ساز، شب و روز، روز و شب در پایکوبی باش، شادمانی و جشن و طرب را پیشه کن. پوشاک نو به تن کن. در آب تن را بشوی، به کودک خردسالی که دست‌هایت را گرفته است مهر بورز و همسرت را در آغوش خویش شادمان ساز. چون این نیز قسمت انسان است.»

به تو می‌گویم، خانه‌ات را از هم بگسل و قایقی بنا کن. ابعاد کشتی که تو باید بسازی این است بگذار دکل اصلی آن برابر درازای آن باشد. سقف عرشه را چون طاقی که مغاکی عمیق را دربر می‌گیرد بساز. سپس نطفه تمام آفریدگان زنده را با خویش به درون کشتی ببر.»

گیل‌گمش پادشاه، با سایر انسان‌ها فرقی ندارد. تنها پس از بازگشت مار به آبگیر است که او به پوچی تلاش‌هایش برای رسیدن به چیزی که قادر به حفظ آن نیست، پی می‌برد. چنان‌که سیدوری گفته بود: «جست‌وجوی باد.» جست‌وجو به پایان می‌رسد و کاری جز بازگشت به خانه نمی‌ماند.

گیل‌گمش پس از سرگردانی در بیابان و زندگی چون یک شکارچی فقیر و پوشیدن پوست جانوران به گذرگاه‌هایی در کوهستان می‌رسد و در آن‌جا با شیرهایی روبه‌رو می‌شود که زیر نور ماه به بازی مشغولند و آن‌ها را می‌کشد. این بخش داستان که عمداً آورده شده، احتمالاً اهمیتی داشته است که امروزه ما آن را درک نمی‌کنیم. چون در بسیاری از مُهرها تصویری را که عموماً گمان می‌رود گیل‌گمش باشد در نبرد با شیرها می‌بینیم.

«آسمان و زمین که در آغاز به هم پیوسته بودند، جدا می‌شوند و سپس آفرینش انسان انجام می‌گیرد. بعد، اَن خدای آسمان، آسمان را می‌برد و ان‌لیل خدای هوا، زمین را.

در دسامبر ۱۸۷۲ طی بازدیدی از جامعهٔ تازه تأسیس‌یافتهٔ «باستان‌شناسی عهد عتیق» جورج اسمیت اعلام کرد: «کمی پیش، من در میان لوحه‌های آشوری موجود در موزهٔ بریتانیا، شرحی از توفان نوح را کشف کردم.»

وقتی لیارد شروع به حفاری در نینوا کرد امیدوار به یافتن معدودی از نسخ بود، اما درواقع کتابخانه‌ای مدفون‌شده و ادبیاتی گمشده را کشف کرد که بسیار بیش از انتظارش بود.