بریده‌هایی از کتاب استالین جوان؛ از تولد تا انقلاب اکتبر

به دشواری می‌توان «اعانه‌ها» را از «باج‌ها» متمایز ساخت زیرا اعمالِ مجرمانه‌ای که استالین در این زمان علیه ثروتمندان به‌کار می‌بست شامل «سرقت، یورش مسلحانه، اخاذی از خانواده‌های ثروتمند و ربودنِ فرزندان این خانواده‌ها در خیابان‌های باکو در روز روشن و سپس درخواستِ باج به نامِ کمیته انقلاب» می‌شد. اسد بی به‌خاطر می‌آورد: «ربودنِ کودکان در آن زمان امرِ معمول و روزمره‌ای بود. من در آن روزها، پسربچه بودم. یادم هست که هرگز بدون همراهی سه محافظِ تفنگدار و یک خدمتکار مسلحِ اسب سوار که از پشت سر همراهی‌ام می‌کردند، قدم به داخل خیابان نمی‌گذاشتم.»

استالین از طریقِ روابط و تماس‌های خود با مسلمانان، به انقلابِ مشروطه ایران نیز یاری‌های تسلیحاتی قابل‌توجهی رساند. او تعدادی مبارز و مقادیری سلاح را زیرنظر سرگو اورژونیکیدزه به ایران فرستاد تا به براندازی حاکمِ مستبد ایران، محمدعلی‌شاه، کمک کند. بلشویک‌های استالین سعی در ترور شاه ایران کردند. استالین حتی از مرز ایران عبور کرد و خود را به شهر رشت رساند تا در آن‌جا شخصآ پارتیزان‌هایش را سازماندهی کند. به این ترتیب حضور استالین در «کنفرانس تهران» در سال ۱۹۴۳ اولین حضور وی در ایران نبود.

سوسو در چنان نومیدی‌ای به سر می‌برد که دوستانش نگران بودند مبادا وی با اسلحه مازوری که داشت خودکشی کند. استالین بعدها به یکی از دوستان مؤنث خود گفت: «غم و غصه چنان بر من غلبه کرده بود که رفقایم اسلحه مرا از دستم گرفتند. پی بردم که چه چیزهای زیادی در زندگی بوده که قدرشان را ندانسته بودم. موقعی که همسرم زنده بود، بعضی وقت‌ها شب‌ها به خانه برنمی‌گشتم. هر زمان که می‌خواستم از خانه بیرون بروم به او می‌گفتم که نگرانِ من نباشد اما موقعی که به خانه برمی‌گشتم، می‌دیدم که او آن‌جا نشسته و تمام شب را بیدار در انتظار من مانده است.»

باکو در سال ۱۹۰۱ نیمی از نفت مصرفی جهان را تولید می‌کرد ـ و جایزه معروف نوبل در سال ۱۹۱۲ از محل سودهای سرشار نفتی خاندانِ نوبل در باکو، برقرار شد.

. لنین به دو کلاهبردار بلشویک حقه‌باز دستور داده بود که با دو خواهر بی‌بهره از زیبایی، که ارثیه هنگفتی از عموی سرمایه‌دار خود (اشمیت) به ارث برده بودند، ازدواج کنند. این دو بلشویک دستور داشتند که بعد از ازدواج با خواهران اشمیت مال و اموال آن‌ها را بالا بکشند و سپس همه آن را در اختیار حزب بگذارند. دو بلشویک موفق به ازدواج با خواهرها شدند اما یکی از این دو، ویکتور تاراتوتا، ترجیح داد از ثروت همسرش برای خوشگذرانی‌های شخصی استفاده کند.

نمایندگانِ انقلابی حزبِ سوسیال دمکرات روسیه، درست مثلِ طبقه حاکمِ اتحاد شوروی در دهه‌های بعد، در ظاهر با هم برابر بودند اما درواقع برخی از آن‌ها برابرتر از بقیه بودند.

