بریده‌هایی از کتاب قدرت اختلاف

«نسل هزاره، تا حدی به سبب استفاده از شبکه‌های اجتماعی، خود را با سایرین مورد مقایسه قرار می‌دهند و بدین‌ترتیب برای کمال‌طلبی تحت فشار قرار دارند.»

میل به کمال‌گرایی از علل بروز برخی اختلالات روانی در بزرگسالان باشد. تدوین‌کنندگان مقیاس کمال‌گرایی پس از دهه‌ها مطالعه دریافتند که کمال‌گرایی با بروز افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن و سایر مشکلات هیجانی مرتبط است.

تجاربی که از روابطتان کسب می‌کنید به بخشی از بدن شما تبدیل می‌شوند و معنایی را که از خودتان در دنیا ساخته‌اید، به نحوی تغییر می‌دهند.

حرکات متناوب سریع نظیر قدم زدن، دویدن و شنا کردن، در سازمان‌دهی مغز، رفتار و هیجانات آدمی مؤثرند

تصور هماهنگی مطلق با افراد مهم زندگی بوی افسانه می‌دهد. افراد این هماهنگی مطلق را هدف قرار می‌دهند و وقتی بدان دست پیدا نمی‌کنند به نومیدی عمیقی دچار می‌شوند.

آشکار شده است که ژن‌های فرد در طول عمر خود او نیز کارکرد خود را تغییر می‌دهند! حوزهٔ مطالعاتی نوین اپی‌ژنتیک با متحول ساختن مجادلهٔ طبیعت-تربیت به ما نشان می‌دهد که ژن‌ها تعیین‌کنندهٔ محتوم سرنوشت ما نیستند. ژن‌ها توالی خاصی از نوکلئوتیدها در DNA هستند. هرچند خود DNA تغییری نمی‌کند، ژن‌ها در واکنش به محیط روشن و خاموش می‌شوند.

اهمیت اصلی چنین یافته‌هایی در مورد بزرگسالان این است که این الگوهای ارتباطی اولیه لزوماً ماهیتی ثابت یا همیشگی ندارند. شما می‌توانید با مشارکتی فعال در روند آشفتگی‌های تعاملاتتان با فرزندان، همسر، دوستان، معلمان، درمانگران و طیف وسیعی از افرادی که فرصت دعوت کردنشان به زندگی خود را دارید، در الگوهای تعاملی خود تحولی ایجاد کنید و بدین‌ترتیب به رشدتان ادامه دهید.

دریافته‌ایم که ترمیم محور تعاملات انسانی است. ترمیم به احساس لذت، اعتماد و امنیت و این باور ضمنی منتهی می‌شود که «قادریم بر مشکلات غلبه کنیم». به علاوه ترمیم حامل یکی از درس‌های مهم زندگی است و آن اینکه: وقتی دو نفر بتوانند پس از ناهمسویی به همسویی دست یابند، احساسات منفی ناشی از ناهمسویی آن‌ها به احساساتی مثبت بدل می‌شوند. لزومی ندارد افراد در احساسات منفی‌شان گیر کنند.

پژوهشگران حوزهٔ رشد کودک مراقبانِ نوزادان کم‌سن را معماران اعصاب این نوزادان می‌نامند. روابط آغازین کودک ماهیت سیم‌کشی مغز او را تعیین می‌کنند؛ این روابط به معنای واقعی کلمه مغز را می‌سازند.

ساختن معانی تازه نیازمند شکیبایی، اختصاص زمان و اشتباه کردن است. باید خود را در لحظات دشوار و پیش‌بینی‌ناپذیر قرار دهیم. چنین وضعیتی می‌تواند ناخوشایند و گاه حتی رنج‌آور باشد. از شگفتی‌های ما آدمیان این است که وقتی خود را از شر آویختن به قطعیت آزاد می‌کنیم، می‌توانیم اعتماد به یکدیگر را بیاموزیم و اطمینان داشته باشیم که در هنگام بروز مشکلات، قادریم با همراهی هم به ترمیم مشکل دست بزنیم. تنها در این صورت است که می‌توانیم تعارضاتمان را پشت سر بگذاریم، تفکری انعطاف‌پذیر داشته باشیم و توانایی‌مان جهت ساختن خلاقانهٔ دنیایی سالم‌تر در کنار یکدیگر را توسعه دهیم.

