بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

امام صادق (ع) می‌فرماید: «ما یمنَعُ اَحَدَکم اِذا دَخَل عَلَیهِ غَمٌّ مِن غُمُومِ الدُّنیا اَن یتَوَضَّاَ ثُمَّ یدخُلَ مَسجِدَهُ وَ یرکعَ رَکعَتَینِ فَیدعُوَ الله فیهِما اَما سَمِعتَ الله یقُولُ: وَاستَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ؛ چه چیز مانع می‌شود که هر گاه بر یکی از شما غم و اندوه دنیایی رسید، وضو بگیرد و به سجده‌گاه خود برود و دو رکعت نماز بگزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده‌ای که خداوند می‌فرماید: "از صبر و نماز کمک بگیرید"؟»

پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند: «جُعِلَ قُرَّۀُ عَینِی فِی الصَّلَاة؛ نور چشم من نماز است.»

امام باقر (ع) فرمود: «مَنْ کسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَکسَل؛ هرکس در امور زندگی‌اش بی‌حال باشد و سرزنده نباشد در امور اخروی و معنوی‌اش بی‌حال‌تر و کسل‌تر است»

«شاکرانه بندگی کردن» زیباترین نوع عبادت است.

هر کسی که انسان مؤمن و معتقدی است بداند که امام باقر (ع) فرمود: «مَنْ کسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَکسَل؛ هرکس در امور زندگی‌اش بی‌حال باشد و سرزنده نباشد در امور اخروی و معنوی‌اش بی‌حال‌تر و کسل‌تر است» چنین کسی از بندگی خودش هم لذتی نمی‌برد.

نماز خوب، چه نمازی است؟ نگاه خود را به نماز اصلاح کنیم؟ ضرورت توجه به عظمت خدا راه ورود عظمت خدا در دل

«چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟» تا این نماز سرچشمۀ حیات ما باشد و زنده‌دلی و سرزندگی به ما بدهد؟ نمازی که عذاب وجدان ما را در برابر پروردگار عالم بکاهد، امکان بهره‌برداری از بهترین فرصت ارتقاء معنوی را به ما بدهد، زمینۀ بهبود دیگر اعمال ما را فراهم آورد. همان‌طور که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «بدان که تمام اعمالت تابعی از نمازت است (سایر اعمالت به نسبت قبولی نمازت ارزش پیدا می‌کند) پس کسی که نماز خود را ضایع کند، سایر اعمال خود را ضایع‌تر خواهد کرد.»

اشاره‌ای به ضرورت نماز خوب حالا باید دید چه نمازی ما را به این آثار و برکات ارزشمند می‌رساند؟ چه نمازی ما را به چنین درگاه پرانرژی و با نشاطی می‌رساند؟ معلوم است که هر نمازی، چنین آثاری ندارد؛ مثلاً نمازی که از سر رفع تکلیف باشد یا نمازی که توأم با کسالت باشد، چنین آثاری ندارد. ضمن آنکه نماز بی‌رونق، موجب عذاب وجدان آدم‌های با ایمان است. و انسان مدام احساس می‌کند بدهی خود را به خدا پرداخت نکرده است؛ تازه بعد از هر نماز کسالت‌بار، انسان بدهکارتر هم می‌شود. با نماز توأم با کسالت، نمی‌شود کسالت روح را برطرف کرد. پس نیاز به یک نماز خوب داریم. البته اینها فقط بخشی از دهها دلیل برای ضرورت نماز خوب است.

۳. اصلاح کردن امور دنیا

۲. تنظیم کردن روح انسان

برخی از آثار و برکات نماز خوب اشاره می‌کنیم: ۱. کاهش نقایص زندگی

خداوند بدون دلیل کاری را عمود خیمۀ دین قرار نمی‌دهد. از اینکه خداوند نماز را عمود خیمۀ دین قرار داده است، معلوم می‌شود در این نماز اسرار زیادی وجود دارد. اگر ما نمازمان را درست کنیم، به چیز دیگری احتیاج نداریم، چرا که خود نماز بقیه کارها را درست می‌کند. آثار و برکات نماز خیلی زیاد است. نماز امکان ویژه و مخصوصی است که در اختیار ما قرار داده شده تا به کمک آن مشکلات معنوی و مادی خودمان را حل کنیم، نماز کارکردهای بسیار زیاد و تأثیرات عجیبی بر روح انسان دارد.

