بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

خیلی‌ها بلد هستند وقتی به یک غریبه می‌رسند، لبخند بزنند. امّا هنر این است که وقتی به کسانی که برایت تکراری شده‌اند می‌رسی، احترام بگذاری و لبخند بزنی؛ حتی اگر حال و حوصله نداشته باشی. یعنی وقتی به پدرت، مادرت، همسرت و بچه‌هایت، می‌رسی، عین غریبه‌ها لبخند بزنی. این است که نشان می‌دهد تو آدم با ادبی هستی.

«شاکرانه بندگی کردن» زیباترین نوع عبادت است

انسان تا وقتی از زندگی خودش لذت نبرد که با خدا رفیق نمی‌شود. آدم دَمَغ، بدعُنق و بداخلاق، که به سمت خدا نمی‌رود. این آدم همیشه با خودش و دیگران درگیر است. آدم اول باید درست زندگی کند، و برای اینکه درست زندگی کند، اول باید درست نماز بخواند.

نماز اول وقت بخوان و در نماز، مشکلاتت را فراموش کن! بگو بی‌ادبی است درِ خانه خدا به مشکلاتم فکر کنم. با مشکلاتت مثل کفش، رفتار کن! آنها را دمِ در بگذار و با خودت داخل نیاور.

حضرت فاطمۀ زهرای (س) می‌فرماید: «خداوند نماز را برای دوری از تکبر، واجب کرده است؛ فَرَضَ اللهُ... الصَّلَاةَ تَنْزِیهاً عَنِ الْکبْرِ»

هر کسی نمازش را خواند و بدون خواندن تعقیبات بلند شد و رفت، خدا به ملائکه می‌فرماید نمازش را به او پس دهید. من به او گفته‌ام بعد از نماز یک دعای مستجاب داری و هر چه از من بخواهی به تو می‌دهم اما او بلند شد و رفت. کجا می‌رود؟ تعقیبات نخوانده، می‌خواهد کدام امر دنیایش را برود درست کند؟ مگر نمی‌داند همه امورش دست من است. ملائکۀ من! می‌خواهید کارهایش را خراب کنم تا بفهمد که همۀ حوائج و نیازهایش دست خودم است؟!

علی (ع) فرمودند: «شما به عمل به آنچه می‌دانید محتاج‌ترید تا به دانستن آنچه که نمی‌دانید.»

شخصی از حضرت امام حسن مجتبی (ع) سئوال کرد: ـ دخترم را به چه مردی شوهر دهم؟ حضرت فرمود: ـ کسی که باتقوا باشد. ـ آقا جان دیگر چه؟ ـ فقط همان؛ باتقوا باشد. ـ آقا جان، باتقوا بودن کفایت می‌کند؟ ـ بله، چون دختر تو یا دختر خوبی است یا دختر بدی است. اگر دختر بدی باشد، این مرد باتقواست که او را تحمل می‌کند؛ بقیه که تحملش نمی‌کنند. برای چه باید تحملش کنند؟! و اگر دخترت آدم خوبی است، این مرد باتقواست که از او تشکر می‌کند و قدر او را می‌داند

نگو: «زودتر نماز را تمام کنم تا به فلان کارم برسم!» نگو: «بروم مغازه، دیر شده است؛ الان مشتری‌ها را از دست می‌دهم!» نگران نباش، سجده را کمی طولانی کن، آن مشتری‌ای که باید حسابی تو را به نوا برساند می‌آید، دو دقیقه دیرتر می‌آید؛ همۀ کارها دست خداست

خدایا به ما توفیق رعایت ادب و آداب نماز و ایستادن در محضر خودت را عنایت فرما!

آقادامادهای قدیمی همه اعتراف می‌کنند که آن وقتی که در مجلس خواستگاری بوده‌اند، با اینکه مثل بقیه نبودند و مثل بقیه راحت رفتار نمی‌کردند، اما زجر و شکنجه نمی‌کشیدند. با اینکه راحت نبودند و در مجلس خواستگاری به خودشان سختی می‌دادند، اما لذت هم می‌بردند. ـ آقاداماد راحت باش! تا بیرون بودی که از دیوار راست بالا می‌رفتی، حالا چه شده که اینجا آمدی این‌قدر برای ما مرتب نشسته‌ای؟ چرا این‌قدر به خودت سخت می‌گیری؟ آقاداماد می‌گوید: ـ چون می‌خواهند مرا بپسندند، شما که آب از سرتان گذشته و خیالتان راحت است، امشب نوبت من است و قرار است مرا بپسندند نه شما را. الان دارند مرا نگاه می‌کنند. فدایت شوم، نمی‌شود در همۀ زندگی‌ات آقاداماد باشی؟! یعنی هر کسی هر کاری کرد، تو مثل او نباشی. بگویی: دارند مرا می‌پسندند، به بقیه کاری ندارند. خداوند نشسته و دائم دارد به من نگاه می‌کند. همان خدایی که: «لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ» یعنی حتی یک لحظه هم چرت نمی‌زند.

