بریده‌هایی از کتاب می توان شاد بود حتی در سختی ها

آیا بیش از حد در مورد خودم فکر می‌کنم؟ ارزیابی بیش از حد خود یا عملکردتان، روحیه‌ شما را تضعیف می‌کند. بیش از حد فکر کردن در مورد عملکردتان شما را از حس طبیعی عزت نفس و شادی دور می‌کند. کافی است نگاهی به کودکان بیندازیم تا متوجه شویم همه ما به‌طور طبیعی به کارهایمان می‌بالیم. عدم اعتمادبه‌نفس باعث می‌شود ارزشمان در نظر خودمان کم شود؛ بنابراین از همه لحظه‌ها نهایت استفاده را ببرید؛ از همه ساعات گران‌بهای زندگی که به شما هدیه داده شده لذت ببرید. اگر همه ما نسبت‌به زندگی چنین دیدی داشته باشیم جزئیات، موفقیت‌ها و مسئولیت‌ها مشکل‌ساز نخواهند بود. مهم‌تر از همه ما هم در این روند لذت خواهیم برد.

آیا تحملم در مقابل استرس خیلی زیاد است؟ میزان استرس در زندگی ما همیشه با میزان تحمل ما مطابقت خواهد داشت. ما تمایل داریم وقتی نگران هستیم عجولانه عمل کنیم، آستین‌های خود را بالا بزنیم و دست به کار شویم؛ اما علی‌رغم اضطراری که حس می‌کنیم، نتیجه این کار هرگز کاهش نگرانی نخواهد بود. وقتی نگران هستیم باید آرام باشیم، استراحت کنیم، دست از فکر کردن بیش از حد برداریم و ذهن خود را پاک کنیم. وقتی این کار را انجام دهیم، حس بهتری خواهیم داشت و به سرعت به وضعیت عادی برمی‌گردیم. برای داشتن نگرانی کم در زندگی باید تحمل خود در مقابل آن را کاهش دهیم. در این صورت می‌توانیم به موقع مانعش شویم و قبل از این‌که ما را از پای درآورد، آن را از بین ببریم.

ما پدیدآورندگان افکارمان هستیم. تشخیص این‌که افکار ما می‌تواند به جنگ روحی خاتمه دهد، در این صورت می‌توانیم از این نوع جنگ‌ها فاصله بگیریم و به حس خوب نزدیک شویم. آیا با مشکلی دست و پنجه نرم می‌کنم؟ افکار با توجه ما رشد می‌کنند. انرژی ما صرف چیزی می‌شود که به آن توجه می‌کنیم. اگر مدام با مشکلی دست و پنجه نرم کنیم نمی‌توانیم به عقل و منطق خود دسترسی داشته باشیم. برای رفع مؤثر مشکلات باید از آن‌ها فاصله بگیریم. وقتی چیزی بیش از حد به ما نزدیک باشد، به سختی می‌توانیم آن را درست ببینیم. وقتی مشکل را به حال خود رها کنیم، پاسخ‌هایی که مبهم به نظر می‌رسیدند خود را به ما نشان می‌دهند.

همه حتی کسانی که به ما نزدیک هستند، شرایط روحی بد را تجربه می‌کنند. مردم در شرایط روحی بد حرف‌هایی می‌زنند و کارهایی می‌کنند که در شرایط روحی خوب حتی در خواب نمی‌بینند. البته منظورم این نیست که باید بدرفتاری دائمی دیگران را بپذیریم بلکه باید در ذهن و قلب خود جایی برای بُعد روان‌شناختی شرایط روحی نیز در نظر بگیریم. وقتی اجتناب‌ناپذیر بودن شرایط روحی را بپذیریم، آن‌ها را جدی نخواهیم گرفت. آیا در ذهن خود در حال مبارزه هستم؟ بیشتر مشاجرات قبل یا پس از این‌که در واقعیت رخ دهند در ذهن ما رخ می‌دهند. اگر افکاری که حس نارضایتی ایجاد می‌کنند وارد ذهن ما شوند، صرفاً افکاری بی‌فایده هستند. اگر کشمکشی داشته باشیم، رفع آن در شرایط روحی خوب آسان‌تر است.

ما می‌توانیم باورهای راسخ و منطقی خود را در شرایط روحی مثبت حفظ کنیم. به‌علاوه، وقتی حس مثبت خود را نشان دهیم، دیگران هم احترام بیشتری برای دیدگاه ما قائل خواهند بود. آیا نسبت‌به شرایط روحی بد دیگران واکنش نشان می‌دهم؟ ما عمدتاً فراموش می‌کنیم که همه نوسانات روحی دارند. اگر به یاد داشته باشیم که همه، حتی بهترین افراد، در شرایط روحی بد قرار می‌گیرند، انتقاد آن‌ها را از خود به دل نمی‌گیریم؛ چون می‌دانیم منظوری ندارند. شرایط روحی متفاوت جزء حقایق اجتناب‌ناپذیر زندگی هستند.