نماز، خودش به تنهایی استاد انسان است. مثلاً هر بار بعد از خواندن نماز، وقتی که می‌خواهی سریع از سر سجاده بلند شوی و به سراغ کارهایت بروی، اگر به خودت بگویی: «بگذار تعقیبات نماز را هم بخوانم» و بعد کمی تأمل کنی و بنشینی تعقیبات نماز را بخوانی، همین باعث می‌شود یکی از بدی‌های روح تو از بین برود.

امیرالمؤمنین علی (ع) فرمودند: «شما به عمل به آنچه می‌دانید محتاج‌ترید تا به دانستن آنچه که نمی‌دانید.» ما بیشتر نیاز به عمل‌کردن به دانسته‌هایمان داریم تا دانستن چیزهای جدید. مکرر خدمت حضرت آیت الله العظمی بهجت (ره) می‌رسیدند و از ایشان سؤال می‌کردند که «برای رسیدن به عرفان و قرب الهی چکار کنیم؟» ایشان می‌فرمود: «اگر به آنچه می‌دانید عمل کنید و معلومات را زیر پا نگذارید، این تمام عرفان است.» و یا در پاسخ به اینکه «آیا در سیر به سوی خداوند، باید استاد داشت؛ و با فرض نبودن استاد، چاره چیست؟» مرقوم کردند: «بسمه تعالی- استاد تو، علم توست؛ به آنچه می‌دانی، عمل کن، آنچه را که نمی‌دانی، کفایت می‌شوی.» و در جای دیگری می‌فرماید: «اگر بدانیم اصلاح امور انسان به اصلاح عبادت، و در رأس آنها نماز است، که به واسطۀ خضوع و خشوع و آن هم به اِعراض از لغو محقّق می‌شود، کار تمام است!» شما فکر می‌کنید، بزرگان و عرفای ما که به جایی رسیدند با چه چیزی رسیدند؟ با همین نماز!

نماز محور تمامی عبادات و حتی طاعات است به حدی که فرموده‌اند: «اگر نماز بنده‌ای قبول شود، اعمال دیگر او نیز قبول می‌شود و اگر نمازش پذیرفته نشود، اعمال دیگر او نیز پذیرفته نخواهد شد»

همۀ بدبختی‌های ما نتیجه دل بستن به دنیاست. همۀ گرفتاری‌ها، همۀ اعصاب خُردی‌ها، همۀ افسردگی‌ها نتیجۀ دل بستن به دنیاست.

البته منظور از این تکبر، تکبر در مقابل حق و تکبر در مقابل ولی خدا است نه تکبرهای کوچک و معمولی بین آدم‌ها.

رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرماید: «کسی که ذره‌ای تکبر در قلبش باشد حتی بوی بهشت هم به مشامش نمی‌رسد.»

طرف بابایش آمده داخل خانه، اما او همین‌طوری نشسته و پایش را دراز کرده! آخر پدرت واسطه خلقت تو بوده! اگر هفتاد مرتبه هم بابایت را به دوش بگیری و به حج ببری، حقش را نمی‌توانی ادا کنی، مادرت که دیگر هیچ!

آثار و فواید نماز مؤدبانه ۱. از بین رفتن تکبر ۲. عظمت یافتن خدا و تحقیر شدن دنیا در دل ۳. ساختن شخصیت انسان ۴. اصلاح نفس با نماز اول وقت ۵. تقویت خوبی‌ها در روح انسان نماز مؤدبانه می‌تواند کرور کرور منافع به من و تو برساند. چرا از آن بهره نبریم؟ چرا وقتی می‌توانیم با رعایت برخی نکات ساده، مؤدبانه نماز بخوانیم و از آثار و برکات آن بهره‌مند شویم این کار را انجام ندهیم؟ اگر به منافع و بهره‌هایی که از خواندن نماز مؤدبانه نصیب ما می‌شود، درست توجه کنیم، طبیعتاً اشتیاق بیشتری به آن پیدا خواهیم کرد.