بریده‌هایی از کتاب مغزی که خود را تغییر می‌دهد

هنگامی‌که ما چیزی را برای مدتی طولانی به‌خاطرمان می‌سپاریم، نورون‌ها شکل آناتومی خود را تغییر و تعداد ارتباطات سیناپسی با نورون‌های دیگر را افزایش می‌دهند؛

غرق شدن در عشق به ما فرصت می‌دهد تا تصویری که از خودمان داریم را تغییر دهیم- اگر شریکی دوست‌داشتنی داریم، در جهت بهتر شدن گام برداریم؛ و البته ظرفیتی را هم برای آسیب‌پذیری ما، در آن هنگام که عاشق شده‌ایم، به‌وجود می‌آورد و برای ما توضیح می‌دهد که چرا خیل مردان و زنان بامتانتی که عاشق افرادی فریبکار، متزلزل، و تحقیرگر می‌شوند، غالباً اعتماد به خویشتن را از دست داده و گرفتار شک به‌خود می‌شوند، که رهایی از این حالات شاید سال‌ها زمان ببرد.

هرچه بیشتر یاد بگیریم، مغزمان فعال‌تر شده و می‌تواند از پس مسئولیت‌های بیشتری برآید؛ نوعی زاد و ولد نورونی که باعث شگفتی‌های خداگونه‌ای در مغز می‌شود.

هنگامی‌که ما می‌خواهیم چیزی که شنیده‌ایم را به‌یاد بیاوریم، باید قبلاً آن‌را به‌خوبی گوش کرده باشیم؛ زیرا حافظه تنها می‌تواند به شفافیت همان سیگنال‌هایی باشد که وارد آن شده‌اند. و سرانجام مرتزنیچ کشف کرد که انجام تغییرات درازمدت در مغز، نیاز مبرم به توجه دقیق دارد. در آزمایش بر روی نورون‌ها او دریافت که تغییرات پایدار فقط هنگامی روی می‌دهند که میمون‌ها به موردی کاملاً توجه دارند. گاهی که حیوانات کارهایی را بدون توجه و صرفاً به‌صورت خودکار انجام می‌دهند، نقشه‌های مغزی آن‌ها تغییر می‌کند، اما این تغییرات پایدار نیست. ما اغلب «توانایی انجام چند کار باهم» را تحسین می‌کنیم. هنگامی‌که شما یاد می‌گیرید توجه خود را معطوف به چند چیز کنید، توجه شما چندپاره شده، باعث ماندگاری تغییر در نقشه‌های مغزی شما نمی‌شود.

ایده‌ی طرفداران موضعی بودن مغز که می‌گویند «یک وظیفه، یک موضع»، نمی‌تواند درست باشد؛ زیرا منطقه‌ی مخصوص عملکرد بینایی در مغز گربه حداقل برای دو وظیفه‌ی دیگر هم پردازش سیگنال‌ها را انجام می‌داد، صدا و لمس. او کم‌کم قانع می‌شد که بخش اعظمی از مغز «چند حسی» است -به معنای این‌که مناطق حسی مغز این توانایی را دارند که سیگنال‌های مربوط به بیش از یک حس را پردازش کنند.

کاملاً آشکار است که ما با یادگیری میزان دانسته‌های خود را افزایش می‌دهیم، اما مرتزنیچ مدعی است که ما قادریم خود ساختار مغز را نیز تغییر داده و ظرفیت آن برای یادگیری را افزایش دهیم. برخلاف کامپیوتر، مغز انسان می‌تواند به‌طور مداوم خود را با شرایط جدید تطبیق دهد.

انواع موزیک‌ویدیوها، صحنه‌های اَکشن و آگهی‌های بازرگانی واکنش سوگیری را در ما هر ثانیه یک‌بار به جریان می‌اندازند که تماشای این صحنه‌ها بدون هیچ وقفه‌ای ما را در درگیر واکنش‌های سوگیری مداوم می‌کند. با این اوصاف تعجبی ندارد اگر افراد پس از تماشای تلویزیون احساس خستگی کنند. بااین‌وجود تماشای تلویزیون در ما ذائقه‌ای به‌وجود می‌آورد که تغییرات آهسته‌تر را برایمان خسته‌کننده می‌کند. آن‌وقت هزینه‌ای که برای آن می‌پردازیم این می‌شود که فعالیت‌هایی مانند مطالعه، مباحثه درباره‌ی موضوعات پیچیده و گوش دادن به سخنرانی‌ها برایمان دشوارتر می‌شود.

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که انجام تمرینات فیزیکی باعث تولید و آزاد شدن فاکتور نوروترفیک اشتقاق مغزی (BDNF) می‌شود که همان‌طور که در فصل سه درباره‌ی آن گفتیم «طراحی دوباره‌ای از مغز» می‌دهد و نقش بسیار حیاتی در تغییرات پلاستیک مؤثر در مغز دارد. در حقیقت هر چیزی که باعث سلامت قلب و رگ‌های خونی شود، از جمله رژیم غذایی سالم، باعث تقویت مغز نیز می‌شود. لازم نیست که برای رسیدن به نتیجه به انجام تمرین‌های بدنی سخت و کشنده بپردازید؛ حرکات طبیعی و مداوم دست‌وپا برای این امر کافی هستند. همان‌طور که فن پراگ و گیج کشف کرده‌اند قدم زدن ساده با سرعتی مناسب باعث تحریک رشد سلول‌های تازه می‌شود.

