بریده‌هایی از کتاب معسومیت

اگه بخوای مغزت رو از دست فکرهای بی‌خود خلاس کنی، باید تا می‌تونی بدنت رو خسته و کوفته کنی.

«تا اون‌جا که یادم می‌آد حرف اون صوفی نیشابوری این بود که آدم‌های بزرگ اون‌هایی نیستند که وقتی رسیدند بالا، تخت بگیرند بخوابند. از نظر اون، آدم‌های بزرگ به محض این‌که بالا رو دیدند فورا برمی‌گردند پایین تا به بقیه کمک کنند اون‌ها هم برند بالا.»

پدرم همیشه می‌گفت وقتی کسی پول می‌گیره که خبری بهت بده، شک نکن خبرهای تو رو هم به بقیه می‌فروشه چون آدم‌ها ذاتا جادهٔ دو طرفه‌ند.

«یکی از حرف‌هایی که به نقل از اون صوفی تو اون کتاب اومده اینه که آدم نباید خودش رو در معرض هر چیزی قرار بده چون یواش‌یواش تبدیل می‌شه به همون چیز. می‌گه آدم باید سعی کنه خودش رو در معرض بهترین چیز قرار بده. از نظر این آقا اگه کسی خودش رو در معرض یه سنگ یا درخت یا ابر یا بارون قرار بده، یواش‌یواش روحش یا مثل سنگ سخت می‌شه یا مثل درخت سبز و خرم می‌شه یا به نرمی ابر درمی‌آد یا مثل بارون خیس می‌شه.»

زندگی فیلم هندی نیست. منظورم اینه زندگی هیچ فیلمی نیست؛ نه هندی، نه آمریکایی و نه هیچ فیلم دیگه. چون اگه زندگی فیلم بود، اون‌وقت ما از دیدن فیلم‌های خوب این‌قدر مثل چی کیف نمی‌کردیم.

به نظر من فقط آدم‌های نابغه می‌تونند از زندگی توی دنیا کیف کنند و من ــ قسم می‌خورم ــ ذاتا خرم.

اگه مرده‌ها اون زیر زنده باشند، لابد حالا درست زیر پای من یه عده دارند فوتبال بازی می‌کنند یا تلویزیون تماشا می‌کنند یا غذا می‌خورند یا کتاب می‌خونند یا عاشق هم می‌شن یا دخل هم رو می‌آرند.

نگاش کردم. از اون نگاه‌های خوب.

از اون شعرهایی بود که آدم معنی‌ش رو درست نمی‌فهمه اما دوستش داره.

من از وقتی که یادم می‌آد به دلایل مادرزادی همیشه از نگاه کردن به صورت زن‌ها خجالت می‌کشیده‌م.

خوب، گمونم خوشگلی و معسومیت یه دختر کافیه که آدم دلش بخواد بره سر میزش بشینه و باهاش حرف بزنه. اگه بخوام منسفانه بگم، از «کافی» خیلی‌خیلی بیش‌تره. برای من حرف‌زدن با این جور آدم‌ها مثل رفتن تو غار می‌مونه. منظورم اینه مثل فرار کردن از دست یه مشت حیوون وحشی و پناه بردن به یه غار امن می‌مونه.

آدم وقتی می‌افته تو چاه باید با طنابی چیزی خودش رو از اون‌جا بکشه بیرون اما وقتی کسی نتونه براتون طنابی بندازه پایین، یا از اون بدتر، اصلا کسی ندونه افتاده‌ید تو چاه، دیگه اون ته گیر کرده‌ید. می‌فهمید که چی‌می‌گم؟

من از این کارهای احمقانه زیاد می‌کنم. منظورم زدن حرف‌هاییه که فورا مثل سگ از گفتن‌شون پشیمون می‌شم.

وقتی خطی خوشگل باشه، حواس آدم به جای معنی کلمه‌ها هی می‌ره سراغ قشنگی حروف و کلمات. برای همینه که من هروقت نوشته‌های مامان‌مهناز رو می‌خوندم محو خوش خطی اون‌ها می‌شدم و گاهی اصلا یادم می‌رفت موضوع دربارهٔ چی هست. اما وقتی خطی بد باشه، آدم فقط به معنی کلمه‌ها فکر می‌کنه. گمونم خط خوشگل یه جورایی مثل خوانندهٔ خوشگل می‌مونه چون وقتی خواننده خوشگل باشه، احتمال این‌که شنونده به جای گوش‌دادن به صدای یارو مدام حواسش پرت چشم و ابروی طرف بشه خیلی زیاده.

من نیومدم این‌جا که تو رو از این خراب‌شده نجات بدم. اصلا به قیافهٔ من می‌آد دنبال نجات‌دادن کسی به‌جز خودم باشم؟ من اومدم بهت بگم هر خری تو این دنیا واسه کاری ساخته شده و کار خری مثل تو هرچی باشه، شستن ماشین نیست.

گفت این روزها نمایش‌نامه‌نویس‌ها برای این که نیش مردم تو سالن باز بشه، یا جوک می‌نویسند، یا فحش می‌دن یا با کلمات لاس می‌زنند اما اون ــ یعنی اردلان ــ دنبال یه نویسندهٔ اساسی می‌گرده. یه نویسندهٔ وحشی و مادرزاد و واقعی نه یه نویسندهٔ رام و خونگی و اتوکشیدهٔ احمق. یه نویسنده که از کلمات نترسه و مثل گرگ گرسنه بهشون حمله کنه و در حالی که کلمات مثل یه لشکر گنجشک ترسو از دستش فرار می‌کنند، اون همیشه بتونه چندتاشون رو تو هوا بقاپه.

من عاشق این لحظه‌های فیلم‌هام؛ اون‌جا که وسط همهٔ بدبختی‌ها یهو سروکلهٔ یکی پیدا می‌شه و می‌گه: «بچه‌ها طوری نیست، همه‌چی درست می‌شه.» شرط می‌بندم همهٔ اون‌هایی که دارند فیلم رو می‌بینند، می‌دونند یارو داره مثل سگ دروغ می‌گه اما همه هم کیف می‌کنند چون همه دوست دارند همیشه همه‌چی درست بشه. من یکی که عاشق این دروغ‌هام.

وقتی دختری رو که می‌شناسم عروسی می‌کنه، بدجوری دلم می‌گیره. انگار اون دختره داره می‌ره به یه سفر بی‌برگشت و تو دیگه هیچ‌وقت قرار نیست ببینی‌ش. خودم خوب می‌دونم این فکر از بیخ و بن احمقانه‌س و باید چهار دست و پای کسی رو که این فکرها تو کله‌ش وول می‌خوره به تخت تیمارستان بست، اما من این‌طوری‌ام و هیچ کاریش هم نمی‌تونم بکنم.

دخترها هستند. اون‌ها همیشه می‌تونند هزار بهانه برات قطار کنند تا ثابت کنند تو کاری که صددرصد مقسری، مثل بچهٔ شیرخواره پاک و بی‌گناهی. مثلا اگه بی‌دلیل یه گلوله تو مخ کسی خالی کنید، اون‌ها آماده‌ند تا یه میلیون دلیل براتون بیارند که طرف حقش بوده بمیره و شما ابدا نباید واسه این کار خون خودتون رو کسیف کنید.

به نظر من آدم وقتی حرف درستی می‌شنوه باید قبولش کنه، حتی اگه از اون حرف خوشش نیاد؛ به‌خسوس اگه اون حرف رو یه زن باهوش و خوشگل و مودب که از شکمش زده‌ای بیرون بهت بگه. برای همین گفتم: «قبول دارم.»