بریده‌هایی از کتاب فرزندان ما جواهرند ولی ما آهنگریم

هنگامی‌که در محیط خانواده «انتقاد» عادتمان می‌شود، هنگامی‌که هر کدام از ما سعی می‌کنیم جلوی پیشرفت دیگری را بگیریم و اغلب اشتباهات و لغزش‌های او را بزرگ جلوه دهیم، درحقیقت اخلاق و رفتار خرچنگی بروز داده‌ایم.

مهم این نیست که به هر طریقی که شده همین الان به نتیجه‌ای برسیم، بلکه مهم این است که به نتایج مطلوب و مادام‌العمر دست یابیم.

نتیجه‌ی خشونت ترس است و ترس هم مانع حرکت و فعالیت است. بنابراین، اولین قدم در تربیت درست و حقیقی این است که ترس را از رابطه‌ی خود و کودک یا حیوانی که می‌خواهی تربیتش کنی، دور سازی.

هرقدر بیشتر به غاز رسیدگی کنیم، تخم‌های بیشتری نصیبمان می‌شود. هرقدر توجه و رسیدگی‌مان به فرزندانمان بیشتر و رابطه‌ی خوب با آنان عمیق‌تر شود به نتایج بهتری دست می‌یابیم. عکس این قضیه هم درست است: هرقدر توجه ما به تخم‌ها بیشتر باشد و از غاز غافل شویم، تعداد تخم‌هایی هم که به‌دست می‌آوریم کمتر می‌شود. هرقدر بر نتایجی که از فرزندانمان انتظار داریم بیشتر تکیه کنیم و از برقراری رابطه‌ی خوب با آن‌ها غفلت ورزیم، نتیجه‌ی مطلوب نمی‌گیریم و غاز هم از بین می‌رود.

پشت سر هر کودک لجباز، پدر و مادری است لجبازتر از آن کودک، و پشت سر دختری ترسو مادری قرار دارد که از آن دختر ترسوتر است. پشت سر کودکی که رفتار منفعلانه دارد، خانواده‌ای قرار دارد که دچار انفعال است. پشت سر کودکانی که فریاد می‌کشند خانواده‌ای هست که در آن، پدر و مادر خود را به خویشتن‌داری و آهسته سخن گفتن عادت نداده‌اند. کودکی که چون از چیزی ناراحت می‌شود، به زدن روی می‌آورد، کودکی است که هرگاه پدر و مادرش از دست او ناراحت شده‌اند، از ایشان کتک خورده است.

بسیاری از پدران و مادران برای مشاوره‌ی تربیتی به من مراجعه می‌کنند و از همان ابتدا می‌خواهند پسر لجباز و شلوغ‌کار یا دختر نوجوان خود را بیاورند تا من آن‌ها را اصلاح کنم. ولی اصرار من بر این است که قبل از هرکار، با پدر و مادر گفت‌وگو کنم. بسیاری از وقت‌ها هم فقط و فقط با بزرگ‌ترهای خانواده گفت‌وگو می‌کنم زیرا اصلاح و حل مشکل رفتاری از پدر و مادر آغاز می‌شود نه از فرزندان.

من از شما مربیان تعجب می‌کنم. هم و غم شما فقط نحوه‌ی رفتار با کسانی است که در برابر شیوه‌های تربیتی پاسخ مطلوب نمی‌دهند. به نظر می‌رسد شما مربیان انسان‌ها، راه اشتباه را در پیش گرفته‌اید. شما نیرو و وقت خود را در رفتار با کسانی که تربیت‌پذیر نیستند، هدر می‌دهید. درحقیقت شما سعی می‌کنید با این ادعا که شما در تربیت ناموفق نبوده‌اید بلکه فرزندان در تربیت‌پذیری توفیقی نیافته‌اند، بر کمبود مهارت و نقص توانایی و تجربه‌ی خودتان سرپوش گذارید و بعد هم برای توجیه ادعای نادرست خود دلایل ساختگی پیش بکشید و بر تنبیه کسانی که در تربیت‌پذیری از دیگران عقب مانده‌اند، تأکید کنید.

من از شما مربیان تعجب می‌کنم. هم و غم شما فقط نحوه‌ی رفتار با کسانی است که در برابر شیوه‌های تربیتی پاسخ مطلوب نمی‌دهند. به نظر می‌رسد شما مربیان انسان‌ها، راه اشتباه را در پیش گرفته‌اید. شما نیرو و وقت خود را در رفتار با کسانی که تربیت‌پذیر نیستند، هدر می‌دهید. درحقیقت شما سعی می‌کنید با این ادعا که شما در تربیت ناموفق نبوده‌اید بلکه فرزندان در تربیت‌پذیری توفیقی نیافته‌اند، بر کمبود مهارت و نقص توانایی و تجربه‌ی خودتان سرپوش گذارید و بعد هم برای توجیه ادعای نادرست خود دلایل ساختگی پیش بکشید و بر تنبیه کسانی که در تربیت‌پذیری از دیگران عقب مانده‌اند، تأکید کنید.

اصطلاح «تربیت فرزندان» اصطلاحی گمراه‌کننده است؛ زیرا این اصطلاح گویای این مطلب است که انسان ابزار و آلات خاصی را در دست گیرد و به سراغ فرزندان خود برود و با آن‌ها، آنان را تربیت و تأدیب کند تا آنان فرزندانی شایسته شوند. اما مفهومی که من از تربیت در ذهن دارم این است که ما با ابزار و روش‌های خاصی خودمان را تربیت کنیم و خود را الگویی شایسته قرار دهیم، چنان که آموختن فرزندان به زبان حال باشد نه به زبان قال.

هرقدر بیشتر به غاز رسیدگی کنیم، تخم‌های بیشتری نصیبمان می‌شود. هرقدر توجه و رسیدگی‌مان به فرزندانمان بیشتر و رابطه‌ی خوب با آنان عمیق‌تر شود به نتایج بهتری دست می‌یابیم. عکس این قضیه هم درست است: هرقدر توجه ما به تخم‌ها بیشتر باشد و از غاز غافل شویم، تعداد تخم‌هایی هم که به‌دست می‌آوریم کمتر می‌شود. هرقدر بر نتایجی که از فرزندانمان انتظار داریم بیشتر تکیه کنیم و از برقراری رابطه‌ی خوب با آن‌ها غفلت ورزیم، نتیجه‌ی مطلوب نمی‌گیریم و غاز هم از بین می‌رود.