بریده‌هایی از کتاب ترجیح می‌دهم که نه (بارتلبی محرّر و سه جستار فلسفی)

اینک، ما در وضعیتِ طبقه‌بندیِ شخصیت‌های بزرگ ملویل هستیم. در یک قطب، آن تک‌شیداها یا دیوهایی‌اند که اراده به نیستی به پیش می‌راندشان، آن‌هایی که به انتخابی هیولایی دست می‌یازند: اهب، کلاگرت، بَبو و ... اما در قطب دیگر، آن فرشتگان یا خودبیمارانگارانِ قدیس‌مآب‌اند، انسان‌هایی بالنسبه ابله، مخلوقاتی سرشته از معصومیت و خلوص، سرشار از ضعفِ ذاتی، لیکن در عین حال سرشار از زیبایی‌ای غریب.

من ترجیح می‌دهم که نه فرمولِ شیمیایی یا کیمیاییِ بارتلبی است، اما می‌توان به گونه‌ای معکوس من خاص نیستم را مکملِ جدایی‌ناپذیر آن به شمار آورد.

اگر حقیقت داشته باشد که شاهکارهای ادبیات همیشه نوعی زبان خارجی را درون زبانی که در آن نوشته شده‌اند، شکل می‌دهند، آنچه رگه‌ای از جنون است، چه دم روان‌پریشانه‌ای (psychotic) است که از این طریق به زبان، در کل، وارد می‌شود! روان‌پریشی، به شکلی مشخصه‌وار، « روندی » (procedure) را به کار می‌اندازد که با زبانی عادی، زبانی معیار، به شیوه‌ای برخورد یا رفتار می‌کند که به آن « شکلِ » زبانی بدوی و ناشناخته « می‌بخشد »، زبانی که شاید بهتر باشد فرافکنی یا تجسدی از زبان خداوند خوانده شود و زبان را، به عنوان یک کلیت، مغلوب ساخته و از پا درخواهد آورد.

ابزار بقای او ترجیح دادنِ مقابله « نکردنِ » نسخه‌هاست، لیکن بدین منوال، رونویسی کردن را هم ترجیح « نمی‌دهد »؛ او مجبور بود که اولی را پس بزند تا بعدی را ناممکن سازد. این فرمول دو مرحله دارد و باید پیوسته قوای خود را با گذراندنِ مکرر و مکررِ مراحلی واحد تجدید کند. به همین دلیل است که وکیل دعاوی، هر بار و هر بار، این تأثرِ سرگیجه‌وار را می‌پذیرد که همه چیز دارد مرتباً از صفر آغاز می‌شود.

هیچ چیز را به چیزی ترجیح نخواهم داد: نه خواستِ هیچ (nothingness)، بلکه بربالیدن و گسترش نوعی هیچیِ خواست ‫(the will). بارتلبی حقِ بقا را برده است؛ یعنی حقِ ساکن و سرپا ماندن در برابر دیواری کور. اگر از زبان بلانشو وام بگیریم، شاید بتوان گفت انفعال شکیبانهٔ ناب. بودن به منزلهٔ بودن و دیگر هیچ. او را وادار می‌کنند بگوید آری یا نه؛ اما اگر بگوید نه (به مقابله کردن نسخه‌ها، به دکانداری)، یا اگر بگوید آری (به رونویسی یا استنتاخ)، سریعاً مغلوب شده، بی‌مصرف شمرده خواهد شد و بقا نخواهد یافت. او تنها با چرخیدن در نوعی تعلیق که همگان را در فاصله نگه می‌دارد، می‌تواند بقا یابد

این فرمول نابودکننده است؛ زیرا که امور ترجیحی را از میان برمی‌دارد، درست همان گونه که بی‌رحمانه هر گونه امر غیرترجیحی را از میان برمی‌دارد.

به این نکته اشاره شده است که این فرمول، یعنی ترجیح می‌دهم نکند، نه تأیید است و نه نفی. بارتلبی « تن نمی‌زند، لیکن چنین هم نمی‌کند که بپذیرد، پیشروی کنَد و بعد در این پیشرفت فرو برود و بدین صورت، با پس‌کشیدنی ماهرانه از کلام، خودنمایی کند. »

تأثیر این واحد ـ فرمول block)_ (formula صرفاً به زیر سؤال بردن و به چالش کشیدنِ آن چیزی نیست که بارتلبی ترجیح می‌دهد نکند، بلکه در عین حال، ناممکن ساختن چیزی است که در کار انجامش بوده است، چیزی که پنداشته می‌شد او ترجیح می‌داد انجامش را ادامه دهد.

نیکولاس ریوئت توضیح می‌دهد که [جملاتی از این‌دست] مجموعه‌ای از متغیرهای دستوریِ معمول را پیش‌فرض می‌گیرد که نوعی فرمول غیرگراماتیکی به مثابهٔ حدِ (limit) آن‌ها خواهد بود: « او کردش را رقصید » حد عبارات به‌هنجارِ « او رقصید، او رقصش را رقصید، بنا کرد به رقصیدن و ... »

در دل گفتم، آری، بارتلبی پشت پرده‌ات بمان و آسوده باش؛ دیگر ترا نخواهم راند