بریده‌هایی از کتاب تربیت بدون فریاد

والدین می‌توانند حرف بزنند اما تا زمانی که به گفته‌های خود عمل نکنند، نمی‌توانند چیزی به فرزند خود بیاموزند.

هیچ دانه‌ای به بار نخواهد نشست مگر آنکه ابتدا در خاک بمیرد. پس تعجبی ندارد اگر احساس کنیم تربیت فرزند ما را از پا درخواهد آورد!

مهم‌ترین کاری که می‌توانیم برای فرزند خود انجام دهیم این است که یاد بگیریم روی رفتار خود تمرکز کنیم.

والد خوب بودن به این معنی نیست که آن‌قدر مقابل فرزندمان کوتاه بیاییم که آنها هر کاری دوست دارند، بکنند. آنچه فرزندان ما نیاز دارند والدینی است که خونسردی خود را حفظ کنند، به ویژه زمانی که اوضاع حسابی به هم می‌ریزد.

همیشه باید در زندگی این حقیقت را در نظر داشته باشیم که: هیچ‌کس همیشه یک جور نیست. هیچ‌کس همیشه تنبل، همیشه زرنگ یا همیشه نافرمان نیست.

با در نظر داشتن پایان، شروع کنید

اگر فرزندان ما حریمی نداشته باشند که خطاهایشان در آن رخ دهد، زندگی آنها عاریه‌ای بیش نخواهد بود.

صِرف آنکه قدرت به سهولت مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد ما را مجاز نمی‌سازد که آن را به کلی رد کنیم. آسیبی که فقدان اقتدار، به ویژه در زندگی کودکان، به بار می‌آورد درست مانند سوءاستفاده از قدرت وحشتناک است.

بی‌تردید آنها دوست ندارند شما حدود را تعیین کنید، اما مبارزه برای حریم خصوصی بخشی طبیعی از رشد سالم است. تکلیف آنها این است که برای وسعت بخشیدن به حریم خود مبارزه کنند. تکلیف بسیار دشوار آنها این است که در عین حال که از ما می‌خواهند برای آنها حدود و ساختار تعیین کنیم، برای وسعت قلمرو خود هم تلاش کنند و تکلیف بسیار دشوار والدین این است که در عین تعیین حدود برای فرزندانشان، آزادی آنها را در محدوده خودشان محترم بشمارند.

همه ما به دنبال لحظه‌های سرشار از محبت و حتی دوستی با فرزندانمان هستیم. اما این شیوه تربیتی چه تأثیری بر خانواده می‌گذارد؟ پاسخ این است که وقتی این شیوه زیاد اِعمال شود تلاش والدین را برای تعیین جایگاه افراد خانواده خنثی می‌کند؛ زیرا دیگر از مسند اقتدار برخوردار نیستند. وقتی والدین همواره در پی آنند که نیازهای عاطفی فرزندانشان را تأمین کنند، دیگر کودکان برای ثبات و راهنمایی به والدین خود نگاه نمی‌کنند.

اگر رفتاری بارها و بارها تکرار شود شما به سادگی بر فرد دیگری تمرکز می‌کنید یعنی شخصی که دوست دارید رفتارش تغییر کند. اما در اینجا نکته گول‌زننده‌ای وجود دارد: یک الگو همیشه مستلزم وجود بیش از یک نفر است. حال حدس بزنید که وقتی شما و فرزندتان یک الگوی مشترک را تجربه می‌کنید، چه چیزی در جریان است؟ بله، در واقع شما در ایجاد رفتارهایی که در این الگو رخ می‌دهد نقش دارید.

اجازه دهید کلامی درباره «پندارزدایی» داشته باشیم. وقتی کودکان به سوی بزرگسالی گام برمی‌دارند، پندار یا تصور ایده‌آل آنها درباره کامل بودن والدینشان به‌تدریج رنگ می‌بازد. در کودکی آنها باید ما را انسانهای کاملی بپندارند، چون نیاز دارند ما این‌گونه باشیم. در واقع به این ترتیب آنها احساس امنیت می‌کنند. آنچه آنها می‌دانند این است که هر آنچه نیاز دارند از طریق والدینشان یعنی اسطوره‌های قدرت، تأمین می‌شود (یا ممکن است نشود). کودکان نیاز دارند والدین خود را بزرگ و قدرتمند ببینند. طبیعی است که کودک دوساله نیاز داشته باشد شخصی از او محافظت کند. کودکان باید بتوانند به والدین خود اعتماد کنند، مطمئن باشند که آنها می‌توانند اژدهایی که در کمد پنهان شده یا هیولایی را که زیر تخت خوابیده است بکشند. آنها همچنین نیاز دارند آنچه را والدینشان می‌گویند باور کنند. اگر نتوانند به والدین خود یعنی محافظان آنها در مقابل پلیدیها اعتماد کنند، این چه دنیایی خواهد بود؟

