بریده‌هایی از کتاب تقدیر زنان

هنگامی که افراد نمی‌توانند خشم خود را بپذیرند و آن را متعلق به خود بدانند نیز فرایند رهایی از عقده به مشکل برمی‌خورد. در چنین شرایطی آن‌ها از عقده برای حفاظت از خود استفاده می‌کنند و به‌جای این‌که سعی کنند از پس دنیا و چالش‌های آن برآیند عقب‌نشینی می‌کنند.

هر زمان که فرد برخوردی دردناک یا مهم با رویدادی بیرونی دارد یا در محیط زندگی با خواسته‌ای روبه‌رو می‌شود که او را پریشان می‌کند یا به طریقی ظرفیت لازم برای کنار آمدن با آن را ندارد، عقده‌ها برانگیخته می‌شوند.

منظور از استقلال این است که بین نیازها و الزامات زندگی خود و اطرافیان‌مان یعنی پدر، مادر، معلمان، جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، تعادل برقرار کنیم.

از دیدگاه استرن زیربنای تصوری که ما از خویشتن واقعی خود داریم، تعاملات ما است. کودک از طریق تعامل با دیگران احساس می‌کند که از یک هسته مرکزی برخوردار است؛ همین هسته، پایه و اساس هویت است.

مطمئنآ خیلی مهم است که زنان پیوسته تلاش کنند احساسات‌شان را درباره هویت خود و آسیب‌پذیری‌های آن بپذیرند و به‌جای آنکه خودشان را به‌راحتی با فرضیه‌های موجود درباره هویت زنان تطبیق دهند، در همه تجربه‌هایی که دارند در جست‌وجوی هویت خود باشند. آن‌ها باید درباره این مسائل با همدیگر صحبت کنند.

درک زندگی در سطح ایگو (خودآگاه) موجب نمی‌شود اقدامات و تمایلات ناخودآگاه از حرکت بازایستد. همان‌گونه که گفتیم ناخودآگاه ما (ازجمله عقده‌های ما که موضوع اصلی این کتاب است) در حال انجام کار خود است. اگر با ناخودآگاه خود در ارتباط قرار نگیریم و در نتیجه از پیام‌های آن بهره نگیریم مجبوریم دائم شاهد شکست‌های پی‌درپی ایگو باشیم که در نهایت ما را از زندگی سرخورده می‌کند.

یک زن باید هویتش را در وجود خودش، از طریق ارتباط با زنان دیگر یا به واسطه پذیرش مادر و ویژگی‌های مادرانه جست‌وجو کند؛

عقده مادر مثبت، به ایگو این احساس را می‌دهد که خوب است، در دنیایی خوب زندگی می‌کند و زندگی حق مسلم و بی‌چون‌وچرای او است. این عقده به فرد حق دوست داشتن و دوست داشته شدن، مورد احترام واقع شدن، ابراز نیازهای جسمانی و عاطفی و برآوردن آن‌ها را می‌دهد. این عقده به فرد این حق را می‌دهد که به خودشکوفایی دست یابد و زندگی پرباری داشته باشد. عقده مادر مثبت این احساس را به فرد می‌دهد که گویی زندگی او را در آغوش گرفته است

مادران این افراد نه تنها فرایند رهایی از عقده مادر را در آن‌ها تشویق یا حمایت نمی‌کنند، بلکه با آن‌ها به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که نسبت به رهایی از این عقده دلسرد می‌شوند یا تصور می‌کنند انجام چنین کاری «بد» یا «اشتباه» است. دلایل مختلفی برای این کار وجود دارد: برای افرادی که خودشان وابسته هستند خیلی سخت است که فرزندان خود را به سمت استقلال تشویق کنند. علاوه بر این، اگر والدین این رسالت را بر دوش فرزندان بگذارند که آرزوها و آرمان‌های ناکام آن‌ها را برآورده سازند آنگاه فرزندان باید تا حد ممکن این فرافکنی را حفظ کنند و به‌جای این‌که برای دستیابی به آرزوهای خودشان زندگی کنند سعی در برآوردن آرزوهای ناکام والدین داشته

عقده مادر مثبت، به ایگو این احساس را می‌دهد که خوب است، در دنیایی خوب زندگی می‌کند و زندگی حق مسلم و بی‌چون‌وچرای او است. این عقده به فرد حق دوست داشتن و دوست داشته شدن، مورد احترام واقع شدن، ابراز نیازهای جسمانی و عاطفی و برآوردن آن‌ها را می‌دهد. این عقده به فرد این حق را می‌دهد که به خودشکوفایی دست یابد و زندگی پرباری داشته باشد. عقده مادر مثبت این احساس را به فرد می‌دهد که گویی زندگی او را در آغوش گرفته است

اگر می‌خواهیم هویتی اصیل را تجربه کنیم که متعلق به خود ما است، باید نسبت به خودمان و تصوراتی که از خود داریم کاملا آگاه باشیم و بین خودمان و تصوری که دیگران از ما دارند و به ما تحمیل می‌کنند تمایز قائل شویم