در این جلسۀ خواستگاری، می‌گویند: ـ دختر خانم! آقاداماد! با هم صحبت کنید ببینید همدیگر را می‌پسندید یا نه! دختر خانم برمی‌گردد و می‌گوید: ـ آقا پسر، شما نماز اول وقت می‌خوانید؟ آقا پسر که جا خورده، می‌گوید: ـ شما به نماز اول وقت من چکار داری؟ مگر شما امام جماعت مسجد هستی؟ مگر قرار است در حوزۀ علمیه گزینش شوم؟ اصلاً بگو ببینم شما خودت نماز می‌خوانی که داری این را از من می‌پرسی؟ ـ نه! من اصلاً نماز نمی‌خوانم. من دارم از شما می‌پرسم. شما نماز اول وقت می‌خوانی یا نه؟ ـ اول وقت که نمی‌خوانم. فقط گاهی اوقات نماز می‌خوانم، چه برسد به اینکه بخواهم اول وقت بخوانم. ـ شما از نظر خودتان، معتقد هستید که باید دستور خدا را گوش کرد؟ ـ آره، از نظر دیدگاهی با نماز مشکلی ندارم. ولی حالش را ندارم که همیشه نماز بخوانم و اول وقت هم بخوانم! ـ پس جواب من هم منفی است!

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «مبادا کارهای دنیا شما را از نماز خواندن در وقتش باز دارد، که خداوند گروه‌هایی را به خاطر بی‌اعتنایی به وقت نماز نکوهش کرده، و فرموده: "وای بر آن نمازگزاران که از نمازشان غافلند" یعنی آنهایی که نسبت به وقت‌های نماز غفلت می‌ورزند و آن را سبک می‌شمارند.»

از امام جواد (ع) پرسیدند: «مؤدب بودن پیش خدا یعنی چه؟» حضرت فرمود: «قرائت صحیح قرآن»

از آنجایی که خدا می‌دانست چه آثار و برکات فوق‌العاده‌ای در سجدۀ نماز وجود دارد و بندگانش در حالت سجده چقدر به او نزدیک هستند، در هر رکعتی دو تا سجده گذاشته است. شما هم از آن ابتدای نماز که «الله اکبر» گفتی، عشقت به آن لحظات سجده باشد. بگو: «جانم! الان یک رکوع می‌روم، بعد می‌روم به سجده.» تا از سجدۀ اول بلند شدی، انگار قلبت دارد از قفسۀ سینه بیرون می‌آید، دلت دارد از جا کنده می‌شود که خدا صدا می‌زند: «صبر کن عزیزم، دوباره برو به سجده» از سجده که می‌خواهی بلند شوی مثل این است که می‌خواهند نفست را بگیرند. این‌قدر سجده را دوست داری! بعد از سجدۀ دوم، دیگر نمی‌توانی بلند شوی. می‌گویی: «خدایا من نمی‌خواهم از سجود در خانه تو سر بردارم» خدا می‌فرماید «دستت را بده به من عزیزم، می‌دانم تو دیگر نمی‌توانی، می‌دانم دیگر دوست نداری سر از خاک در خانه‌ام برداری، می‌دانم چقدر سجده را دوست داری. بیا خودم کمکت می‌کنم» لذا می‌گویی: «بِحَوْلِ اللهِ وَ قُوَّتِهِ أَقُومُ وَ أَقْعُدُ؛ به یاری و قوت خداوند بلند می‌شوم و می‌نشینم.»

رسول اکرم (ص) فرمود: خداوند در مورد کسی که بعد از نماز تعقیبات نمی‌خواند و از خدا چیزی نمی‌خواهد، به ملائکه‌اش چنین می‌فرماید: «ملائکه من، این بندۀ مرا نگاه کنید. امر مرا انجام داد ولی از من حاجتی نخواست. انگار از من بی‌نیاز است. نمازش را بگیرید و به صورتش بزنید»

همۀ ما استادی به نام نماز داریم؛ نماز استاد رساندن انسان به خداست. نماز زنده است، شعور دارد، متحرک است، فعال است، بصیر است، آگاه است.

اگر دیدی حافظه‌ات دارد ضعیف می‌شود، اگر مشکلاتی مثل افسردگی، عصبی مزاج بودن و بسیاری از این بیماری‌های روحی و روانی پیدا کرده‌ای، اول از همه نمازت را بررسی کن، ببین نمازت چه اشکالی دارد؟ اگر ذهنت درست کار نمی‌کند باید حدس بزنی که شاید از ناحیۀ نمازت باشد، شاید به اصطلاح، نمازِ خونت کم شده است و اگر چند واحد نماز به روح خودت تزریق کنی، به احتمال زیاد تعادل و آرامش پیدا خواهی کرد.

با «دلم می‌خواهدِ» خودتان مخالفت کنید، تا از زندگیتان لذت ببرید و عیش‌تان مکدر نشود. هر کس بیشتر خودش را کنترل کند، بیشتر لذت می‌برد.

وَاستَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ؛ چه چیز مانع می‌شود که هر گاه بر یکی از شما غم و اندوه دنیایی رسید، وضو بگیرد و به سجده‌گاه خود برود و دو رکعت نماز بگزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده‌ای که خداوند می‌فرماید: "از صبر و نماز کمک بگیرید"؟»