بریده‌هایی از کتاب پاریس از دور نمایان شد

باری قصه‌ها و تماشاهای پاریس همه ازین قبیل است و هوش و گوش مردم را برای این کارها دزدیده‌اند و مردم اوقات خود را بعد از کسب، صرف تماشای این نوع مضحکه‌ها و لهو و لعب‌ها می‌نمایند و ابداً در تمام پاریس دین و مذهب و دیانت و معنویت و روحانیت و حقیقت و انسانیت و ناموس و عِرض و مردی و مردانیت و غیرت به هیچ وجه من الوجوه یافت نمی‌شود.

این هتل خیلی با شأن و نزدیک به اکسپوزیسیون است این سه اتاق را با هزار معرکه به روزی صد و بیست فرانک کرایه کردم که تقریباً روزی بیست و پنج تومان پول ایران می‌شود. من یاد خانه‌های شهر طهران که هفت ـ هشت اتاق و حوض و باغچه و آب‌انباری و حمام سرخانه دارد و ماهی پانزده تومان کرایه می‌کنند افتادم. بنگ از سرم پرید. صدایم درنیامد ولی به قول میرزا احمد خان که می‌گوید اگرچه صد من کاشتیم نود من برداشتیم اما گندمش گندم بود. اگر چه خیلی گران است به قدری این اتاق‌ها مبلش خوب و قشنگ است که مسافر راضی می‌شود تمام دارائی که در ولایتش دارد کم‌کم کرایۀ اینجور خانه‌ها بدهد

آمده دم آرک دوتریومف پیاده شدیم. جمعی از ملتزمین بودند. رفتیم بالای آرک دوتریومف. دویست و هشتاد و پنج پله می‌خورد. بسیار مرتفع است. پله‌های تنگه پیچ‌پیچی دارد. بسیار مشکل است بالا رفتن. من به یک نفس رفتم اما سایرین آهسته آمدند. از بالا کل شهر پاریس و اطراف و قلعه‌جات همه پیداست

آمده دم آرک دوتریومف پیاده شدیم. جمعی از ملتزمین بودند. رفتیم بالای آرک دوتریومف. دویست و هشتاد و پنج پله می‌خورد. بسیار مرتفع است. پله‌های تنگه پیچ‌پیچی دارد. بسیار مشکل است بالا رفتن. من به یک نفس رفتم اما سایرین آهسته آمدند. از بالا کل شهر پاریس و اطراف و قلعه‌جات همه پیداست

دوباره داخل قلعۀ شهر شده، از خیابان وسیعی که موسوم است به لاگراند ارمه عبور کرده، به آرک دوتریومف رسیدیم که از بناهای بزرگ ناپلئون اول است‌ــ از سنگ ساخته‌اند. صورت جنگ‌های ناپلئون را در داخل و خارج و اطراف آن حجاری کرده‌اند. بسیار بنای عالی‌ست اما در این جنگ آخر با پروس‌ها از گلولۀ توپ زیاد خرابی در آن بهم رسیده است و میان آن را هم فرش کرده، صندلی‌ها چیده، خیلی زینت داده بودند.

بۀ فوقانی عمارت لوور اسباب‌های نفیس گرانبهاست. اولاً قطعه و تصویر و لوحۀ نقش و تصویرهای کار نقاشان قدیم از قبیل رافائل که حالا لوحه و تصویری ده هزار و بیست هزار تومان و بیشتر قیمت می‌نمایند و اتاق‌هائی که در آن عمارت لوور صد ذرع و پنجاه ذرع طول دارد اطراف اتاق‌ها را به دیوار از آن لوحه‌ها نصب نموده‌اند و بعضی اتاق‌های دیگر اسباب‌های کهنۀ از ظروف چینی و کاشی و ظرف سفالی قدیم از هر جا و هر مملکت که پیدا کرده‌اند آورده و در آنجا گذارده‌اند. اتاق دیگر اسباب‌های فلزی کهنه و اسباب‌های طلا و نقره از زیر زمین بیرون آورده‌اند و در آنجا گذارده‌اند. اتاق دیگر اجساد اموات عتیقه هزار و دو هزار و شش هزار ساله که از مصر آورده‌اند درآنجا گذارده‌اند.

می‌بینم. بنای برج ایفل از غایت اشتهار و معروفی از معرفی بنده مستغنی است. دهنۀ تاقش به شکل دایره‌ای است که یک ثلثش به زمین فرو رفته باشد. بلندی این بنای عظیم که تقریباً اگر بشود پاریس را از زمین بلند کنند به منزلۀ دستۀ پاریس است سیصد ذرع است. رفتیم در فضای زیر برج تماشای آهن‌کاری و آسانسور و پله‌های آن را کردیم. واقعاً از بناهای عجیب دنیا است و عقل حیران می‌ماند که انسان چطور دماغش گنجایش این همه فکر را دارد که حاصل آن فکر و علم را این طور بروز بدهد. تا ده ـ پانزده ذرع با پله بالا رفتیم. آنجا استاسیون است. قدری منتظر شدیم. آسانسور پائین آمده، ایستاد.

قدم به قدم باید پول داد تا خوش بود

اساس شهر و بنیان شهر پاریس را چنان ساخته‌اند که محض از برای عیش و شادمانی‌ست

پاریس قهوه‌خانه و تماشاگاه دنیاست. باید شخص در دُوَل دیگر کار بکند و برای رفع خستگی از کار به پاریس برو