می‌توانیم بار دیگر با کودکی‌مان همانندسازی کنیم و مشکلات و رنج‌های آن دوران را درک کنیم

برای این‌که یک دختر جوان هویتش را پیدا کند، لازم است مادرش را بپذیرد و با عقده مادر مواجه شود. در غیر این صورت هر نوع رابطه او با جنس مخالف، نه‌تنها متحمل فرافکنی‌های ناشی از رابطه او با پدرش و انتظارات برآورده نشده او از پدرش می‌شود، بلکه بار انتظارات برآورده نشده او از مادرش و مشکلاتی که در رابطه با او داشته را هم به دوش خواهدکشید.

عقده پدر، که سرشار از اَشکال «آنیموسی» مرتبط با آن است، وارد صحنه می‌شود. ویژگی‌ها و خصوصیاتی که دختر در رابطه با پدر تجربه کرده است، به نامزد، همسر یا فعالیت‌های حرفه‌ای‌اش انتقال می‌دهد، همچنین ویژگی‌هایی را هم که در پدرش نمی‌یابد در چنین حوزه‌هایی دنبال می‌کند.

اگر به فردی هرگز اجازه داده نشود که والدینش را ترک کند و از آن‌ها جدا شود، یا اگر از داشتن طرز تفکر متفاوت با پدرش منع شود، در این صورت جنبه‌های خاصی از عقده‌ها را تجربه خواهد کرد. در چنین شرایطی دختر یا پسر جوان مجبور می‌شود با والدینش بستیزد،

در فرایند رشد روان‌شناختی و گذار از همزیستی به تفرد، از وابستگی به استقلال، از فرمانبرداری به مسئولیت‌پذیری، از ناخودآگاهی به خودآگاهی و از یگانگی با دیگران به خویشتنی تمایزیافته، ترس و خشم برانگیخته می‌شوند. بر اساس این مراحل گذار که همراه با حالت‌های اضطرابی شدید است، مشخص می‌شود که آیا ما به فردی مستقل تبدیل می‌شویم و راه‌هایی برای استفاده از خشم خود می‌یابیم یا آن را سرکوب می‌کنیم و به یگانگی با دیگران ادامه می‌دهیم.

رها شدن از مادر، در شرایط بغرنجی رخ می‌دهد و ازآنجاکه جامعه هم آن را تشویق نمی‌کند، این شرایط دشوارتر نیز می‌شود. اما هدف این رهایی، لزومآ این نیست که ارتباط با مادر قطع شود و دختر به استقلال از مادر دست یابد. به‌طور ایده‌آل، جدایی دختر نوجوان از مادرش به طریقی رخ می‌دهد که رابطه جدیدی میان آن‌ها میسر شود؛ رابطه‌ای که در آن ارتباطات ناشی از عقده دوران کودکی تا حد ممکن اصلاح شوند و تغییر یابند.

عقده پدر و عقده مادر دو عنصر اصلی است که در ناخودآگاه شما نقشی جدی ایفا می‌کنند و زندگی شما را کاملا در سلطه خود دارند. مهم نیست که سن شما چقدر است و یا اینکه رئیس شرکت بزرگی هستید، یا در هر جایگاه دیگری قرار گرفته‌اید. یونگ درباره عقده می‌گوید: «امروزه همه می‌دانند که انسان عقده دارد. آنچه هنوز به‌خوبی درک نشده این است که عقده‌ها هم می‌توانند ما را داشته باشند.»

رابطه صمیمی بین مادر و دختر هرگز کاملا حاصل نمی‌شود، اما زنان همیشه چنین خیالی را درسرمی‌پرورانند؛ وقتی دختر از این پندار درآید ممکن است دچار بحران شود. حداکثر امیدی که می‌توان داشت این است که رابطه‌ای خوب و قابل‌اعتماد بین مادر و دختر وجود داشته باشد، رابطه‌ای میان دو زن که همدیگر را به خوبی می‌شناسند، برای یکدیگر ارزش قائل‌اند و می‌پذیرند که آن‌ها دو فرد متفاوت با دیدگاه‌های متفاوت هستند.

برای این‌که زنان بتوانند روابطی را ایجاد کنند که از خلال آن‌ها خویشتن خودشان را پرورش دهند و خودشان باشند، لازم است تجربه‌ها و عواطف‌شان را با دوستان هم‌جنس خود در میان بگذارند؛ البته به شرطی که به‌خاطر فشار جامعه یا خانواده مبنی بر این‌که زنان باید وارد رابطه با جنس مخالف شوند، چنین روابط دوستانه‌ای در جایگاه دوم اهمیت قرار نگیرند. همچنین زنان به این طریق، در بافت یک رابطه نسبت به دامنه گسترده‌تری از احساسات خود آگاهی می‌یابند.