بریده‌هایی از کتاب توانمندی های نهان

طی جلسات طوفان فکری، بسیاری از ایده‌های خوب گم می‌شوند و تعداد کمی ایدهٔ خوب به دست می‌آیند. (۲۴) شواهد گسترده حاکی از آن‌اند که وقتی باهم به ایده‌آفرینی دست می‌زنیم، نمی‌توانیم هوش جمعی‌مان را به حداکثر برسانیم. توانایی گروه‌های طوفان فکری در ایده‌آفرینی به‌قدری کمتر از حد انتظار است که اگر به‌تنهایی کار کنیم، به ایده‌های بیشتر و بهتری می‌رسیم.

پیشرفت یک وهم نیست، اتفاق می‌افتد، ولی همواره رَوندی کُند دارد و ناگزیر در مسیر پیشروی، نومیدی‌هایی هم به سراغمان خواهند آمد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که دانش‌آموزان بسیار موفق در برترین دبیرستان‌ها برحسب هنجارهای ملی، به‌لحاظ بالینی سه تا هفت برابر افسرده‌تر و مضطرب‌ترند.

مطالعه کردن دروازه‌ای است به‌سوی فرصت‌ها؛ این کار دری را به‌سوی تداوم یادگیریِ کودکان باز می‌کند. با این همه، کتاب‌ها درگیر رقابتی سخت با تلویزیون، بازی‌های ویدئویی و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی هستند.

گرچه پر کردن خانه‌هایمان از کتاب می‌تواند شروع خوبی باشد، روان‌شناسان دریافته‌اند که کافی نیست. اگر می‌خواهیم فرزندانمان از خواندن لذت ببرند، باید کتاب را به بخشی از زندگی‌شان تبدیل کنیم؛ (۶۷) هنگام صرف غذا و ماشین‌سواری دربارهٔ کتاب‌ها با آنان صحبت کنیم، همراه با هم از کتابخانه‌ها یا کتاب‌فروشی‌ها بازدید کنیم، به کودکان کتاب هدیه بدهیم و فرصتی فراهم آوریم تا شاهد مطالعه کردن ما باشند. کودکان به موضوع مورد توجه ما توجه می‌کنند: آنچه بدان تمرکز می‌کنیم به آنان نشان می‌دهد که برای چه ارزش قائلیم.

ما می‌خواهیم والدینمان را سربلند کنیم، حال‌آنکه باید بر افتخارآفرینی فرزندانمان تمرکز داشته باشیم. مسئولیت هر نسلی نه راضی نگه داشتن پیشینیانش، بلکه بهبود شرایط جانشینانش است.

برترین راه برای یادگیری یک مطلب، آموزش آن است. شما بعد از به خاطر آوردن مطالب، بیش‌از قبل آن‌ها را به خاطر می‌سپارید و بعد از توضیح دادنشان، بهتر از قبل آن‌ها را درک خواهید کرد.

توانایی ما جهت ارتقای مهارت‌ها و انتظاراتمان در وهلهٔ نخست به نحوهٔ تفسیر ما از موانع پیش رویمان بستگی دارد. شواهد گسترده نشان می‌دهند که وقتی موانع را تهدید قلمداد کنیم، تمایل به عقب‌نشینی و تسلیم شدن در ما افزایش می‌یابد. اما وقتی موانع را چالش‌هایی بدانیم که لازم است بر آن‌ها فائق بیاییم، می‌توانیم بهترین عملکردمان را نشان دهیم.

آنچه شبیه به یک پیشرفت ناگهانیِ بزرگ به نظر می‌رسد، معمولاً نتیجهٔ انباشته شدن بردهای کوچک است.

اغلب گفته می‌شود کسانی که قادر به انجام دادن کاری نیستند به آموزش آن روی می‌آورند. (۱۷) درست‌تر این است که بگوییم کسانی که می‌توانند کاری را انجام دهند، قادر به آموزش اصول مقدماتی آن کار نیستند. بخش عمده‌ای از دانش تخصصی ماهیتی ضمنی دارد، نه صریح. (۱۸) هرقدر در حوزه‌ای تسلط بالاتری پیدا کنید، آگاهی‌تان از اصول مقدماتی آن حوزه کمتر خواهد شد.

«هرقدر در کار خود بهتر شوید، توانایی شما در انتقال دانسته‌هایتان در آن حوزه به دیگران یا قابلیتتان در یاری رساندن به بقیه جهت فراگیری همان مهارت بدتر خواهد شد.»

