بریده‌هایی از کتاب درمان رودرواسی

توضیحِ زیادی: توضیح دادن زیاد یكی از شیوه‌های غلطی است كه فرد در مواجهه با دیگران از آن استفاده می‌نماید، به‌نحوی كه سعی در جلب رضایت و توافق آنان را دارد كه این توضیح دادن‌ها ممكن است منجر به اصرار طرف مقابل وی گردد و از آن‌جایی‌كه جلب رضایت دیگران برای وی مهم است امكان تسلیم شدن وی افزایش می‌یابد.

بهانه تراشی: بهانه‌آوردن در مقابل خواسته‌های دیگران كه مایل به انجام آن نیستید، روشی منفعلانه به حساب می‌آید. اگر کسی از شما درخواستی میکند در مقابل درخواستش بهانه نیاورید زیرا امکان اینکه دلیل تان خنثی شود زیاد است. سعی كنید این شیوه را كنار بگذارید، به‌طور كلّی غیبت كردن (پشت سر دیگران صحبت كردن)، دروغ گفتن و بهانه آوردن شیوه‌ی منفعلانه است، كه بهتر است شیوه‌ی جرأت مندانه و قاطعانه را جایگزین آن كنید.

فرار: فرار كردن از موقعیت‌ها یا اشخاصی كه در مقابل آن‌ها دچار رودرواسی می‌شوید، مشكل شما را حل نمی‌كند بلكه باید شجاعانه با مشكل خود برخورد نمایید. پس به‌جای پاك كردن مسأله آن‌را حل كنید. اگر از این می‌ترسید كه رییس‌تان با دیدنتان از شما بخواهد عصر تا دیروقت كارهایی را بدون گرفتن اضافه‌كار انجام دهید، و مجبور می‌شوید طرف رییس‌تان آفتابی نشوید، نه تنها مشكل شما حل نمی‌شود (رودرواسی، كار كردن بدون گرفتن دستمزد) بلكه مشكل جدید (ترس، پنهان شدن، ...) به آن اضافه می‌شود. یك بار ولی برای همیشه به او بگویید: "تنها در مقابل گرفتن دستمزدِ اضافه، كار می‌كنید" یا "وقت ندارید اضافه كار كنید".

پذیرش تام: پذیرش بدون قید و شرط و تصمیم‌هایی كه گرفته شده، شما را (در دید دیگران و از نقطه نظر آنان) تبدیل به فردی "بله قربان" گو و مُطیع محض می‌كند.

عدم مشاركت: عدم مشاركت و عدم فعّالیت در بحث‌ها باعث كاهش اطّلاعات و تضعیف مهارت کلامی و ارتباطی شما می‌شود و درجایی‌كه می‌خواهید تصمیم‌گیری و ابراز نظر و ابراز وجود كنید دچار مشكل می‌شوید.

ممتنع بودن: كسانی‌كه استقلال فكری ندارند و به دیگران وابسته هستند و نسبت به مسائل مختلف بی‌نظر هستند و تصمیم‌گیری را به دیگران واگذار می‌كنند، به‌تدریج تبدیل به فردی منفعل و پذیرا می‌شوند و دیگران این افراد را این‌گونه می‌شناسند. لذا هم خودشان این‌گونه عادت می‌كنند و هم اطرافیانشان.

در همه حال و در هر شرایط و سنّی خود را برای تغییر آماده كنید، شاید تغییرات تدریجی باشند ولی امكان‌پذیر هستند.

ایمان نداشتن به خود: نداشتن اعتماد و ایمان به سخنان و تصمیم خود می‌تواند باعث كم‌رنگ‌كردن و غیرمؤثّر شدن آن گردد. قبل از هر سخن و تصمیمی باید به آن ایمان داشته باشید تا مؤثّر واقع شود و اگر عدّه‌ای مقابل شما ایستادند، با ایمانی كه به سخن و تصمیم خود دارید، سریع عقب‌نشینی نخواهید كرد.

