بریده‌هایی از کتاب تربیت بدون فریاد

زبان قدرتی پنهان دارد، مانند ماه که موجب بالا آمدن آب دریا می‌شود.

تنها راه حفظ سلطه و نفوذ بر فرزندمان این است که بر خود مسلط باشیم.

فرزندان ما شیوه زندگی کردن ما را زیر نظر دارند و رفتار ما بلندتر از هر کلام دیگری که از دهان ما خارج شود، حرف می‌زند. ـ ویلفرد ای. پیترسون، مؤلف

مسئولیت رفتار خود را به عهده گرفتن نشانه بلوغ و پختگی است. زمانی می‌توانیم خود را فردی رشدیافته بدانیم که بدون مقصر دانستن موقعیتها، دیگران، یا تجربه‌های کودکی مسئولیت اشتباهات خود را بپذیریم. اما این کار فقط زمانی رخ می‌دهد که خود را «تحت کنترل» درآوریم.

در جایگاه والدین، بزرگ‌ترین مشکل ما تلویزیون و تأثیرات منفی آن نیست؛ حتی مواد مخدر و مشروبات الکلی هم نیست. بزرگ‌ترین مشکل ما واکنش‌های هیجانی ماست. به همین دلیل مهم‌ترین کاری که می‌توانیم برای فرزندانمان بکنیم این است که بر خودمان تمرکز کنیم، نه بر آنها. به جای آنکه سعی کنیم با اضطراب کودک خود را کنترل کنیم، بهتر است ببینیم چه چیزی را می‌توانیم کنترل کنیم: فرونشاندن واکنش‌های نسنجیده و احساسی خود.

هیچ‌چیز بهتر از تفریحی نیست که کل خانواده در آن شرکت داشته باشند.

«دختر بابا»؟ واقعا؟ آیا پدر مالک اوست؟ آیا وقتی این دختر یک نوجوان، بزرگسال، یک همسر یا یک والد می‌شود باز هم «مال» بابا خواهد ماند؟ پس کی مال خودش خواهد شد؟

خوشبختانه، زندگی به این منوال پیش نمی‌رود. کودکان حیوان دست‌آموز یا ماشین مکانیکی نیستند که والدین صاحب آنها باشند یا بخواهند آنها را راه‌اندازی کنند. وقتی صحبت از تربیت می‌شود، هرگز نمی‌توانیم پیامد غایی ایده‌آل خود را تضمین یا کنترل کنیم.

درباره قصور و شکست‌های تربیتی دو نسل قبل بسیار شنیده‌ایم و در عین حال لزوم بازگشت به روزهای خوش گذشته نیز همواره تکرار می‌شود.

من راحتی و آسایش را در پذیرش خود می‌بینم. وقتی سرانجام دریابیم که توجه به خود از خودمان شروع و به خودمان ختم می‌شود، دیگر شادی و دوام را از دیگران طلب نمی‌کنیم. ـ جنیفر لودن

در واقع آزادی بدون حد و مرز فاجعه‌آفرین است. حریم شخصی بدون رعایت جایگاه باعث هرج و مرج می‌شود: دیگر نه قانونی وجود خواهد داشت، نه معیاری برای تشخیص خطا از صواب، نه راهی برای شناخت آدمهای خوب از بد و نه امکانی برای در امان ماندن از گزند متجاوزان.

مسئول بودن به معنای واقعی یعنی قدرت ایجاد رشدی پایدار و مستمر، نه اِعمال قدرت یا تحکم به اطاعت. مسئول بودن یعنی ترغیب و تشویق فرزندان؛ طوری که آنها به صورت خودانگیخته رفتار کنند.

معنی تربیت بدون فریاد این است: بصیرت و آگاهی نسبت به رشد و تکامل مستمر خود، طوری که بتوانید فرزندانتان را نیز در مسیر رشدشان هدایت کنید.

هیچ‌چیز بهتر از تفریحی نیست که کل خانواده در آن شرکت داشته باشند.

وقتی کودکان اراده و خواست خود را اعمال می‌کنند، اکثر والدین آن را مبارزه‌ای آشکار علیه اقتدار خود می‌پندارند.

در مبارزه ارتباطی هیچ یک از طرفین پیروز نمی‌شوند و جز زیان و خسارت حاصلی به بار نمی‌آید.

اگر بخواهیم بزرگسالانی خودگردان تربیت کنیم، ابتدا خود باید فردی خودگردان بشویم، به ویژه در ارتباط با فرزندانمان. رسیدن به این هدف مستلزم ایجاد فضا و حریمی است که آنها بتوانند خود تصمیم بگیرند و ما بتوانیم نگرانی خود را درباره تصمیم آنها کنترل کنیم. این یعنی اصول زندگی را به فرزندان بیاموزیم و بعد آنها را آزاد بگذاریم که خود تصمیم بگیرند که آن اصول را به کار بندند یا با آنها مخالفت کنند و با عواقب آن روبه‌رو شوند.

آنچه کودکان بیش از همه نیاز دارند این است که والدینشان اولین افرادی باشند که آنها را فردی مستقل، دارای زندگی و قدرت تصمیم‌گیری و آینده‌ای مجزا بدانند. کودکان به دنیا نیامده‌اند که والدین احساس محبت، صمیمیت، احترام یا قدردانی کنند. آنها به وجود آمده‌اند تا به صورت بزرگسالانی خودفرمان رشد کنند و خودشان بشوند. نیاز آنها این است که ما فضای کافی برای انجام این مهم در اختیار آنها قرار دهیم.

برای آنکه اقتدار خود را در خانواده حفظ کنید و تأثیری ماندگار بر تصمیم‌گیریهای فرزندانتان داشته باشید. تأثیری که مشتاقانه در آرزوی آنید، ابتدا باید خود را آرام کنید. شما باید نگرانی خود را کنترل کنید و اجازه ندهید به فرزندتان منتقل شود و موقعیت را وخیم‌تر سازد. برای آنکه کنترل اوضاع را در اختیار داشته باشید، باید خود را تحت کنترل درآورید.

بی‌خردی یعنی اینکه کاری را بارها و بارها تکرار کنیم و انتظار داشته باشیم نتیجه‌ای متفاوت بگیریم.