آیا در تلاش برای یافتن شادی در مسیر منتهی به ناراحتی قرار گرفته‌ام؟ اگر بخواهید از سان‌فرانسیسکو به نیویورک سفر کنید، باید به سمت شرق حرکت کنید؛ اما اگر به‌سمت جنوب بروید به لس‌آنجلس می‌رسید، نه به جایی که قصد داشتید. این امر در مورد رسیدن به‌ حس رضایت هم صدق می‌کند. اگر اغلب مواقع در مورد مسائل منفی فکر یا صحبت کنید در مسیر رسیدن به شادی نیستید. هر مسئله‌ای که شما را از حس مثبت دور کند ارزش فکر کردن یا دفاع کردن ندارد. اگر می‌خواهید شاد باشید، صرفاً احساسات مثبت خود را دنبال کنید. آیا به نظراتم بیشتر از احساسات مثبتم اهمیت می‌دهم؟ بیایید این پرسش را از خود بپرسیم: آیا می‌خواهم محق باشم یا شاد؟ وقتی نظرات خود را به اندازه‌ای جدی می‌گیریم که به ناراحتی منجر می‌شوند، ارزش دفاع کردن ندارند

۱۱: یک فهرست بازبینی برای زندگی اگر هر چیزی را غیر از حس رضایت که از شناخت خود نشأت می‌گیرد تجربه می‌کنید، شاید بهتر باشد پرسش‌های زیر را از خود بپرسید. آیا واقعاً زندگی‌ام آ‌ن‌قدر بد است یا این‌که صرفاً در شرایط روحی بد هستم؟ شرایط روحی ما علت تجارب هستند نه معلول آن‌ها. اگر حس بدی داشته باشیم زندگی ما بدتر از چیزی که هست به نظر می‌رسد. اگر در شرایط روحی بدی هستیم بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که سرعت افکارمان را کاهش دهیم، توجه‌مان را از هر چیزی که به آن فکر می‌کنیم بگیریم، منتظر بمانیم حس بدمان برطرف شود و به دنبال حس خوب باشیم. بعد زندگی و همه ابعاد آن خیلی زود بهتر به نظر خواهند رسید.

حالا که با ماهیت بی‌خطر و خودسرانه افکار آشنا شده‌اید و می‌دانید که خود همیشه عمل فکر کردن را انجام می‌دهید، نباید قربانی افکار خود شوید. مسئله مهم تعیین نوع رابطه‌ خود با افکارتان است. آیا افکار خود را نوعی توانایی در نظر می‌گیرید که به زندگی شما معنی می‌دهند یا آن‌ها را واقعیتی تلقی می‌کنید که باید از آن‌ها بترسید و نسبت‌به آن‌ها واکنش نشان دهید؟ پاسخ به این پرسش توانایی شما را در ترک عادت‌های بد به عنوان نیرویی مخرب در زندگی تعیین خواهد کرد. هر چه درک شما از این مسئله بیشتر باشد، ترک عادت‌های بد نیز آسان‌تر خواهد بود. درک بیشتر این موضوع به شما امکان می‌دهد موانع روان‌شناختی را که اجازه نمی‌دهند از طبیعی‌ترین حالت روحی ـ یعنی حس رضایت ـ لذت ببرید از سر راه بردارید.

این احساسات به شما اخطار می‌دهند که افکار شما دچار نقص عملکردی شده‌اند و ممکن است شما به سمت ناراحتی یا عادت‌های مخرب کشیده شوید. در این صورت به کمک منطق خود متوجه می‌شوید که عادت‌های بد چیزی جز افکار منفی که آن‌ها را به عنوان واقعیت پذیرفته‌اید نیستند. در قسمت‌های مختلف این کتاب مطالبی در مورد ماهیت کاملاً بی‌خطر افکار خود یاد گرفته‌اید: فکر کردن یک موهبت است، یک توانایی بی‌نظیر که در اختیار شماست، اما نباید این عمل یا محتوای افکار خود را بیش از حد جدی بگیرید. برای این‌که عادت‌ها نتوانند آسیبی به شما برسانند باید آن‌ها را هم صرفاً افکاری محسوب کنید که بی‌جهت به عنوان واقعیت پذیرفته‌اید. هرگز نباید از افکار خود بترسید.