طبیعت به ما مغزی اعطاء کرده که با تغییر خود می‌تواند در دنیایی که مدام در حال تغییر است موجودیت خود را حفظ کند.

بیشتر مردم تصور می‌کنند که این ژن‌های ما هستند که به ما شکل داده‌اند؛ رفتار و آناتومی مغزی ما را ساخته‌اند. تحقیق کندل نشان داد هنگامی‌که ما مغزمان را در معرض آموزش قرار می‌دهیم بر روی ژن‌هایی که از نورون‌هایمان رونویسی می‌شوند، نیز تأثیر می‌گذاریم. در نتیجه ما می‌توانیم ژن‌های خود را شکل دهیم، که آن‌هم به‌نوبه‌ی خود آناتومی میکروسکوپی مغز ما را شکل می‌دهد.

به جهان نیامده‌ایم تا سالم و کامل بمانیم آمده‌ایم تا مانند درختان خزان کنیم درختانی که از پای می‌افتند و از ریشه‌های سترگشان قد می‌افرازند و زندگی را از سر می‌گیرند.

سیستم مغزی هر فرد تشکیل شده از مسیرهای عصبی پرتعداد و یا عصب‌هایی که به یکدیگر مربوط شده و باهم کار می‌کنند. اگر مسیرهای اصلی و خاص به‌علتی مسدود شوند آنگاه، مغز از مسیرهای قدیمی‌تر استفاده می‌کند تا به حدود آن‌ها دسترسی پیدا کند.

اولین مرحله‌ی بحرانی برای بروز روابط صمیمانه و جنسی در سال‌های اولیه‌ی کودکی -و نه بلوغ- اتفاق می‌افتد و اینکه کودکان قابلیت بروز احساسات پرشور و جنسی را دارند؛ دلباختگی، احساسات عاشقانه و در بعضی موارد برانگیختگی جنسی همان‌طور که در مورد ای مصداق داشت.

هنگامی‌که ما متولد می‌شویم نقشه‌های مغزی ما به‌صورت طرحی خام و «چرک‌نویسی ناخوانا» هستند. آن‌ها تفکیک‌نشده و بدون هیچ‌گونه جزییات می‌باشند. در «دوره‌ی حساس»، هنگامی‌که ساختار نقشه‌های مغزی ما با اولین تجارب این دنیایی‌مان شکل می‌گیرد، آن چرک‌نویس ناخوانا به‌طور طبیعی به‌جزییات آمیخته و تفکیک می‌شود.

ایده‌ی نوروپلاستیسیتی تنها مغز را کاردان‌تر از پیش معرفی نمی‌کند، بلکه آن‌را در مقابل عوامل خارجی بی‌پناه‌تر نشان می‌دهد. نوروپلاستیسیتی می‌تواند رفتاری انعطاف‌پذیرتر به‌وجود آورد و یا این‌که رفتار ما را با سرسختی بیشتر همراه کند؛ چیزی که من از آن با عنوان «تناقض پلاستیک» یاد می‌کنم

انقلاب نوروپلاستیسیتی معانی ضمنی هم در خود دارد؛ ازجمله ادراک ما از چگونگی تغییر مغز توسط عواملی مانند عشق، جنسیت، اندوه، روابط، یادگیری، اعتیاد، فرهنگ، تکنولوژی و درمان‌های روانی است. علوم انسانی، اجتماعی و فیزیکی روش‌هایی برای فرهیخته کردن انسان‌ها هستند؛ اما هنگامی‌که در ارتباط با طبیعت انسان واقع شوند، به همان اندازه بر آن تأثیر می‌گذارند. تمامی این رشته‌ها باید به این حقیقت برسند که مغز خود را تغییر می‌دهد و به این درک که ساختار مغز هر فرد با دیگری فرق می‌کند و این‌که مغز ما در طی مسیر زندگی شخصی هر فرد تغییر می‌یابد.

هرچه بیشتر یاد بگیریم، مغزمان فعال‌تر شده و می‌تواند از پس مسئولیت‌های بیشتری برآید؛ نوعی زاد و ولد نورونی که باعث شگفتی‌های خداگونه‌ای در مغز می‌شود.

ما اغلب «توانایی انجام چند کار باهم» را تحسین می‌کنیم. هنگامی‌که شما یاد می‌گیرید توجه خود را معطوف به چند چیز کنید، توجه شما چندپاره شده، باعث ماندگاری تغییر در نقشه‌های مغزی شما نمی‌شود.

کاملاً آشکار است که ما با یادگیری میزان دانسته‌های خود را افزایش می‌دهیم، اما مرتزنیچ مدعی است که ما قادریم خود ساختار مغز را نیز تغییر داده و ظرفیت آن برای یادگیری را افزایش دهیم. برخلاف کامپیوتر، مغز انسان می‌تواند به‌طور مداوم خود را با شرایط جدید تطبیق دهد.

. نقص در شنیدن، باعث ضعف در تمام عملکردهای مربوط به زبان می‌شود؛ در نتیجه این افراد در زمینه‌ی واژگان، درک مطلب، گفتار، خواندن و نوشتن ضعف دارند. این افراد انرژی بسیار زیادی را صرف رمزگشایی کلمات می‌کنند، به همین دلیل تمایل آنان در جهت استفاده از جملاتی کوتاه‌تر است و در تمرین حافظه به‌منظور ساختن جملات طولانی شکست می‌خورند.