سر به زیری: پایین انداختن سر و نگاه به پایین نیز نشانه‌ی خوبی برای برقراری روابط كلامی با دیگران نیست. شما باید بتوانید در چشمان مخاطب (مخاطبین) خود نگاه كنید و با او (آن‌ها) بسیار محكم و استوار گفتگو كنید.

صدای ضعیف و لرزان: داشتن تُن صدای زیادی آرام، لرزان و خجول نشان‌دهنده‌ی شخصیتی ضعیف و پذیرا و شكننده و تسلیم‌پذیر در مقابل دیگران است. سعی كنید با صدایی محكم، قاطع و با اعتماد به نفس صحبت كنید.

مظلومیت: داشتن ظاهری مظلوم و ساده با گردنی كج، نشان‌دهنده‌ی منفعل بودن و پذیرای بدون قید و شرط نظرات و دستورات دیگران است. داشتن چنین ظاهری اصلاً به نفع شما نیست بلكه به نفع دیگران است.

استناد كردن به رییس، پدر، مادر، همسر یا مافوق، به‌جای استناد به خود، باعث می‌شود هیچگاه مستقل و مقتدر نشوید. اگر در مقابل فردی قرار بگیرید و برای تأیید نظر خود به نظر رییس‌تان استناد كنید ممكن است بازنده شوید

شیوة برخورد باید متناسب با موقعیت، جایگاه فرد، نوع رابطه و ویژگی‌هایی از این قبیل باشند. هیچ‌گاه نباید با فردی كه رِند و سلطه‌گر است و با فردی كه مُنصِف و راضی به حق خود است یكسان رفتار شود. لذا در مقابل یك فرد سوء استفاده‌گر هر نوع گذشت داشتن و نرمی نشان دادن منجر به پیشروی بیش‌تر وی در تسلّط بر شما می‌گردد، و گذشت داشتن در مقابل شخصی كه حد و حریم خود و دیگران را درك می‌كند و فردی قدرشناس است نمی‌تواند منجر به سوءاستفاده كردن وی از شما شود. پس باید بدانید رفتار هوشمندانه و انعطاف پذیر در مقابل شرایط و افراد داشته باشید.

شیوة برخورد باید متناسب با موقعیت، جایگاه فرد، نوع رابطه و ویژگی‌هایی از این قبیل باشند. هیچ‌گاه نباید با فردی كه رِند و سلطه‌گر است و با فردی كه مُنصِف و راضی به حق خود است یكسان رفتار شود. لذا در مقابل یك فرد سوء استفاده‌گر هر نوع گذشت داشتن و نرمی نشان دادن منجر به پیشروی بیش‌تر وی در تسلّط بر شما می‌گردد، و گذشت داشتن در مقابل شخصی كه حد و حریم خود و دیگران را درك می‌كند و فردی قدرشناس است نمی‌تواند منجر به سوءاستفاده كردن وی از شما شود. پس باید بدانید رفتار هوشمندانه و انعطاف پذیر در مقابل شرایط و افراد داشته باشید.

میزان اطّلاعات افراد از روابط اجتماعی، نقش مؤثّری در گیرافتادن یا نیفتادن در رودرواسی دارد. اگر در موقعیتی قرار بگیرید كه فاقد تجربه و اطّلاعات در آن زمینه باشید احتمال بیش‌تری وجود دارد كه تحت رودرواسی و سلطه قرار بگیرید، زیرا نمی‌توانید موضعی خاص داشته باشید و طرف مقابل به‌راحتی برایتان تصمیم‌گیری می‌كند. كسانی‌كه دارای اطلاعات بیشتری در مسایل اجتماعی هستند‌، كم‌تر دچار رودرواسی می‌شوند.

اگر در مقابل تعارف‌ها تسلیم شوید، عادت به منفعل شدن پیدا می‌كنید. اگر در مقابل تعارف‌ها كه توأم با احترام است، با بی‌احترامی آن را رَد كنید، عادت به پرخاشگری پیدا می‌كنید. ولی اگر محترمانه ولی قاطعانه تعارف‌ها را رَد كنید، ضمن رعایت ادب و احترام به میزبان و فرهنگ، از خودتان هم راضی خواهید بود.