گنگسترهای استالین سپس به قطارِ عازم چیاتورا، که پولِ حقوقِ کارگرانِ معادن را با خود حمل می‌کرد، حمله‌ور شدند. گنگسترها و قزاق‌های محافظ قطار برای مدت دو ساعت با هم جنگیدند که ثمره آن کشته شدن دو قزاق بود. اعضای «دسته» تحت امر استالین عاقبت موفق به سرقت بیست هزار روبل از قطارِ چیاتورا شدند. تسینتسادزه به یاد می‌آورد که «پانزده هزار روبل از این بیست هزار روبل به گروهِ بلشویک (لنین در فنلاند) و مابقی آن به دسته خودمان جهت عملیات‌های آتی مصادره اختصاص داده شد.»

چیاتورا با قله‌های پوشیده از برفش، صخره‌های پرشیبش و ابرهای کم‌ارتفاعش به سرعت در حال رشد و ترقی بود: معادنِ منگنز اطرافِ این شهر، بزرگ‌ترین معادن منگنز روسیه و تأمین‌کننده شصت درصد از مجموعِ تولیدِ منگنزِ جهان بود. در تپه ماهورهای کانی‌دار و آکنده از گرد و غبارِ منطقه حدود ۳۷۰۰ معدنکارِ «تیره‌پوست» روزی هجده ساعت جان می‌کندند و در مقابل حقوق‌های اندکی دریافت می‌کردند. معدنکاران نه حمامی داشتند و نه حتی خانه‌ای برای خوابیدن. آن‌ها شب‌ها در داخلِ معادن می‌خوابیدند.

لنین خواهان تبدیل حزب به فرقه ممتازی از انقلابیون حرفه‌ای بود اما مارتف از عضویت و مشارکتِ گسترده‌ترِ کارگرانِ معمولی در حزب طرفداری می‌کرد. لنین که از مواجهه‌های تفرقه برانگیز لذت می‌برد، حزب را به دو جناح تقسیم کرد. وی مدعی شد که گروه وی در «اکثریت» (بلشویک) و گروه مارتف در «اقلیت» (منشویک) است.

رفیق سوسو معمولا کتِ قزاقی به تن می‌کرد، کلاه لبه‌دار سیاه معروفش را بر سر می‌گذاشت و یک شال گردنِ قزاقی سفید رنگ را روی شانه‌هایش می‌انداخت. این طرزِ لباس پوشیدن به زودی در بین پیروانِ انقلابی سوسو رایج و محبوب شد. افرادی را که این‌گونه لباس می‌پوشیدند «سوسوئیست‌ها» می‌گفتند؛ که باید آن را نسخه اولیه «استالینیست‌ها» قلمداد کرد.

سوسو آن شب سخنان هراسناک و ملودراماتیک خود را این‌گونه پایان داد: «ما نباید از مرگ بترسیم! خورشید دارد طلوع می‌کند. بیایید زندگی‌های خودمان را فدا کنیم!»

جاسوس‌های نفوذی در ازای دریافت حقوق‌های گزاف نه فقط به داخل سازمان‌های انقلابی نفوذ می‌کردند بلکه بعضی وقت‌ها هدایت و رهبری این سازمان‌ها را نیز برعهده می‌گرفتند. اوخرانا حتی موفق به تأسیس «گروه‌های انقلابی» و «اتحادیه‌های کارگری» خاصِ خودش شده بود. این نوع تشکیلاتِ بدلی صرفآ با هدفِ دامن زدن به جنون سوءظن و پارانویا در بین انقلابیون تأسیس می‌شدند. هدف اصلی این بود که انقلابیون را کاملا نسبت به یکدیگر بی‌اعتماد کرده، آن‌ها را غیر فعال و منزوی کنند.

جاسوس‌های نفوذی در ازای دریافت حقوق‌های گزاف نه فقط به داخل سازمان‌های انقلابی نفوذ می‌کردند بلکه بعضی وقت‌ها هدایت و رهبری این سازمان‌ها را نیز برعهده می‌گرفتند. اوخرانا حتی موفق به تأسیس «گروه‌های انقلابی» و «اتحادیه‌های کارگری» خاصِ خودش شده بود. این نوع تشکیلاتِ بدلی صرفآ با هدفِ دامن زدن به جنون سوءظن و پارانویا در بین انقلابیون تأسیس می‌شدند. هدف اصلی این بود که انقلابیون را کاملا نسبت به یکدیگر بی‌اعتماد کرده، آن‌ها را غیر فعال و منزوی کنند.