شادی، اراده و درک مواد لازم برای ترک هر عادتی شادی، اراده و درک است. شادی بستری است که ترک عادت را امکان‌پذیر می‌کند. اراده تعهد درونی است که شما را به‌سوی هدفتان هدایت می‌کند و درک وسیله‌ای است که شما را به آن می‌رساند. آشنایی با عملکرد روان‌شناختی به شما اجازه می‌دهد در مورد هر چیزی، حتی عادتی که برای شما مشکل‌ساز شده، فکر کنید اما افکار خود را به اندازه‌ای جدی نگیرید که آزاردهنده باشند. وقتی شاهد افکار خود باشید و غرق آن‌ها نشوید می‌توانید در شرایط روحی بد بیشتر قدر داشته‌های خود را بدانید و بیشتر مراقب خود باشید. شما همچنین می‌توانید از احساسات منفی خود بهره ببرید و از آن‌ها به عنوان علائم هشداردهنده استفاده کنید.

پذیرفتن این‌که وقتش رسیده عادت خود را ترک کنید نوعی آگاهی درونی است. وقتی این تصمیم شخصی را بگیرید، دیگر عادت بد خود را انکار نمی‌کنید بلکه در مسیر آزادی قرار می‌گیرید؛ اما تمرکز وسواس‌گونه بر عادت شما به‌جای این‌که به شما کمک کند، آزارتان می‌دهد.

می‌توانید بدون این‌که عادت‌های خود را انکار کنید، از آن‌ها رها شوید. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که درک کنید چگونه افکار، خود را تقویت می‌کنند و در ذهن شما به واقعیت تبدیل می‌شوند؛ به‌علاوه، باید متوجه شوید چگونه می‌توانید همیشه به شرایط ذهنی خوب و آرامش‌بخش دسترسی داشته باشید. مراکز بازپروری و متخصصان ترک اعتیاد در این‌که تأکید می‌کنند برای ترک عادت، به‌ویژه‌ عادت‌های دیرینه، باید عزم خود را جزم کنید حق دارند؛ اما نباید هر لحظه و هر روز به تصمیم خود فکر کنید بلکه برای متوقف کردن نیرویی مخرب در زندگی کافی است خود را حقیقتاً متعهد کنید

انرژی شما همیشه توجه شما را دنبال می‌کند. اگر توجه شما بر غذا معطوف باشد، انرژی شما صرف آن خواهد شد. به قول معروف به آتش دامن نزنید. اگر عادت‌ها آتش باشند افکار مانند نفت هستند. هر چه نفت بیشتری روی آتش بریزید شعله‌ورتر می‌شود؛ هرچه بیشتر در مورد عادت‌های خود فکر کنید، بزرگ‌تر می‌شوند. من قصد یا تخصص لازم را برای انتقاد از مراکز بازپروری یا روش‌های درمانی ندارم. مراکز و برنامه‌های بسیار خوبی در سراسر جهان وجود دارد که به میلیون‌ها نفر با انواع مختلف اعتیاد کمک می‌کنند؛ اما مایلم چیزی به برنامه این مراکز اضافه کنم. بُعدی از درمان که برای رهایی از عادت‌های منفی ضروری است، این آموزش در خصوص سلامت روانی، رضایت، احساسات مثبت، همچنین الگوهای اعتیاد می‌باشد.

بنابراین اگرچه تمرکز مانعِ انکار می‌شود؛ اما با این‌کار شدت و پیچیدگی عادت خود را تأیید می‌کنیم و این امر یعنی غلبه بر آن دشوار خواهد بود. تقریباً همه کسانی که اضافه وزن دارند یک وجه مشترک دارند: همیشه به غذا فکر می‌کنند! بیشتر برنامه‌های کاهش وزن در نهایت بی‌فایده هستند، چون مردم را به تمرکز بر غذا ترغیب می‌کنند؛ این‌که چه چیزی بخورند، کی بخورند، چگونه بخورند، کجا بخورند و چقدر بخورند. برای وزن کم کردن باید به غذا بی‌توجهی کنید؛ باید کمتر به آن فکر کنید. این امر در مورد همه عادت‌ها صدق می‌کند. اگر تمام روز به سیگار فکر کنید سیگار نکشیدن برای شما بسیار سخت می‌شود. اگر مدام به این فکر کنید که چقدر از همسرتان بدتان می‌آید، وقتی به خانه می‌رسید به سختی می‌توانید به او عشق بورزید.