اگر خواهان پیشروی در مسیری تازه هستید، غالباً برترین متخصصان بدترین راهنمایان برایتان به شمار می‌روند. غیرمؤثر بودن راهنمایی‌های متخصصان به افراد مبتدی دست‌کم دو دلیل دارد. دلیل نخست میزان مسافتی است که افراد متخصص طی کرده‌اند؛ آنان به‌قدری از نقطهٔ آغازین دور شده‌اند که نمی‌توانند خودشان را در موقعیت شما تصور کنند. چنین پدیده‌ای نفرین دانایی نام دارد: هرقدر بیشتر بدانید، برایتان درک ندانستن دشوارتر می‌شود.

افراد شایستگی‌های شما را براساس فقط یک عملکردتان قضاوت نمی‌کنند. روان‌شناسان چنین وضعی را اثر پیامدهای مفرط می‌نامند؛ (۱۷) اگر یک بار غذای بدی بپزید، افراد به‌ندرت شما را آشپز افتضاحی قلمداد خواهند کرد. اگر اشتباهی انگشتتان را روی لنز دوربین بگذارید، به این نتیجه نمی‌رسند که شما عکاس بدی هستید. می‌دانند که این فقط عکسی فوری است که در یک لحظهٔ زمانی ثبت شده است. مشخص شده است که مردم هنگام ارزیابی مهارت‌هایتان، بیشتر از نقاط شکست، برای نقاط اوج شما ارزش قائل‌اند.

وقتی خودتان را زیر ضرب ملامت بگیرید، قوی‌تر نمی‌شوید، بلکه کبود خواهید شد. مهربانی با خویشتن به معنای نادیده گفتن نقاط ضعفتان نیست، بلکه یعنی به خودتان اجازهٔ درس گرفتن از سرخوردگی‌هایتان را بدهید. ما با پذیرش کاستی‌هایمان رشد می‌کنیم، نه با تنبیه خودمان بابت آن‌ها. کاری کنید که احساس اشتباه کردن به سراغتان بیاید.

وابی-سابی به معنای ستودن زیبایی در عین نقص است. این مفهوم به معنای ایجاد نقصی عامدانه نیست، بلکه هدف آن پذیرش این واقعیت است که نقص‌ها اجتناب‌ناپذیرند؛ دریافتن اینکه نقص‌ها مانع تعالی پدیده‌ها نمی‌شوند.

وابی-سابی به معنای ستودن زیبایی در عین نقص است. این مفهوم به معنای ایجاد نقصی عامدانه نیست، بلکه هدف آن پذیرش این واقعیت است که نقص‌ها اجتناب‌ناپذیرند؛ دریافتن اینکه نقص‌ها مانع تعالی پدیده‌ها نمی‌شوند.

اگر افراد به شما اهمیتی نمی‌دهند، پس لازم نیست شما هم به واکنش‌هایشان اهمیتی بدهید. اگر آن‌ها صلاحیت ارزیابی حوزهٔ عملکردی شما را ندارند یا به‌قدری به شما نزدیک نیستند که توانمندی‌هایتان را بشناسند، می‌توانید نظراتشان را نادیده بگیرید و به آن‌ها ثابت کنید که اشتباه می‌کنند. اما اگر نشان داده‌اند که برایتان اهمیت قائل‌اند و حوزهٔ کاری و مهارت‌هایتان را هم می‌شناسند، پس احتمالاً می‌توانند اطلاعات خوبی برای پیشرفت شما ارائه دهند. این بدان معنا نیست که شما باید تک‌تک انتقادات سازندهٔ آنان را بپذیرید، همچنین لازم نیست برای درس گرفتن از این انتقادات حتماً با آن‌ها موافق باشید.

روان‌درمانگران هنگام درمان فوبیاها از دو نوع مواجهه‌درمانی استفاده می‌کنند: حساسیت‌زدایی نظام‌مند و غرقه‌سازی. حساسیت‌زدایی نظام‌مند با دوز کوچکی از عامل تهدیدکننده آغاز می‌شود و به مرور زمان، دوز این عامل افزایش می‌یابد:

کلید اسفنجی شدن این است که تعیین کنید چه اطلاعاتی را باید جذب و چه اطلاعاتی را باید فیلتر کنید. پرسش این است که باید به کدام مربیان اعتماد کنیم. من مایلم قابل‌اعتماد بودن را به سه جزء تقسیم کنم: (۱) اهمیت دادن، (۲) اعتبار و مقبولیت و (۳) آشنایی.

منتقد یا مشوق بودن برای همه آسان است، اما مربیگری دشوار است. منتقدها نقاط ضعف شما را می‌بینند و به بدترین نسخهٔ شما حمله می‌کنند. مشوق‌ها نقاط قوت شما را می‌بینند و از بهترینِ شما تعریف و تمجید می‌کنند. حال‌آنکه یک مربی توانمندی‌های شما را می‌بیند و به شما کمک می‌کند به بهترین خودتان تبدیل شوید.