"مادرِ به‌قدر کافی خوب" با شکست خوردن در برآورده‌سازی برخی نیازهای فرزندش امکان رشد کودک را متناسب با توانمندی‌های در حال ظهور او فراهم می‌آورد. بااین‌همه "مادر زیاده از حد خوب" با تلاش‌های مضطربانهٔ خود برای پیشگیری از بروز هرگونه نقصی، احتمالاً امکان رشد ناشی از پیشروی از ناهمسویی به ترمیم را از فرزند خود سلب خواهد کرد.

اشپیتز در بخش خلاصهٔ یافته‌های پژوهش خود می‌نویسد که نوزادان شیرخوارگاه به نوپایانی سالم و طبیعی بدل شدند، اما نوزادان یتیم‌خانه که از لحاظ عاطفی گرسنه بودند رشد نکردند و بسیاری از آن‌ها سخن گفتن، راه رفتن یا به‌تنهایی غذا خوردن را نیاموختند. او در ادامه تکان‌دهنده‌ترین یافتهٔ پژوهش خود را فاش می‌سازد: اما قابل‌توجه‌ترین یافتهٔ این پژوهش احتمالاً تفاوت نرخ مرگ‌ومیر دو پرورشگاه است. طی دورهٔ پنج‌ساله‌ای که ما حین آن مجموعاً ۲۳۹ کودک را هرکدام به مدت یک سال یا بیشتر مورد مشاهده قرار دادیم، حتی یکی از کودکان "شیرخوارگاه" هم جان خود را از دست نداد. از سوی دیگر اما ۳۷ درصد کودکان "یتیم‌خانه" در طول دورهٔ مشاهدهٔ دوسالهٔ ما جان خود را از دست دادند.

تجربهٔ از دست دادن کودک هیچ‌گاه فراموش نخواهد شد. چنانچه در این شرایط، زمان و مکانی برای عزاداری مادر وجود نداشته باشد، سوگ ممکن است به شکل انتقامی ویرانگر از کودک زنده نمود یابد و مانع بر قراری ارتباط مادر با این کودک شود. در این حالت، همان طور که برای مادر وایات رخ داد، غریزهٔ بقا سر برمی‌آورد؛ والدین احتمالاً به جای عشق ورزیدن به کودک، از خودشان در برابر امکان واقعی و درعین‌حال بعید و تحمل‌ناپذیر مرگ کودک فعلی محافظت می‌کنند.

ما می‌توانیم تجارب نامطلوب را هر پدیده‌ای بدانیم که با تحلیل بردن انرژی مراقبان امکان خودتنظیمی و همچنین تنظیم وضعیت روانی نوزادانشان را از آنان سلب می‌کند. مصرف مواد، خشونت خانگی، بیماری‌های روانی والدین، تعارضات زناشویی و طلاق با محروم کردن کودک از تکیه‌گاهی که قاعدتاً باید از طریق تعاملات انطباقیِ مسیر ناهمسویی به ترمیم ساخته می‌شدند، تأثیرات زیان‌بارشان را بر جای می‌نهند و مانع رشد تاب‌آوری در کودک خواهند شد.

نوزادانی که مادرانشان صدای گریستن را شنیده بودند، در قیاس با نوزادانی که مادرانشان صدای غان‌وغون شنیده بودند، با احتمال بسیار بیشتری رفتارهای توأم با اضطراب نشان می‌دادند. با کمال شگفتی، وقتی حالات چهره، صدا، لمس و فاصلهٔ مادران دو گروه را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دادیم، هیچ تفاوتی میان آنان نیافتیم. ظاهراً نوزادان متوجه ناراحتی مادرانشان می‌شدند و همین عامل رفتارشان را مختل می‌کرد، ولی ما به عنوان پژوهشگر قادر نبودیم هیچ نشانه‌ای از ناراحتی را در صدا یا سیمای این مادران شناسایی کنیم؛ این نوزادان از نظر سیستم کدگذاری از ما حساس‌تر بودند!

