بریده‌هایی از کتاب آشنایی با موسیقی کلاسیک

اگر انواع موسیقی کلاسیک را بشنوید، بی‌تردید فرم یا سبکی را پیدا خواهید کرد که سبب شود احساس بهتری از خودتان و دنیای اطراف بیابید.

نیچه، فیلسوف آلمانی، گفته است: «بدون موسیقی، زندگی اشتباه محض می‌بود.»

آثار مهم مالر سنفونی پنجم، مانند بیشتر سنفونی‌های مالر، بیش از یک ساعت است، اما یک موومان ده دقیقه‌ای آداجتو دارد که مرثیه‌ای تأثیرگذار برای هارپ و سازهای زهی است و هر شنونده‌ای از آن خرسند می‌شود. اگر این سنفونی را پسندیدید به سراغ سنفونی اول بروید که موومان سوم آن بسیار معروف است. در سنفونی دوم، معروف به رستاخیز، آوازهای سولو و کر نیز حضور دارد. سنفونی چهارم بسیار ملایم است و در آن یک سوپرانو نوعی نگاه کودکانه به آسمان را به ما القا می‌کند. مالر ۹ سنفونی ساخت، اما اگر با سنفونی دهم او مواجه شدید تعجب نکنید: این سنفونی ناتمامی است که دریک کوک، موسیقی‌شناس انگلیسی، تکمیلش کرد. بعضی از آثار آوازی با ارکستر عبارتند از «کیندر توتنلیدر» («آوازهایی برای مرگ کودکان»،

زیبایی در چشمِ ناظر ـ یا گوش شنونده ـ است. موسیقی خاصی ممکن است در این یا آن فرهنگ مسحورکننده باشد اما در فرهنگی دیگر زشت به نظر برسد. ما افراد نیز قضاوت‌های موسیقایی متفاوتی داریم. بعضی از ما ممکن است از تکرار مکررات در کنسرتوهای باروک خوش‌مان نیاید، اما چهارفصل ویوالدی از محبوب‌ترین قطعه‌هایی است که تاکنون ساخته شده است. یک نقّاد پاریسی نوشته بود: «این میومیوهای کروماتیک یک گربه عاشق پیشه هیچ گاه جای یک ملودی تنال تأثیرگذار را نخواهد گرفت.» این نقاد به یک سنفونی آوان‌گارد اشاره نمی‌کرد بلکه منظورش کارمن اثر بیزه بود! نتیجه اخلاقی این که اگر انواع موسیقی کلاسیک را بشنوید، بی‌تردید فرم یا سبکی را پیدا خواهید کرد که سبب شود احساس بهتری از خودتان و دنیای اطراف بیابید.

موسیقی کلاسیک را قبلاً موسیقی «مو بلندها» می‌خواندند، شاید به این دلیل که لیست، پاگانینی و سایر هنرمندان چیره‌دست آن قدر مشغول از خود بی‌خود کردن شنوندگان بودند که به خودشان زحمت نمی‌دادند به آرایشگاه بروند. وضع به همین منوال بود تا آن که بیتل‌ها و گروه‌های مختلف راک وارد صحنه شدند و با موهای بلند خود انحصار را از دست موسیقی کلاسیک خارج کردند.

زمانی از یک آوازخوان پرسیدند موسیقی مردمی چیست و او جواب داد که کل موسیقی موسیقی مردمی است، اسب‌ها که آواز نمی‌خوانند!

چرا باید به موسیقی کلاسیک گوش کرد؟ به همان علت که باید خوراک لذیذ خورد. موسیقی خوراک روح است و این خوراک هم باید نوش جان باشد نه نیش جان. موسیقی کلاسیک حواس ما را به تحرک وامی‌دارد و ذهن را به فعالیت درمی‌آورد. در عین حال مفرّح، آرامش بخش یا هیجان‌انگیز است، و بسته به خلق و خوی شما و اثری که می‌شنوید شما را به تأمل و تفکر نیز وامی‌دارد.

نقطه کانونی یک ملودی، مرکزی که ملودی حول آن جریان می‌یابد، و معمولاً نتی که ملودی به آن ختم می‌شود، تونیک خوانده می‌شود. این نقطه همچنین درجه اول یا نت اصلی گامی است که ملودی در آن نوشته شده است: «لا» در تونالیته «لا» ماژور یا «لا» مینور، «سی» در «سی» ماژور یا «سی» مینور، و غیره. ملودی ممکن است خیلی از تونیک دور شود، اما نهایتا به آن باز می‌گردد و احساس خوشایند «حل» به ما می‌دهد، مانند «بازگشت به خانه» پس از سفری طولانی.

گئورگه فیلیپ تِلِمان، که چهار سال قبل از باخ به دنیا آمد، ۴۴ اوراتوریو، ۶۰ اوورتور، صدها قطعه مجلسی و حداقل ۳۰۰۰ آواز ساخت. او می‌گفت: «آهنگ‌ساز واقعی باید بتواند پلاکارد را هم به قالب موسیقی درآورد.»

زمانی از یک آوازخوان پرسیدند موسیقی مردمی چیست و او جواب داد که کل موسیقی موسیقی مردمی است، اسب‌ها که آواز نمی‌خوانند!