اگر رفتار منفعلانه‌ای در مقابل سلطه‌گر نشان دهید، سلطه‌گر به‌راحتی و بیش‌تر می‌تازد ولی اگر بتوانید از خود و هر آن‌چه كه مربوط به شماست حفاظت و حراست كنید، سلطه‌گر حدّاقل به سراغ امثال شما نمی‌آید. فرهنگ ایرانیان، افغانی‌ها و تاجیک‌ها میهمان‌نوازی است، كه بسیار پسندیده و قابل احترام است ولی اگر میهمان‌نوازی باعث به مخاطره‌افتادن میزبان یا میهمان شود پسندیده نیست. اگر برای مهمان‌نوازی از تعارفات دست و پاگیر و اصرارهای مكرّر استفاده شود كه علاوه بر میزبان، مهمان هم به مخاطره بیفتد آن‌ نقطه قوت «میهمان‌نوازی» تبدیل به نقطه ضعف «میهمان‌آزاری» می‌شود؛ زیرا تعارف زیادی و اصرار باعث واداشتن دیگران به انجام كارهایی برخلاف تمایلشان می‌شود.

درصورتی كه فرزندانتان در انجام مسؤولیت‌ها اشتباهاتی داشتند، اشتباهشان را نادیده بگیرید، به آنها فرصت اشتباه بدهید و سعی در تشویق آنان، جهت ادامه‌ی كار نمایید و از سرزنش، نصیحت و ایراد گرفتن از آنها پرهیز كنید.

كم‌رویی، خجالتی‌بودن، انزوا‌طلبی، مهرطلبی، شرم و حیا، ترس، داشتن لهجه، لُكنت زبان، اختلالات گفتاری، ناتوانی كلامی، اختلالات شخصیتی، اعتماد به نفس ضعیف، عزّت نفس پایین، ترس از دست دادن دیگران یا محبّت دیگران، منفعل بودن، هوش هیجانی کم، رشد اجتماعی ضعیف، خوبی بیش از اندازه، سعی در راضی نگه‌داشتن دیگران از خود، تلاش برای بی‌نظیر شدن، تأخیر طولانی در پاسخ‌گویی و تصمیم‌گیری، عجله كردن در پاسخ‌گویی، هیجانی شدن و به‌عبارتی دیگر "جوگیر شدن"، عدم بلوغ فكری و اجتماعی، وابستگی به والدین، عدم استقلال فكری (با وجود افزایش سن)، زود تسلیم شدن و عدم توانایی در بحث كردن با دیگران و ... به‌عنوان عوامل فردی محسوب می‌شوند كه می‌توان با تمركز بر روی هر كدام، مشكلات ناشی از آن‌ها را، كه یكی از آن‌ها کمرویی است، از بین برد.

چرا حق خوری اتفاق می‌اُفتد؟ جاه‌طلبی، تعجیل برای به‌دست آوردن موقعیت‌ها، نداشتن اخلاق، محدودیت منابع و حاكم شدن نظام ضد ارزشی باعث می‌شود گروهی بخواهند حق گروه دیگری را پایمال کنند و بخورند، پس چه گروهی بهتر از کسانی که رودرواسی دارند یا کمرو هستند و توانایی مقابله ندارند؟ با تعاریفی كه از سلطه‌گر و سلطه‌پذیر ارایه شد، می‌توان گفت همان مقدار كه سلطه‌گر در‌ سلطه مؤثّر و مقصر است، سلطه‌پذیر هم مؤثر است. صِرفِ محكوم كردن سلطه‌گر به‌خاطر عملی كه انجام می‌دهد (سلطه) برای فرار از مسؤولیت خود به قصد نپذیرفتن سلطه‌، كافی و قانع‌كننده نیست، بلكه سلطه‌پذیران باید مهارت‌های مقابله‌ای با سلطه‌گر را بیاموزند تا بتوانند احقاق حق نماین