بریده‌هایی از کتاب وضعیت آخر

باید به خاطر داشته باشیم که «کودک» احتیاج به یک نوع ایمنی دارد، و این ایمنی از طریق وابسته‌بودن برای او مهیا می‌شود ــ و همچنین از طریق پایداری و یکنواختی پدر و مادر، با نوازش، با احترام به هویت آنها، و تحسین و حمایت. بعضی بچه‌ها در این دوره درمی‌یابند که بهترین راه برای بدست آوردن مراتب فوق از راه سازش و همکاری با بزرگترها است ــ که البته این برای همه کمال مطلوب است ــ و اگر پدر و مادر به آنها اجازه دهند آنها قوه خلاقه خود را نیز نشان می‌دهند. اما آنهایی که یاد نگرفته‌اند از راه نوازش کار از پیش ببرند، به همان روشهای قدیمی خودشان ادامه می‌دهند: همان تکنیکها که از طریق آن مثلا بزرگترها را در دستهای خود ماهرانه بغلطانند و از آنها استفاده کنند، یعنی تکنیکها و کارهای بچه‌های سه ساله: ادا درآوردن، اذیت کردن، رقابت کردن، خود را به آن راه زدن، و دزدیدن و فریفتن. اما این تکنیکها در این سن می‌تواند خانواده را بهم بریزد

وقتی از کسی عیب می‌گیریم یا او را مقصر می‌دانیم، در حقیقت مشغول بازنواختن نوار عیبجویی و مقصر شمردنی هستیم که در «والد» ما ضبط است، و این بازنواختن به ما احساس «خوب» می‌دهد چون «والد» «خوب» است، و ما داریم «والد» را اجرا می‌کنیم.

یک جامعه نمی‌تواند بدون تغییر افرادش تغییر کند. تمام امید ما برای آینده بر پایه این واقعیت است که شاهد تغییر افراد باشیم.

هر وقت یک انسان با یک نفر یا بیشتر در تماس باشد، دیر یا زود یکی از آنها حرفی می‌زند، یا علامتی نشان می‌دهد، که حضور دیگری را ثابت می‌کند. ما این را یک انگیزه رفتار متقابل می‌نامیم.

برای تغییر یک چیز خوب به یک چیز بد و یا تبدیل یک نتیجه به یک تعصب خشک فقط مدت یک نسل لازم است.

«عشق تنها به چشمان یکدیگر خیره شدن نیست، بلکه متفقآ به بیرون، به جهت معینی نگاه کردن است.

«لحظه‌هایی هست که من به جنبه‌های مختلف روح خودم با شگفتی نگاه می‌کنم. می‌بینم که من واقعآ از چند آدم مختلف ساخته شده‌ام، و آن که در حال حاضر دست بالا را دارد بعد از مدتی عاقبت جای خود را به دیگری می‌دهد. اما کدام یک از اینها من واقعی است؟ تمام آنها یا هیچکدام؟»

انسان می‌تواند لحظه دردناک کشف حقیقت را به تعویق بیندازد، اما یک روز بالاخره حقیقت برملا می‌شود.

آزاد شدن «بالغ» از فشار اطلاعات کهنه درون، امکان این نوع طرز فکر مثبت را به آنها می‌دهد که به صبور بودن فکر کنند، به مهربان بودن، به احترام گذاشتن و با ملاحظه بودن ــ و اینکه اینها را نوعی حق انتخاب به شمار بیاورند نه اینکه از کله خود بیرونشان بریزند. حق انتخاب آنها این است: یا دائمآ با بچه خود با طرز فکر مثبت و کمک به او، رفتار کنند، و یا بچه را کتک بزنند و با او مشاجره کنند، و او را برای بقیه عمرش به راه مصیبت‌بار و هولناک احساس «غیرخوب» بفرستند.

این که بشر قادر است الهام بگیرد و به درجاتی از خوبی برسد نیز در سراسر تاریخ دیده شده است. اما این خوبی باید درک شود. افلاطون خوبی را در عقل می‌دانست، موسی در عدل، و مسیح در محبت. اما همه آنها در یک اصل توافق داشتند و آن اینکه اصل تقوی، صرفنظر از اینکه چقدر درک و چقدر مراعات می‌شد، همواره در درون انسان به‌وسیله چیزی که با چیز دیگر در ستیز بود تحت‌الشعاع قرار می‌گرفت.

وقتی از کسی عیب می‌گیریم یا او را مقصر می‌دانیم، در حقیقت مشغول بازنواختن نوار عیبجویی و مقصر شمردنی هستیم که در «والد» ما ضبط است، و این بازنواختن به ما احساس «خوب» می‌دهد چون «والد» «خوب» است، و ما داریم «والد» را اجرا می‌کنیم. پیدا کردن کسی که این «بازی» را با او بکنیم، آن احساس عالی و قادر به همه چیز را در ما به وجود می‌آورد.

هرمان ملویلمی‌گفت: «مردی که واقعآ علم دارد لغات مشکل زیادی بکار نمی‌برد... لغات مشکل و بزرگ مشکلات بزرگ را حل نمی‌کنند.»

نیاز به زمان ساخت‌گرفته، از نیاز به شناخته‌شدن سرچشمه می‌گیرد، که این نیز خود در نیاز انسان به «نوازش» ریشه دارد.

تاریخ از یاد رفته سالگرد ازدواج برای زوجی که صمیمی هستند چیز مهمی نیست ــ اما برای زن و شوهری که ازدواجشان فقط بر پایه مراسم و وظایف است مصیبتی است.

یکی از شیوه‌هایی که می‌توان برای شناسایی «والد» و «کودک» تمرین کرد کنترل حرفهایی است که آدم با خودش می‌زند. این کار نسبتآ ساده است، ولی تا آنجا که لزوم پاسخهای خارجی وجود نداشته باشد و وقت کافی هم برای بررسی اطلاعات موجود باشد. وقتی آدم احساس غم دارد، یا گرفته و پشیمان و واخورده و افسرده است، می‌تواند از خود بپرسد «چرا «والد» من دارد «کودک» ام را می‌زند؟»

شخصی که در درون خود تحت تسلط وضعیت «غیرخوب» است، همیشه از ساده‌ترین جمله‌ها، کنایه‌های دوپهلویی برداشت می‌کند که در متن نیست.

(۱) باز زیستن آن خاطره (که احساسی درجا و بی‌اختیار و بی‌اراده است)، (۲) به یاد آوردن آن (که آگاهانه، بااراده و با اندیشیدن درباره رویدادهای آن خاطره توأم است)

یکی از عوامل بیگانه بودن مردم امروز با موضوع شناخت درون خود، ورطه و شکاف بزرگی است که بین دانش متخصصین و ارتباط آنها با مردم عادی وجود دارد. ظاهرآ علم فقط قلمرو علماست، فضا متعلق به فضانوردان است، روان و رفتار انسانی در تسلط فکری روانشناسان و روانکاوان است، قانونگذاری در دست نمایندگان مجلس است، و حتی شعور اینکه ما باید بچه‌دار بشویم یا نشویم در اختیار متألهین است.

به نظر آنها بدبختیهای آشنا راحت‌تر از آن است که آدم این ریسک را بکند که بچه‌اش کنترل درونی خودش را گسترش بدهد.

«نگاه کن، عزیزم. این احساس «کودک» درون توست که دارد ایجاد دردسر می‌کند، و می‌خواهد با تولید خل‌بازی و بداخلاقی شانس خوشحالی و خوشبختی ترا و مرا نابود کند،»