بریده‌هایی از کتاب برج فرازان

ولی وقتی اقلیت بتواند جلو عمل اکثریت را بگیرد، «کار به استبداد می‌کشد».

روز دیگر، هنگام بحث درباره لایحه تعرفه‌ها، صحبت را به امتیازات و محرومیتهای اقتصادی کشانید و گفت «هروقت در خیابانهای نیویورک راه می‌روم و نمای خانه‌های بازرگانان متمول را با تقوای بی‌اجر عابرین می‌سنجم، بغض گلویم را می‌گیرد... و می‌بینم نسبت به ساکنان آن خانه‌ها هیچ‌گونه احساس مهر نمی‌کنم. البته این احساس خود را بخوبی می‌شناسم و می‌دانم که همان بخل و حسد است، منتها آمیخته به روشنفکری. اما وقتی در مجلس همین احساس به همکاران محترم دست می‌دهد، خیال می‌کنند اقتصاد سیاسی است.»

طبقه موروثی حاکم در امریکا به وجود نیامد، زیرا املاک موروثی وجود نداشت که بتواند پایه ایجاد این طبقه قرار گیرد. نبود چنین طبقه‌ای که مقید به اخلاقیات سنتی باشد، امریکا را آماج بهره‌کشی نامحدود سودجویان و غارتگران و بدکاران و پشت‌هم‌اندازان قرار داد و، به‌وسیله آنان، راه را برای فساد در سیاست باز کرد.

سرانجام لحظه پایانی پرامیدترین، پردگرگونی‌ترین، پیشروترین، پرمشغله‌ترین و غنی‌ترین سده‌ای که جهان تا آن روزگار به خود دیده بود، فرارسید. سه هفته پس از پایان قرن، در ۲۴ ژانویه ۱۹۰۱، ملکه ویکتوریا درگذشت و این احساس عمومی که، نه یک قرن، بلکه عصری به انتها رسیده است دوچندان شد.

هفته سیاه برای همیشه این احساس را از انگلیسیها زدود که سروران بی‌معارض و بیچون وچرای روی زمینند.

در ۱۸۹۵، هنگامی‌که چیمبرلین می‌خواست به هیأت دولت بپیوندد، وزارت مستعمرات را برگزید زیرا بر این باور استوار شده بود که کلید امپراتوری و مفتاح «سرنوشت» در اینجاست. این اعتقاد در میان دولتهای بزرگ دیگر نیز به صورت یکی از اصول مطلق و سرپیچی‌ناپذیر درآمده بود: دیدگان امریکا را به‌سوی کوبا و هاوایی معطوف کرده بود و باعث شده بود که آلمان و بلژیک و فرانسه و حتی ایتالیا در تلاش برای بلعیدن تکه‌های آبدار پیکر افریقا بر یکدیگر پیشدستی کنند.

از زمان رومیان تا عصر مورد بحث، قلمرو هیچ امپراتوری مانند بریتانیا اینچنین وسعت پیدا نکرده بود که یک چهارم ربع مسکون را در سراسر گیتی دربر بگیرد.

«اگر به حریف احترام بگذارید، امتیازی به او داده‌اید که محق به دریافت آن نیست.»

«شجاعت مفرط به قدری در مردم نادر است و بیشتر بدبختیهای آدمیزاد چنان از ترس ناشی می‌شود که همه حاضرند در برابر کسی که بکلی از ترس عاری باشد به خاک بیفتند.»

اما بلفر به این حقیقت تلخ تاریخی پی برده بود که پیشرفت و تأمین منافع یک گروه همیشه باید به بهای ازدست‌رفتن برخی ارزشهای پایدار برای گروهی دیگر تمام شود.

آنارشیسم آخرین فریاد انسان منفرد و مستقل و آخرین حرکت توده‌ها در دفاع از آزادی فردی و آخرین امید به زندگی آزاد و فارغ از تحمیل و آخرین مشت گره‌کرده اعتراض در برابر درازدستی و تجاوز دولت بود. پس از آن، دولتها و احزاب و اتحادیه‌ها و تشکیلات گوناگون همه چیز را در محاصره گرفتند تا ضربت نهایی را وارد کنند.

ولی برای انقلاب، گردن‌نهادن به اقتدار و سازمان و انضباط ضروری است.

باکونین برخلاف رقیبش کارل مارکس که معتقد بود انقلاب تنها به دست پرولتاریای صنعتی برپا خواهد شد که برای این کار سازمان یافته و آموزش دیده باشد، اعتقاد داشت که انقلاب بلاواسطه بعدی در یکی از کشورهای از لحاظ اقتصادی عقب‌افتاده‌تر، مانند ایتالیا یا اسپانیا یا روسیه، به وقوع خواهد پیوست یعنی جایی که کارگران گرچه آموزش ندیده‌اند و سازمان نیافته‌اند و بیسوادند و قادر به فهم نیازهای خود نیستند، ولی چون چیزی ندارند که از دست بدهند، آماده قیامند