بریده‌هایی از کتاب گفتگو در محضر امیرالمؤمنین علی(ع)

عرض کردم: سرورم اگر دشمن بخواهد صلح کند و پیش‌قدم شود، آیا باید با او صلح کرد، یا خیر؟ فقال (علیه السلام): لا تَدفَعَنَّ صُلْحاً دَعاک اِلَیهِ عَدُوُّ لِلهِ فیهِ رضی فَاِنَّ فِی الصُّلحِ دَعَةٌ لِجُنوُدِک وَ راحَةً مِنْ هُموُمِک وَ اَمن لِبلادِک وَلکنَّ الْحَذَرَ کلَّ الْحَذَرِ مِنْ عَدُوِّک بَعْدَ صُلْحِهِ فَاِنَّ الْعَدُوَّ رُبَّما قارَبَ لِیتَغافَلَ فَخُذْ بِالْحَزْمِ وَ اِتَّهِمْ فی ذلِک حُسْنَ الظَّنِّ. حضرت فرمودند: اگر دشمن تقاضای صلحی نمود که رضای خدا در آن باشد آن را رد مکن، زیرا در نتیجۀ صلح هم ارتش تو استراحت می‌کند، و خود را آماده خواهد ساخت، و هم خودت از فکر جنگیدن آرام‌گیری، و هم در نتیجۀ صلح، امنیت به کشور باز می‌گردد ولی زنهار، زنهار پس از صلح، کاملاً مراقب دشمن باش زیرا ممکن است صلح او نوعی تاکتیک و شیطنت باشد و خواسته بدین وسیله خود را به تو نزدیک کند و شبیخون بزند؛ لذا هرگز احتیاط را از دست مده و حسن ظن نداشته باش

فرمودند: آفت و آسیب‌پذیری مرد (یا حکومت) توانمند، ضعیف و ناتوان شمردن دشمن است. غرور و آسیب‌ناپذیر دانستن خود و کوچک شمردن دشمن می‌تواند اشخاص و حکومتهای قدرتمند را به زمین بزند و شکست دهد.

حضرت فرمودند: (فرمانداران، استانداران و تمام سران حکومت در هر رده‌ای که باشند باید توجه نمایند که) انتخاب همکاران نباید با تکیه بر زیرکی و زرنگی و خوشخوابی خودشان باشد. (زیرا مردم خود را به رنگ دلخواه درمی‌آورند و با رنگ عوض کردن تظاهر به صداقت و امانت و خوش خدمتی می‌نمایند)، پس برای شناخت آنها توجه کن که کدامیک درگذشته با والیان و مسئولین شایسته همکاری داشته (که سابقۀ او می‌تواند نشانۀ صداقت او باشد) و دقت کن هرکدام که در میان عموم مردم منشأ اثر بوده و به امانت‌داری و صداقت معروف و خوشنام است او را انتخاب بنما که این دقت تو در انتخاب افراد شایسته و لایق دلیل بر خیرخواهی تو برای خدا و حکومت است.

اختیار خود گیرد مقام و منزلتش بزرگ گردد و به مراد خویش برسد. * * * ۲ ـ پرسیدم: سرورم، آیا دشمن دیگری نیز وجود دارد که انسان مراقب او باشد؟ فرمودند: بله،