به عادت‌های خود توجه نکنید عقل سلیم به ما می‌گوید هرچه بیشتر در مورد چیزی فکر کنیم، افکارمان بیشتر در ذهن رشد می‌کنند و واقعی به نظر می‌رسند. با وجود این، بسیاری از مراکز و متخصصان ترک اعتیاد به شما می‌گویند غیر از اعتیاد خود به چیز دیگری فکر نکنید. آن‌ها به شما می‌گویند مشکل خود را چندین بار در روز به خود و دیگران یادآوری کنید. آن‌ها توصیه می‌کنند در مورد اعتیادتان فکر و صحبت کنید. دلیل این‌که متخصصان ترک اعتیاد به ما می‌گویند بر مشکل و عادت خود تمرکز کنیم این است که مانع انکار این‌که مشکل داریم شوند. اگرچه آن‌ها در رسیدن به این هدف عمدتاً موفق هستند؛ اما تمرکز بر مشکل یا عادت آن را در ذهن ما بزرگ‌تر می‌کند، باعث می‌شود ترسناک‌تر به نظر برسد و حل آن دشوارتر شود؛

این حسِ گریزناپذیر، میل شدیدی برای رفع آن نیاز در شما ایجاد می‌کند و شما به سمت غذا خوردن می‌روید.

نمی‌توان نیاز ذاتی به جست‌وجوی حس مثبت را در زندگی دستِ‌کم گرفت. من معتقدم این کار مهم‌ترین بخش زندگی من است. بدون شرایط روحی مثبت حس می‌کنم پوچ و تنها هستم و هیچ چیز ندارم. برای پر کردن این خلأ حاضرم هر کاری که لازم است انجام دهم، حتی کاری که برای خودم یا دیگران ضرر داشته باشد. این خلأ ریشه همه عادت‌ها و اعتیاد است و چون ریشه همه عادت‌ها یکی است راه‌حل آن‌ها هم یکی است. راه‌حل من این است که به عملکرد روان‌شناختی سالم دسترسی داشته باشم. حس زیبای رضایت که به من می‌گوید چیزی را که در زندگی می‌خواهم همین اکنون نیز دارم. همیشه می‌توان ریشه عادت‌ها را در افکار خود شما یافت. برای مثال اگر در مورد غذا فکر کنید افکارتان حسی به نام نیاز مبرم در درون شما ایجاد خواهند کرد.

آرامش را در زندگی خود درک کنید چه اعتیاد شما مایه جلب توجه باشد چه سیگار کشیدن، نخستین قدم برای ترک آن این است که آرامش را در زندگی خود درک کنید. آرامش یا رضایت بسترِ ایجاد تغییر مثبت است. نقطه مقابل آرامش، نگرانی است که بستر ایجاد انواع اعتیادهاست. اگر آرامش داشته باشید، ترک عادت‌های بد، هم امکان‌پذیر و هم لذت‌بخش است؛ اما بدون آرامش تغییر دشوار و تقریباً غیرممکن است. از این‌رو هر‌گونه تلاش برای ترک عادت‌های بد و ناپسند بدون داشتن حس رضایت مثل این است که آبی را که وارد قایق سوراخ می‌شود بیرون بریزید. شما فقط با تلاش فراوان و مستمر می‌توانید کشتی را روی آب نگه دارید.

وقتی با عملکرد ذهن خود آشنا نباشید، از روی سادگی تلاش می‌کنید حس مثبت را از طریق منابع خارجی به‌دست بیاورید و این کار می‌تواند سرچشمه عادت‌های زشت و ناپسند باشد. برخی از جایگزین‌های رایج برای حس رضایت سیگار، غذا، ورزش و کار هستند. چند مورد نامحسوس نیز عبارتند از: جر و بحث، دعوا، جلب توجه و پافشاری بر این که حق با شماست.

چیزی که اهمیت دارد این است که متوجه شوید عادت‌ها از کجا نشأت می‌گیرند و مؤثرترین راه برای ترک آن‌ها که منشأ مشکلات در زندگی هستند چیست. شادی حس مثبتی است که درون ما وجود دارد و در این کتاب به بررسی این نکته پرداختیم که چگونه موانع روان‌شناختی را که بر سر راه شادی هستند از میان برداریم. وقتی در شرایط روحی خوب زندگی می‌کنید، تعادل و آرامش دارید. وقتی این حس مثبت را از دست می‌دهید، دانسته یا ندانسته تلاش می‌کنید دوباره آن را به‌دست بیاورید. اصول عملکرد روان‌شناختی سالم به ما می‌گویند در صورتی می‌توانیم دوباره حس مثبت داشته باشیم که افکاری را که ما را از این حس دور می‌کنند رها کنیم