بریده‌هایی از کتاب لرزان و لغزان چون ژله (درآمدی بر سبک زندگی ما)

در اسلام زهد از دنیا یا زهد از عقبا، هر دو نهی شده است.

وقتی جان ناصح، تهی از حقیقت نصیحت و ذکر باشد، در وقت متذکر شدن، جملۀ سیاهی درون خود را به شنونده منتقل می‌کند و نه نور نصیحت را. چه بسیار نصیحت کنندگانی که به قول حافظ شیرازی، از نصیحت دامی فراهم آورده باشند تا مرغی به چنگ آورده و بهره‌اش را ببرند!

روشنفکران متجدّد، مجذوب حوزۀ تمدّنی و دستاوردهای علم مدرن بودند و جست‌وجوی محمل‌های دینی و مستندات شرعی برای تأیید و تصدیق غرب در حوزه‌های نظری و فرهنگی‌اش، آنان را در شنا در دریای تمدّن مدرن و تکنولوژیک و برخورداری بی‌مانع و رادع و حصر از دستاوردش یاری می‌داد. از این مسیر، آنان مبتلای نوعی سکولاریزه کردن دین و احکام دینی شدند، بر شدّت غرب‌زدگی چند وجهی مسلمانان افزودند و مانع از پرسش جدّی از مبادی و مبانی فرهنگ و تمدّن غربی شدند.

مفسّران مسلمان در اثر ابتلاء به غرب‌زدگی، بی‌فکر و ذکر و به قصد قربت؟! سکولاریسم و دنیوی‌گری را به ساحت تفاسیر دینی کشیدند؛ بی‌آنکه متذکر این معنا باشند که مقصد سکولاریسم، عقل غیردینی است و اگرچه ضدّ دین نیست، دین هم نیست.

ترکیب صفات و عوارض ناشی از قرابت به ساکنان هر یک از عوالم و تشبّه جستن به آنها، از انسان، موجودات گوناگونی می‌سازد که تشخیص دقیق موقعیتش سخت می‌نماید.

وقتی نسبت بشر با مبدأ هستی تغییر می‌کند، هر یک از عوالم تغییر کرده و انسانی جدید و عالمی جدید متولّد می‌شود.

هر چه که نفس آدمی می‌طلبید، در غرب می‌یافت و هر چه غرب بدان اشاره می‌کرد، نفس خام طمع، طالب آن می‌شد. این دو همدیگر را کامل می‌کردند تا آنکه، شرق درنوردیده شد، دیوارها فرو ریخت و عریانی، جای پوشیدگی را گرفت. شرقی غرب‌زده شد و غرب مسلّط بر همۀ ساحت‌های حیات فرهنگی و تمدّنی انسان شرقی.

همسان‌سازی فرهنگی و جهانی کردن فرهنگ، بزرگ‌ترین واقعه‌ای بود که از بدو خلقت بشر تا به قرن نوزدهم و بیست میلادی، به رغم تجربۀ هزاران جنگ و داد و ستد و یورش و کشورگشایی امپراتوران، اتّفاق نیافتاده بود.

سقوط جمعی قومی در گرداب بلا و ابتلاء، همان اندازه مسئولیت بر دوش عاملان سقوط می‌گذارد که بر اشخاصی که می‌توانستند مانع از سقوط شوند.

شاعران معلّم، مردانی هستند که در تمامی اعصار و در میان جملۀ نسل‌ها، مجال پر کشیدن به قلّۀ عالم معنی را یافته و حلقۀ ارتباط و اتّصال انسان با آن عالم، ذاکر آن عالم و متذکر خلق روزگارند تا مبادا در عصر غفلت، به تمامی حلقه‌های اتّصال را بریده، در برهوت زمین نابود شوند.