تقلای ما برای دستیابی به کمال در روابط دوران بزرگسالی‌مان، همچون کوشش‌های توأم با اضطراب سارا برای برآورده‌سازی تک‌تک نیازهای بن، می‌تواند ما را به دالانی از اضطراب فرو ببرد و ظرفیت رشد را از ما سلب کند.

وینیکات در مقاله‌ای خطاب به والدین در این باره می‌نویسد: کودک طبیعی چگونه کودکی است؟ آیا او فقط موجودی است که می‌خورد، بزرگ می‌شود و لبخندی زیبا بر لب دارد؟ نه، این تصویری از یک کودک طبیعی نیست. کودک طبیعی اگر به والدینش اعتماد داشته باشد، آرام نمی‌نشیند. او در گذر زمان، قدرتش را با آشوب به پا کردن، خرابی به بار آوردن، ترسانیدن، از پا انداختن، آزار دادن، فریفتن و البته دلبری کردن می‌آزماید... در ابتدا، او باید کاملاً در حلقهٔ عشق و قدرت (و تحمل پیامدهای آن) زندگی کند و این امر در صورتی ممکن خواهد بود که او از افکار و تصوراتش راجع به پیشروی در سیر رشد عاطفی‌اش دچار ترس مفرط نباشد.

اطلاعات جدید نیز انسان‌ها را آشفته می‌سازد و وادارشان می‌کند تا به سازمان‌دهی مجدد برداشت‌های قبلی‌شان از خویشتن دست بزنند. این‌چنین است که از دل نابسامانی معنایی نو و متفاوت متولد می‌شود. زمانی که افراد این فرایند سازمان‌دهی مجدد را همراه با فردی دیگر تجربه می‌کنند -خواه این فرد مراقب دوران کودکی‌شان باشد، خواه دوست، همکار یا شریک زندگی دوران بزرگسالی‌شان- دست در دست هم شیوه‌ای نو برای حضور در کنار یکدیگر و شناختن هم پدید می‌آورند. چنانچه افراد فرصت بروز این نابسامانی‌ها یا ناهمسویی‌ها را ندهند، از رشد و تحول بازمی‌مانند و نمی‌توانند دیگران را عمیقاً بشناسند.

این‌طور نیست که نوزادان صرفاً میان دو حالت خواب و بیدار در نوسان باشند. مشاهدات دقیق بری آشکار ساخته بود که نوزادان از شش حالت مجزا برخوردار هستند که دامنه‌ای از خواب عمیق تا بیداری کامل و گریستن فعال را شامل می‌شوند. ما دریافتیم که هر نوزادی شیوهٔ خاصی برای جابه‌جایی میان این حالات مختلف هشیاری دارد. برخی نوزادان به گونه‌ای تدریجی از حالت خواب به بیداری کامل و بعد گریستن فعال حرکت می‌کردند و برخی دیگر مدام می‌گریستند و بعد به شکلی فوری و ناگهانی غرق خواب می‌شدند. برخی هم بودند که به نظر از هیچ الگوی ثابتی پیروی نمی‌کردند.

این‌طور نیست که نوزادان صرفاً میان دو حالت خواب و بیدار در نوسان باشند. مشاهدات دقیق بری آشکار ساخته بود که نوزادان از شش حالت مجزا برخوردار هستند که دامنه‌ای از خواب عمیق تا بیداری کامل و گریستن فعال را شامل می‌شوند. ما دریافتیم که هر نوزادی شیوهٔ خاصی برای جابه‌جایی میان این حالات مختلف هشیاری دارد. برخی نوزادان به گونه‌ای تدریجی از حالت خواب به بیداری کامل و بعد گریستن فعال حرکت می‌کردند و برخی دیگر مدام می‌گریستند و بعد به شکلی فوری و ناگهانی غرق خواب می‌شدند. برخی هم بودند که به نظر از هیچ الگوی ثابتی پیروی نمی‌کردند.