هرگاه ما اسمی روی فرزندان خود می‌گذاریم، حتی در تصدیق بی‌غرضانه بعضی از صفات، به شدت حریم آنها را محدود می‌سازیم و پیوسته بر سر مسیر رشدشان مانع می‌گذاریم. با لقب دادن به فرزندانمان قابلیت «در شگفت شدن» را که لازمه سفر کودکی است، مخدوش می‌سازیم. اما لقب دادن تنها راهی نیست که مانع کنجکاوی کودک می‌شود و آن را فرومی‌نشاند.

رشد همیشه امری اختیاری است که انتخاب آن در دست شماست.

هرگاه تسلیم واکنش هیجانی ناشی از نگرانی شویم، دقیقا به ایجاد همان شرایطی کمک می‌کنیم که امیدواریم از آن برکنار بمانیم.

تربیت کار پرزحمتی است و شما خود می‌دانید که واقعا دشوار است. اما آنچه ممکن است ندانید این است که باید چنین باشد. چرا؟ زیرا تربیت یک فرآیند رشدی است و تاکنون هیچ‌چیز بدون رنج و زحمت رشد نکرده است. کلمه قصار دیگری که به حضرت مسیح منسوب است از این هم فراتر می‌رود: هیچ دانه‌ای به بار نخواهد نشست مگر آنکه ابتدا در خاک بمیرد. پس تعجبی ندارد اگر احساس کنیم تربیت فرزند ما را از پا درخواهد آورد!

«اگر شما زندگی زناشویی خود را فدای فرزندانتان کنید، بی‌تردید هر دو را از دست خواهید داد.»

اول خود را دوست داشتن، تنها روش صحیح برای بی‌فریاد ماندن است؛ زیرا این تنها راه آرام ماندن و حفظ خونسردی است. در واقع این تنها شیوه‌ای است که بدون تحمیل کردن نیاز شما به فرزندانتان، به نفع آنهاست. در واقع نه آنها وظیفه دارند نیازهای مادی و احساسی شما را تأمین کنند و نه دیگران. بر شماست که به عنوان یک شخص بزرگسال که نسبت به بسیاری از افراد مورد علاقه‌اش احساس مسئولیت می‌کند، در پی تحقق نیازهای عاطفی خود باشید. البته منظور این نیست که شما هرگز به دیگران نیاز ندارید، هرگز چنین نیست، بلکه منظور این است که زندگی و سلامت شما به خودتان بستگی دارد. هرچه زودتر این حقیقت را بپذیرید و ابتدا خود را دوست بدارید، زودتر می‌توانید به اطرافیانتان، به‌ویژه فرزندانتان، خدمت کنید

«من خود را دوست دارم، روی خود کار می‌کنم و خودسازی می‌کنم تا بتوانم با تمامیت و سرشار بودن خود به تو نزدیک شوم. من از خود مراقبت می‌کنم تا تو مجبور نباشی این کار را برای من انجام دهی. با سرشار بودن است که می‌توانم به خاطر تو خود، هدایا، محبت و تلاشم را بخشش کنم. من تنها کسی هستم که عهده‌دار خود و در نهایت مسئول خود و سلامت خود هستم. از این رو من به عنوان مباشرِ بزرگ‌ترین موهبتی که به من ارزانی شده است، یعنی زندگی‌ام، باید مراقبِ سلامت جسم، آرامش خاطر و سلامت عقلانی‌ام باشم و طوری رفتار کنم که مورد تأیید و پذیرش خود باشم. بنابراین زحمت این کارها را از دوش تو برمی‌دارم و از این رو واقعا می‌توانم به تو خدمت کنم بی‌آنکه نیاز داشته باشم تو به من خدمت کنی.

به یاد داشته باشید که هیچ امری مانند تربیت فرزندانمان ما را ملزم نمی‌سازد که خود نیز رشد کنیم و تلاش برای ثبات قدم در اجرای حدود باعث رشد ما می‌شود. انجام این کار به وقتی بیش از آنچه در اختیار دارید، به نیرویی بیش از آنچه بتوانید تصورش را بکنید و در مواجهه با انتقاد، به قدرتی بیش از آنچه لازم می‌دانید، نیاز دارد. اما می‌دانم که می‌توانید این کار را انجام دهید، در واقع همین حالا نیز مشغول این کار هستید، سعی کنید مواردی را به یاد آورید که روی حرف خود ایستاده‌اید و آن را عملی کرده‌اید. مطمئنم بیش از آنچه فکرش را بکنید چنین کرده‌اید. پس به کار خود ادامه دهید.