بریده‌هایی از کتاب حضرت دوست

آفتاب فلسطین، دست نوازشی بر سر آب دریاچه‌ها و نام پیامبران می‌کشد، با این همه از آفتاب آسیزی لطیف‌تر نیست. حقیقی‌تر از آفتاب آب و خاک‌های دیگر هم نیست. در فلسطین جز مزاری خالی یافت نمی‌شود. در آن‌جا سرزمین مقدسی وجود ندارد. یا این کره‌ی خاکی به تمامی است که مقدس است و یا هیچ پاره‌ای از آن.

از او چنین می‌پرسند: در آینده چه کار می‌خواهی بکنی؟... این را از کودکی می‌پرسند که نمی‌داند آینده به چه معناست، کودکی که جز از حال خبرش نیست، در حال می‌زید، در زمان حال شگفت‌انگیز همه چیز. از او چنین می‌پرسند: می‌خواهی با که ازدواج کنی؟ از او می‌پرسند که زیبایی‌اش دل را می‌لرزاند. او بر آن می‌شود با وصلتی به همه چیز پایان دهد، زیرا که ازدواج عشق را فرسوده می‌سازد، از تاب و تب می‌اندازد و به سمت جدیت و وزن که جایگاه جهان است می‌برد.

مردان را از زنان واهمه‌ای در دل است. واهمه‌ای از دوردست‌ها، دوردست‌هایی چون زندگی. واهمه‌ای از آغازین روز، واهمه‌ای نه تنها از تن، رخسار و دل آنان که از زندگی و از خدا، زیرا که این سه را مأوایی است نزدیک: زن، زندگی و خدا. زن کیست؟ هیچ کس را پاسخی بر این پرسش نیست، حتی خدای را. آن‌که آفرینش اینان بر خودشان استوار ساخت، بر خودشان روزی داد، بر خودشان در گهواره آرام داد و بر خودشان مراقب بود و دلداری دهنده. زنان، خدا نیستند، زنان به تمامی خدا نیستند، اندکی تا خدای‌شان راه است. بس کم‌تر از آن‌چه تا خدایی آدم مانده. زن حیات است، جان حیاتی که به خنده‌ی خدا نزدیک‌ترین است. زنان در خواب خدا، نگهبان زندگی‌اند. احساس زلال حیات گذران او را در خود می‌پرورند. و مردان اما، در قلب بی‌باوری ترس خود از زنان باور دارند که در فریبندگی، جنگ و کار از او برترند، باوری که تا به ابد روی حقیقت به خود نخواهد دید.

اگر لطف محض را به جای خشم محض اختیار می‌کند، از آن روست که می‌داند هر دو را سرچشمه یکی است و آن عشق است. او همه‌ی این‌ها را می‌داند و با این همه چنین منشی را برمی‌گزیند؛ منشی که از کودکی‌اش می‌آید، از نخستین سال‌های گذرانده در سایه‌ی خدایش، در دامان مادر.

به نفرین میلی ندارد که این عطش فرودستان است.

در این هنگام در برابر او دو راه، راه دیوانگان و راه قدیسان گشوده می‌شود. در آغاز، تفاوت خالی از معناست. تفاوت پس از این جان می‌گیرد، پس از آن‌که به چشم می‌آید. در آغاز اما، دیوانه و قدیس به سان برادران دوقلو همانند یکدیگرند. در آغاز هر دو جز حقیقت نمی‌گویند. در آغاز مجنون و قدیس، هر دو دیوانه‌وار از حقیقت می‌گویند. پس از آن است که همه چیز ویران می‌گردد. دیوانه آن است که هنگام بر زبان آوردن حقیقت، آن را به سوی خویش متمایل می‌گرداند و به سود خویش‌اش دگرگون می‌سازد؛ و قدیس آن است که حین سخن راندن از حقیقت، بی‌درنگ آن را به جانب مقصد حقیقی‌اش روانه می‌سازد، بدان سان که بر روی نامه‌ای نام و نشانِ گیرنده درج می‌شود. دیوانه می‌گوید: حقیقت را بر زبان جاری می‌کنم، پس مجنون نیستم؛ و قدیس اما: حقیقت را می‌گویم، اما خود وجودی حقیقی نیستم... من حتی قدیس هم نیستم، مقام قدس تنها سزاوار یزدان پاکی است که به او می‌سپارمتان... دیوانگان و قدیسان در دل تاریخ از کنار یکدیگر می‌گذرند. مماس به هم، در جستجوی یکدیگرند و فقط گاه از شدت بی‌نوایی و تیره‌روزی‌های عظیم دیوانگان، یکدیگر را دیدار می‌کنند.

پدر حقیقی، اوست که دعا از پی روان می‌سازد، نه او که نفرین می‌کند. پدر حقیقی اوست که با کلام راه‌ها را می‌گشاید، نه آن‌که از نفرت و کینه تارها می‌تند.

من در پی دست یازیدن به پالایش نیستم. پالایش، ناخالصی را از خویش می‌راند و من هیچ چیز را بیرون از خویش نمی‌خواهم.

عالم معنا چیزی متفاوت از عالم ماده نیست. عالم معنا جز همین عالم ماده نیست که سرانجام تعادل خویش بازیافته. در عالم معنا توانگری از ورشکستگی جان می‌گیرد.

دیگر در برابر قانون‌تان تمکین نخواهم کرد، زیرا که تنها شادمانی زندگی‌ام را یافته‌ام. و تو ای پدر، از تجربه‌ی سوداگری‌ات بهره خواهم جست. پایاپای با ابدیت معامله خواهم کرد، تا آخرین ذره‌ی جان و در عوض، آفرینش به تمام از آن من خواهد بود. معامله‌ای است شیرین، سکه‌ی بدلی خونم در برابر عشق دنیا به تمام. می‌بینی، به گونه‌ای غیر از تو ثروتمند خواهم گشت. آن‌چه از آن می‌گذرم، ثروتمندم خواهد ساخت.