بریده‌هایی از کتاب گزیده دیوان سعدی

سعدیا دی رفت و فردا همچنان موجود نیست در میان این و آن فرصت شمار امروز را

یکی روبهی دید بی‌دست و پای فرو ماند در لطف و صنع خدای که چون زندگانی به سر می‌برد بدین دست و پای از کجا می‌خورد درین بود درویش شوریده رنگ که شیری در آمد شغالی به چنگ شغال نگون‌بخت را شیر خورد بماند آنچه روباه از آن سیر خورد

چو کاری برآید به لطف و خوشی چه حاجت به تندی و گردنکشی

یکی بر سر شاخ بن می‌برید خداوند بستان نگه کرد و دید بگفتا گر این مرد بد می‌کند نه با من که با نفس خود می‌کند

ـ حق جّل و علا می‌بیند و می‌پوشد و همسایه نمی‌بیند و می‌خروشد.

او می‌رود دامن‌کشان، من زهر تنهایی چشان دیگر مپرس از من نشان، کز دل نشانم می‌رود

چو بینی یتیمی سرافکنده پیش مده بوسه بر روی فرزند خویش

بی‌حسرت از جهان نرود هیچ کس بدر الّا شهید عشق به تیر از کمان دوست

من از آن روز که در بند توام آزادم پادشاهم که به دست تو اسیر افتادم همه غم‌های جهان هیچ اثر می‌‌نکند در من از بس که به دیدار عزیزت شادم من که در هیچ مقامی نزدم خیمه انس پیش تو رخت بیفکندم و دل بنهادم به سخن راست نیاید که چه شیرین سخنی وین عجیب‌تر که تو شیرینی و من فرهادم

مده ای حکیم پندم که به کار در نبندم که ز خویشتن گزیرست و ز دوست ناگزیرم برو ای سپر ز پیشم که به جان رسید پیکان بگذار تا ببینم که، که می‌زند به تیرم

نفحات صبح دانی ز چه روی دوست دارم که به روی دوست ماند که برافکند نقابی

ما یوسف خود نمی‌فروشیم تو سیمِ سیاهِ خود نگه‌دار

باور مکن که صورت او عقل من ببرد عقل من آن ببرد که صورت نگار اوست گر دیگران به منظر زیبا نظر کنند ما را نظر به قدرت پروردگار اوست

دو بیتم جگر کرد روزی کباب که می‌گفت گوینده‌ای با رباب دریغا که بی‌ما بسی روزگار بروید گل و بشکفد نوبهار بسی تیر و دی ماه و اردیبهشت برآید که ما خاک باشیم و خشت

هر شب اندیشه دیگر کنم ورای دگر که من از دست تو فردا بروم جای دگر هر کسی را سر چیزی و تمنای کسی است ما به غیر از تو نداریم تمنای دگر هر صباحی غمی از دور زمان پیش آید گویم این نیز نهم بر سر غم‌های دگر باز گویم نه که دوران حیات این همه نیست سعدی امروز تحمل کن و فردای دگر

مرا به هیچ بدادی و من هنوز بر آنم که از وجود تو مویی به عالمی نفروشم

در سرای نشاید بر آشنایان بست

سعدی اگر عاشقی، میل وصالت چراست؟ هر که دل دوست جست مصلحت خود نخواست

از در درآمدی و من از خود بدر شوم گویی کزین جهان به جهان دگر شدم

هزار سال پس از مرگ من چو باز آیی ز خاک نعره بر آرم که مرحبا ای دوست