جاسوس‌های نفوذی در ازای دریافت حقوق‌های گزاف نه فقط به داخل سازمان‌های انقلابی نفوذ می‌کردند بلکه بعضی وقت‌ها هدایت و رهبری این سازمان‌ها را نیز برعهده می‌گرفتند. اوخرانا حتی موفق به تأسیس «گروه‌های انقلابی» و «اتحادیه‌های کارگری» خاصِ خودش شده بود. این نوع تشکیلاتِ بدلی صرفآ با هدفِ دامن زدن به جنون سوءظن و پارانویا در بین انقلابیون تأسیس می‌شدند. هدف اصلی این بود که انقلابیون را کاملا نسبت به یکدیگر بی‌اعتماد کرده، آن‌ها را غیر فعال و منزوی کنند.

«همه احساسات مهرآمیز برای خانواده، دوستی، حق‌شناسی و حتی شرف و آبرو، باید برای کار انقلابی زیر پا گذاشته می‌شد.» این یکی از اصول اساسی در رساله پرخواننده «اصول ایمان انقلابی» نچایف، نیهیلیست معروف روسی بود.

استالین در دوران دیکتاتوری‌اش همواره دوست داشت با پوتین‌ها یا چکمه‌های ساق بلند در انظار عمومی ظاهر شود. این صرفآ یک ژستِ نظامی‌گرایانه نبود، بلکه نمایانگر قدردانی خاموش استالین از پدرش و پوتین‌های چرمی زیبایی بود که وی با دستان خودش آن‌ها را می‌دوخت.

اما او واقعآ به چه چیزی باور داشت؟ بگذارید با واژه‌های خودش توضیح بدهد. مارکسیسمِ استالین به معنای این بود که «پرولتاریای انقلابی به تنهایی از سوی تاریخ مقدر شده که نوعِ بشر را آزاد کرده و شادی را برای جهان به ارمغان آورد.» اما نوعِ بشر تا قبل از دستیابی به «سوسیالیسمِ محقق شده علمی» مجبور به از سر گذراندنِ «گرفتاری‌ها، رنج‌ها و دگرگونی‌های عظیمی» خواهد بود. قلبِ این مسیرِ مُقدّر، «نبردِ طبقاتی است: مارکسیسم یعنی آن توده‌هایی که آزادیشان کاتالیزوری است برای آزادی فرد.»

استالین به مخاطبان خود گفت: «موقعی که این استدلال را شنیدم، زدم زیر خنده! تا پیش از این، تصور می‌کردم سیمون از طریقِ نتیجه‌گیری‌های فلسفی پی به عدم وجود خدا برده، اما حالا برایم روشن شده بود که او از ترس این‌که هیزم به اندازه کافی برای جهنم وجود نداشته باشد، خدانشناس شده است!»

ویکتور هوگو تنها داستان‌نویسی نبود که زندگی استالین را تغییر داد. داستان‌نویس دیگری باعث شد که وی حتی نام خودش را هم تغییر دهد. سوسو بعد از مطالعه رُمان ممنوعه پدرکشی، نوشته الکساندر کازبگی، نام خود را به کوبا تغییر داد. کوبا، نامِ قهرمان ـ راهزنِ قفقازی کتاب پدرکشی است.

شب‌ها بازرس آباشیدزه (خال‌سیاه) مشغول گشت‌زنی در خوابگاه می‌شد تا اطمینان یابد که همه چراغ‌ها خاموش است و هیچ‌کسی مشغول مطالعه «کتاب‌های ضاله» یا فسق و فجورهای آن‌چنانی نیست. اما به محض رفتن آباشیدزه، پسرها شمع‌ها را روشن و مطالعه کتاب‌ها را دوباره آغاز می‌کردند. ایرماشویلی می‌گوید: «سوسو معمولا در خواندنِ کتاب افراط می‌کرد و خیلی کم می‌خوابید به طوری که همیشه چشم‌هایش پُف داشت و بیمار به نظر می‌رسید. نهایتآ موقعی که سوسو به سرفه کردن می‌افتاد، من کتاب را از دستش می‌گرفتم و شمع را خاموش می‌کردم.»