بریده‌هایی از کتاب برادرزاده رامو

می‌گویند ارزش خوش‌نامی از ارزش کمربند زرین بیشتر است؛ با وجود این چه‌بسا آن‌که خوش‌نام است کمربند زرین ندارد و می‌بینیم که امروزه‌روز آن‌که کمربند زرین دارد از خوش‌نامی هم کم ندارد.

باید تملق گفت، باید تملق بزرگان را گفت، به آن‌ها نزدیک شد، سلیقه‌های‌شان را شناخت، مُهر تأیید به هوا و هوس و هرزگی‌های‌شان گذاشت، بی‌عدالتی‌های‌شان را تأیید کرد؛ راز پیشرفت این‌هاست.

مگر در این مملکت لازم است دانشِ آن‌چه را می‌گوییم داشته باشیم؟

من از کتاب‌ها این را می‌آموزم که چه باید کرد و چه نباید گفت. لذا هنگام خواندن خسیس، به خود می‌گویم: اگر مایلی خسیس باش ولی مواظب باش مانند یک خسیس سخن نگویی. وقتی تارتوف را می‌خوانم، به خود می‌گویم اگر دلت می‌خواهد ریاکار باش، اما مثل یک ریاکار سخن نگو. معایبی را که برایت فایده دارند داشته باش، اما لحن و ظاهر آن‌ها را به خود نگیر تا مسخره‌ات نکنند.

هر کس به توانِ شعورش.

صلح‌وصفا در خانه؟ یا حق! فقط در صورتی امکان دارد در خانه آرامش داشت که آدم یا نوکر باشد یا ارباب، و بهتر این است که ارباب بود.

به مردمان عادی نیاز هست، اما نیازی به نابغه‌ها نیست. نه، حقیقتاً نبودن‌شان بهتر است. آن‌هایند که نظام جهان را به‌هم می‌ریزند؛ اما از آن‌جایی که در همه‌چیز، حماقت بسیار متداول و بسیار قدرتمند است، پس نمی‌توان چیزی را بدون جاروجنجال تغییر داد.

«در میان آدمیان جمعی همواره فاسدند و بدکار و جمعی دیگر که به شمار بیشترند، گاه به نیکی رو می‌کنند و گاه بدی.»

مگر در این مملکت لازم است دانشِ آن‌چه را می‌گوییم داشته باشیم؟

هوا چه خوب و یا چه بد، عادت دارم حدود پنج بعدازظهر برای گردش به پاله روآیال بروم. آن منم که همیشه تنها روی نیمکت خیابانِ درختی آرژانسون نشسته‌ام و غرقِ خیال هستم. ذهنم را از هر قیدوبندی رها می‌سازم. اجازه می‌دهم تا اولین فکرِ عاقلانه یا غیرعاقلانه‌ای را که به ذهن می‌رسد دنبال کنم. درست مثل جوانان هرزهٔ ما که در بلوار فوآ دنبال معروفه‌ای بی‌مغز، شوخ‌وشنگ، با نگاهی بی‌حیا و دماغِ سربالا می‌افتند تا این یکی را وِل کنند و شتابان آن دیگری را تعقیب کنند، خواهانِ همه باشند و به هیچ‌یک دل نبندند. افکارم دلبرکان من‌اند.

آدمی شربت دروغی را که در تملق او باشد یک جرعه می‌نوشد و حرف حق را که برایش تلخ است، قطره‌قطره.

ندای وجدان و درست‌کاری در مقابل شکم گرسنه خیلی ضعیف می‌شوند.

بر این باورم اگر دروغ در کوتاه‌مدت به سود باشد، اما در درازمدت حتماً مضر است و برخلاف، این حقیقت است که در درازمدت به نفع تمام می‌شود ولو این‌که در دَم زیان برساند.

شکمِ گرسنه آدمی را نکته‌سنج می‌کند.

هیچ‌چیزی مفیدتر از دروغ برای خلایق و هیچ‌چیزی مُضرتر از حقیقت برای آن‌ها نیست.

دو نوع قانون داریم، قوانینی به‌غایت عادلانه و با کلیت مطلق، و قوانینی عجیب که ضمانت اجرای‌شان ناشی از نادانی یا لازمهٔ شرایط است. این قوانین گناهکاری را که آن‌ها را نقض کرده باشد تنها با رسوایی موقت می‌آلاید، و داغ این ننگ برای همیشه با دادرسان و ملت‌ها باقی خواهد ماند. امروز سقراط یا دادرسی که او را مجبور به نوشیدن شوکران کرد، کدام‌یک بی‌آبرویند؟