بریده‌هایی از کتاب لبنان زدگی

خودرویی را فرض کنید که سویچش گم شده است. حکماً نشستن در آن اتلاف‌وقت، فشردن پدال گازش بی‌فایده و بستن کمربند در ماشینی که قرار نیست حرکت کند، زحمت اضافی است. آن ماشین را می‌توان فقه، پدال گازش را نماز و کمربند را حکمی متعالی همچون حجاب یا غض‌بصر در نظر گرفت. فقه بدون غایت دقیقاً همین‌قدر بی‌معناست. اینکه این وسط پلیسی سبز شود و شما را به خاطر نبستن کمربند در خودرویی که سال‌هاست سویچش گم شده جریمه کند هم حکما شوخی تاریخ است. این یعنی حتی آن پلیس هم فلسفۀ کل این دستگاه را نفهمیده. فقط در کتاب آئین‌نامه خوانده کسی را که کمربند نداشت باید جریمه کرد. گویی مقولۀ حرکت این ماشین در طول دوران به فراموشی سپرده شده است. ایندیویژوآلیسم غربی و منفعت‌گرایی شخصی همان پدرسوخته‌ای است که سویچ خودروی ما را قورت داده و این دستگاه ظریف و مقدس را بی‌معنا کرده است.

دانه‌ای نیست که به دنبال خورشید نباشد. از آن‌سو هم هیچ‌کس دانۀ مطیعی را سراغ ندارد که با وجود مساعدنبودن شرایط با نشان‌دادن درباغ‌سبز یا وعظ و ارشاد و هشدار، سبز شده باشد.

اگر اسلام را از مبادی صحیح آغاز کردیم و گام در مسیر غایات صحیح گذاشتیم، دیگر نیازی به شمارش تخطی‌های فقهی و صادرکردن قبض جریمه نیست.

تمدن سیدموسی از دارالایتام آغاز شد. اصلاً اسلام از «آزادکردن انسان گرفتار» آغاز می‌شود. «فَکُّ رَقَبَةٍ... آزادکردن انسانی گرفتار یا اطعام به روز قحطی به یتیمی خویشاوند یا مستمندی خاک‌نشین؛ سپس از کسانی باشد که ایمان آوردند و یکدیگر را به صبر توصیه کرده و به ترحم سفارش کردند.

در جامعه‌ای که هنوز طعم آزادکردن انسان گرفتار و اطعام یتیم و مستمند را نچشیده است، دنبال کافر و منافق گشته‌ایم.

موسی صدر در همین لبنان بندانگشتی در یک سال ۱۳۰ هزار کیلومتر مسافرت می‌کند. یعنی بیش از سه برابر محیط کرۀ زمین! خانۀ تک‌تک شیعیان می‌رود و آمار می‌گیرد و دست نوازش بر سرشان می‌کشد. ارض الله را می‌پیماید و برای عیال الله پدری می‌کند. من اسم این را می‌گذارم سازوکار امامت، سازوکار ابوّت.

بلندنظری تنها صفت ارتفاع است و ربطی به جهت ندارد! چه باک؟! جهت در کشوری مانند لبنان همان‌قدر که معنا دارد بی‌معناست. جهت‌داشتن برای حفظ موجودیت لازم است؛ اما هیچ کارکرد مستقلی ندارد. در درازمدت این ارتفاع است که برنده را مشخص می‌کند.

الفاظ یونیورسیتی انگلیسی و جامعة در عربی ربطی به دانشگاه فارسی ندارند. این هر دو به جهان یکپارچۀ واقعیت اشاره می‌کنند. جهانی که برای تعامل با آن ناچاریم آن را هرچه بیش‌تر بشناسیم.

الفاظ یونیورسیتی انگلیسی و جامعة در عربی ربطی به دانشگاه فارسی ندارند.

خودرویی را فرض کنید که سویچش گم شده است. حکماً نشستن در آن اتلاف‌وقت، فشردن پدال گازش بی‌فایده و بستن کمربند در ماشینی که قرار نیست حرکت کند، زحمت اضافی است. آن ماشین را می‌توان فقه، پدال گازش را نماز و کمربند را حکمی متعالی همچون حجاب یا غض‌بصر در نظر گرفت. فقه بدون غایت دقیقاً همین‌قدر بی‌معناست.